آمریکا چگونه جهان را می‌پاید

به گزارش پارس به نقل از همشهری، دولت آمریکا به نام مبارزه با تروریسم در خلال ۷سال گذشته از شرکت های مخابرات در این کشور مانند ورایزن و در خلال ۴سال گذشته از شرکت های اینترنتی مانند گوگل، یاهو و فیس بوک اطلاعات گرفته است.

اسناد دولت آمریکا که اخیرا به رسانه ها راه یافته است نشان می دهد که ۲برنامه جاسوسی که یکی مشخصات تماس های تلفنی و دیگری اطلاعات فعالیت های اینترنتی مانند ای میل، چت و تماس صوتی و تصویری را ثبت می کند، در این سال ها جریان داشته است. روزنامه های گاردین و واشنگتن پست با افشای این خبر نوشتند هر ۲برنامه را سازمان امنیت ملی آمریکا اجرا می کند. وجود برنامه استخراج اطلاعات تلفنی از قبل معلوم بود و طرفداران حقوق مدنی سال ها بود که آن را نشان دهنده تعرض خطرناک و گسترده به حریم خصوصی تمام آمریکایی ها توصیف می کردند. آنچه اخیرا روشن شد، جزئیات خاصی درباره کارکرد آن بود؛ مثلا اینکه دولت آمریکا اطلاعات را به طور روزانه جمع می کند و اینکه دادگاهی ویژه از سال۲۰۰۷ هر ۹۰روز یک بار، مجوز برنامه را تمدید می کند. اما گزارش ها درباره برنامه استخراج اطلاعات از اینترنت به نام « منشور» ، افشاگری تازه ای حداقل برای عامه مردم بود.

سازمان امنیت ملی

سازمان امنیت ملی آمریکا بزرگ ترین سازمان جاسوسی جهان است که ده ها هزار نفر کارمند دارد. مقر آن در پایگاه فورت مید در ایالت مریلند و در کنار فرماندهی ستاد عملیات سایبری ارتش آمریکاست. این سازمان که وابسته به وزارت دفاع است، یکی از ۱۶دستگاه اطلاعاتی بزرگ در آمریکاست. در یکی از مراکز جدید آن که در شهر اگوستا در ایالت جورجیا قرار دارد، بیش از ۴هزار نفر گوشی به سر می توانند به شنود مکالمات و ارتباطات بپردازند. رئیس آن ژنرال کیت بی الکساندر است که همزمان فرمانده ستاد عملیات سایبری نیز هست. پس از ۱۱سپتامبر میلیاردها دلار در اختیار این سازمان قرار گرفت تا فعالیت های آن گسترش یابد. در آزمایشگاه ملی اوک ریج در ایالت تنسی که در زمان جنگ جهانی دوم فعالیت های سری برای ساختن بمب هسته ای در آن جریان داشت، اکنون نیرومندترین کامپیوتر جهان برای این سازمان ساخته می شود. این کامپیوتر می تواند هر ثانیه حدود یک میلیون تریلیون عملیات انجام دهد.

استخراج اطلاعات

استخراج اطلاعات شامل استفاده از الگوریتم های خودکار برای غربال کردن حجم عظیمی از داده ها برای یافتن نشانه هایی درباره وجود توطئه تروریستی است. یک عضو کنگره آمریکا اخیرا مدعی شد که برنامه استخراج اطلاعات از تماس های تلفنی به ناکام گذاشتن یک واقعه تروریستی مهم در ایالات متحده ظرف چند سال گذشته کمک کرد. اما وی جزئیات بیشتری ارائه نکرد چون کل برنامه طبقه بندی شده است. بعضی دیگر از اعضای کنگره و نیز باراک اوباما و جیمز کلپر، رئیس کل تشکیلات اطلاعاتی آمریکا کوشیدند به منتقدان اطمینان دهند که وجود این برنامه ها به معنای خارج شدن دولت از کنترل نیست، هر چند که برخی اعضای کنگره از گستره و حجم اطلاعاتی که جمع آوری می شود و میزان نظارتی که دیگر قوا بر آن اعمال می کنند، ابراز نگرانی کردند. آنها سال هاست می گویند برنامه هایی از این دست نگران کننده و نقض حریم خصوصی افراد است. در اینجا نگاهی کلی به این ۲برنامه می اندازیم.

