پارلمان شیشه‌ای؛ از رؤیا تا واقعیت

اواسط مردادماه بود که نایب‌رئیس کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی مجلس از تصویب کلیات طرح شفافیت آرای نمایندگان در نشست( روز ۱۴ مردادماه) این کمیسیون خبر داد. طرحی که نمایندگان مجلس در روزهای ابتدایی مجلس یازدهم وعده دادند که با تصویب و اجرای آن، عملکرد پارلمان شفاف خواهد شد. حال مردم منتظرند ببینند آیا عملکرد پارلمان شیشه‌ای خواهد شد و نمایندگان مجلس انقلابی می‌توانند وعده‌ای که لیست امیدی‌ها نتوانستند آن را اجرایی کنند، اجرا کنند! این روزها اما خبرهایی در مورد تصویب این طرح در کمیسیون آئین‌نامه و ارسال آن به هیئت‌رئیسه مجلس مخابره شده است.

محمدجواد کریمی قدوسی، نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی، نهم آبان ماه از اتمام بررسی طرح شفافیت آرای نمایندگان در کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس خبر داد و گفت: این طرح برای بررسی در صحن علنی پارلمان به هیئت‌رئیسه پارلمان تقدیم شده است.

طرح شفافیت آرای نمایندگان روز ۱۳ خردادماه در مجلس اعلام وصول‌شده بود و وکلای ملت پس‌ازآن، طرح مذکور را موردبررسی قراردادند و حتی جزئیات بیشتری را نسبت به دوره قبل در آن دخیل کردند. این طرح در دوره‌های پیشین مجلس نیز مطرح و موردبحث قرارگرفته بود اما در بررسی آن در دوره‌های قبلی نتیجه خاصی نداشته است.

طرح شفافیت آرای نمایندگان در مجلس دهم به طرح مشترک محمدجواد فتحی و حسینعلی حاجی دلیگانی معروف بود که با نام اصلی «طرح الحاق دو تبصره به ماده ۱۱۹ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» در مرکز پژوهش‌های مجلس به ثبت رسیده است. هیئت‌رئیسه مجلس در تاریخ ۱۴ شهریورماه ۱۳۹۷ این طرح را با حمایت رسمی ۱۶۰ نماینده اعلام وصول کرد. اما این طرح همچنان در صف دستور کار مجلس دهم باقی ماند و خاک‌خورد. 

پس از پایان کار مجلس دهم در اولین جلسه صحن علنی مجلس یازدهم ، گروهی از نمایندگان از ارائه طرح جدید شفافیت آرای نمایندگان خبر دادند. ایزد خواه، نماینده مردم تهران گفت که طرح شفافیت آرا به‌صورت عادی و بدون قید فوریت با ۱۷۰ امضا اعلام وصول‌شده است. بر اساس بند دوم طرح فعلی، علاوه بر شفافیت آرای نمایندگان گزارش عملکرد ماهانه گروه‌ها نیز شفاف شده و به اطلاع مردم خواهد رسید.

در ادامه تغییرات متن قانون آئین‌نامه داخلی به‌واسطه شفافیت آرای نمایندگان آمده است. طرح شفافیت آرا  شامل یک ماده‌واحده و چند تبصره است که در ذیل می‌آید:

ماده‌واحده:

تغییرات ذیل در متن قانون آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی اعمال می‌شود:

۱- تبصره ذیل در ماده ۵، اضافه می‌شود:

تبصره ۳- نماینده رسانه ملی با رعایت شرایط مندرج در این ماده اجازه حضور و تهیه گزارش از جلسات گروه‌های مجلس را خواهد داشت.

۲- در ماده ۶۴، پس از عبارت «به اطلاع

 نمایندگان» کلمه «و مردم» اضافه می‌شود.

۳- در ماده ۱۱۹، تبصره ذیل اضافه می‌شود:

تبصره: هیئت‌رئیسه مجلس موظف است در پایان هر جلسه علنی مجلس شورای اسلامی آرای هریک از نمایندگان را به‌جز مصادیق بند ۳ ماده ۱۱۸ به تفکیک موافق، مخالف، ممتنع و عدم مشارکت در سامانه اطلاع‌رسانی مجلس شورای اسلامی به‌طور شفاف اعلام کند به‌نحوی‌که مشاهده و داده‌پردازی آن برای آحاد ملت امکان‌پذیر باشد.

گزارش حضور، غیاب، تأخیر و نیز مأموریت‌های داخلی و خارجی تمام نمایندگان نیز باید هرماه توسط هیئت‌رئیسه مجلس به‌طور شفاف در سامانه مذکور اطلاع‌رسانی شود.

۴- در ماده ۱۲۰ عبارت «هر یک از روش‌های دیگر اخذ رأی» جایگزین عبارت «استفاده از دستگاه الکترونیکی یا قیام و قعود» می‌گردد.

۵- بند ۳ در ماده ۱۲۲ حذف می‌شود.

۶- تبصره ذیل در ماده ۱۲۲ اضافه می‌شود:

تبصره: در مواردی که حداقل ۱۵ نفر از نمایندگان درخواست رأی‌گیری مخفی با ورقه دهند، ابتدا بدون بحث نسبت به درخواست رأی گیری می‌شود و در صورت تصویب، در اصل موضوع مورد درخواست رأی‌گیری مخفی با ورقه انجام خواهد شد.