استخراج اطلاعات از تماس های تلفنی

روز پنجشنبه ۱۶خرداد، روزنامه گاردین چاپ لندن در سایت خود تصویر دستور دادگاهی فوق سری را درج کرد که مجوز برنامه جمع آوری اطلاعات از تماس های تلفنی را صادر کرده بود. این دستور به امضای قاضی فدرال در دادگاه ناشناخته تجسس اطلاعات خارجی رسیده بود و از یکی از شرکت های وابسته به شرکت ورایزن خواسته بود براساس رویه روزانه تا ۱۰مرداد اطلاعات تماس بین آمریکا و خارج یا تماس های داخل آمریکا را به سازمان امنیت ملی بفرستد. این قبیل به اصطلاح فراداده ها شامل شماره تماس گیرنده و دریافت کننده تماس، شماره کارت تلفن و زمان و مدت تماس است. آنچه در این مجوز به سازمان امنیت ملی داده نشده است، اختیار ضبط کردن یا گوش کردن به مکالمات تلفنی است. مقامات فدرال پس از علنی شدن جزئیات این برنامه گفتند که این امر نیازمند حکم جداگانه دادگاه است.

پس از انتشار حکم دادگاه توسط روزنامه گاردین، روشن شد که این سند فقط عملیات جمع آوری اطلاعات را که از سال۲۰۰۷ جریان داشته، تمدید کرده است؛ عملیاتی که آمریکایی ها هدف آن نبودند. جیمز کلپر گفت: حکم قضایی که در مطبوعات منتشر شده است، برای عملیات جمع آوری اطلاعات حساس به کار می رود که اعضای کنگره کاملا از آن آگاه هستند. وی در بیانیه ای افزود: قوای فدرال مجوز این برنامه طبقه بندی شده را صادر کرده بودند. اما این امر باعث اطمینان خاطر طرفداران حقوق فردی نشد که می گویند دولت می تواند از این برنامه برای کشف حرکات افراد در هر لحظه در طول روز و شناسایی کسانی که اغلب با آنان صحبت می کنند، استفاده کند. براساس قانون، شرکت ها باید اطلاعات مربوط به مشترکان خود را در اختیار دولت بگذارند. این شرکت ها هم نمی توانند درباره برنامه های جاسوسی یا حتی حضور آنها اظهارنظر کنند.

منشور

برنامه منشور شامل جمع آوری عکس ها، اطلاعات ذخیره شده، فایل های منتقل شده، ای میل، محتوای چت و فایل های ویدئویی مبادله شده است که از ۹شرکت بزرگ اینترنتی گرفته شده است. وجود این برنامه نشان می دهد که سازمان امنیت ملی آمریکا علاقه مند است در فضای اینترنت به جست وجوی تهدیدهای تروریستی بپردازد که امروز بیشتر ارتباطات در آن صورت می گیرد. انتشار سند مربوط به این برنامه در روزنامه واشنگتن پست، بسیاری محافل را در نگرانی فرو برد. جمیل جافر، جانشین معاون حقوقی اتحادیه آزادی های مدنی آمریکا گفت که این افشاگری ها نشان می دهد کنگره چه اختیارات زیادی به قوه مجریه برای تجاوز به حریم شخصی داده است. به گفته وی، هرگونه اختیاراتی که به طور پنهان و بدون هر پاسخگویی به مردم اعطا شود، مسلما مورد سوءاستفاده قرار خواهد گرفت. منشور مدت کوتاهی پس از آن آغاز شد که در سال۲۰۰۷ برنامه سری جورج دبلیو بوش برای مراقبت بر ارتباطات داخلی برملا شد.

کنگره در همین سال قوانینی را تصویب کرد که براساس آنها، شرکت های مخابراتی اگر با دستگاه های اطلاعاتی همکاری کنند، از گزند کیفرخواست های شخصی درامان هستند. ازجمله شرکت هایی که ملزم به ارائه اطلاعات به تشکیلات اطلاعاتی آمریکا شدند، مایکروسافت، یاهو و فیس بوک هستند. مایکروسافت در بیانیه ای اعلام کرد که فقط زمانی اطلاعات مشتریان را تحویل می دهد که دستور الزام آور دریافت کند. دریافت اطلاعات از شبکه های اجتماعی از سال۲۰۰۷ و با تمکین مایکروسافت آغاز شد. سال بعد، یاهو به آن پیوست و سپس در سال۲۰۰۹، گوگل، فیس بوک و پال تاک به این گروه اضافه شدند. یوتیوب در سال۲۰۱۰ و اسکایپ و ای او ال در سال۲۰۱۱ وارد آن شدند. گوگل در بیانیه خود گفت مطابق قانون، اطلاعات کاربران را به دولت می دهد.

اسنادی که روزنامه گاردین منتشر کردحاکی از آن است که سازمان امنیت ملی آمریکا برای تحلیل انبوه اطلاعاتی که در قالب برنامه منشور از سراسر جهان جمع آوری می کند، از ابزاری به نام خبرچین بی مرز استفاده می کند؛ این ابزاری است که حجم عظیم اطلاعاتی را که از شبکه های کامپیوتر و تلفن در سراسر جهان کسب می کند، براساس کشور مرتب و تحلیل می کند. تمرکز این نرم افزار بر شمارش و دسته بندی صورت ثبت جزئیات تماس ها و ارتباطات است (یعنی فرا داده ها) ، نه محتوای ای میل یا چت. اسناد مربوط به خبرچین بدون مرز نشان می دهد که سازمان امنیت ملی آمریکا ظرف مدت ۳۰روز که در مارس سال جاری به پایان رسید، حدود ۳میلیارد قلم اطلاعات از کامپیوترهایی که در آمریکا به کار می رود، جمع آوری کرده است. ابزار یادشده این امکان را به کارشناسان سازمان امنیت ملی آمریکا می دهند که مثلا کشوری را روی نقشه انتخاب و تمام فراداده ها و جزئیات تماس های انجام شده در آن کشور را بررسی کنند.

روزنامه گاردین تصویری از نقشه جهان براساس اطلاعات به دست آمده توسط خبرچین بدون مرز را چاپ کرد که نشان می داد در ماه مارس سال جاری، این سازمان حدود ۹۷میلیارد قلم اطلاعات از شبکه های کامپیوتر در سراسر جهان به دست آورد. بیشترین اطلاعات با ۱۴میلیارد قلم مربوط به ایران بود و پس از آن، پاکستان با ۱۳/۵میلیارد قلم قرار داشت. اردن با ۱۲/۷میلیارد در جایگاه سوم، مصر با ۷/۶میلیارد در جایگاه چهارم و هند با ۶/۳ میلیارد در جایگاه پنجم بود. در این نقشه هر کشور رنگی براساس شدت مراقبت اطلاعاتی آن دارد. طیف رنگ آن از سبز (کمترین مراقبت) تا زرد و نارنجی و قرمز (بیشترین مراقبت) را در بر می گیرد.

نخستین واکنش باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، پس از افشای این برنامه ها این بود که ۱۰۰درصد امنیت با رعایت ۱۰۰درصد حریم خصوصی جور درنمی آید. وی افزود: همه اعضای کنگره آمریکا از این برنامه ها اطلاع نداشتند و فقط اعضای کمیته های اطلاعات در جریان آن قرار داشتند. با این حال، وی خاطرنشان کرد که مجوز این برنامه ها با رأی اکثریت اعضای ۲حزب از سال۲۰۰۶ بارها تجدید شده است. این در حالی است که منتقدان می گویند مراقبت اطلاعاتی توسط دستگاه های اطلاعاتی داخلی، بخشی از تلاش های دولت اوباما برای متمرکز کردن قدرت است.

به گفته آنان، سیاست های دولت اوباما باعث افزایش بی اعتمادی در میان مردم شده است. با این حال، کارشناسان جاری و سابق دستگاه های اطلاعاتی آمریکا حاکی از آن است که به رغم توجهی که منشور به خود جلب کرده است، این برنامه فقط بخشی نسبتا کوچک از برنامه بسیار گسترده تر شنود توسط این دستگاه هاست. سازمان امنیت ملی آمریکا همچنین تمام اطلاعاتی را که از شبکه های فیبر نوری تشکیل دهنده به اصطلاح ستون فقرات اینترنت می گذرد، گردآوری می کند. در این برنامه، از تمام رفت وآمدهای اینترنتی که از آمریکا می گذرد، نسخه برداری و به این سازمان فرستاده می شود. مقامات آمریکایی برای توجیه کردن برنامه های جاسوسی اینترنتی و تلفنی خود می گویند که از رهگذر این برنامه چندین توطئه در آمریکا و ۲۰کشور دیگر خنثی شده است. آنان می گویند که تمام اطلاعات جمع آوری شده هر ۵سال یک بار نابود می شود.

سرنوشت افشاگر

ادوارد اسنودن، تحلیلگر سابق سازمان امنیت ملی آمریکا که جزئیات برنامه های جاسوسی دولت را برملا کرد، جوانی ۲۹ساله است که می گوید این کار را کرده تا از آزادی های اساسی مردم در سراسر جهان حفاظت کند. وی که در هتلی در هنگ کنگ با خبرنگاران روزنامه گاردین دیدار کرد، گفت که پیش از علنی کردن جزئیات این برنامه ها بسیار درباره آن فکر کرده بود. وی احساس می کرد که آمریکا دستگاه جاسوسی پنهان و غیرپاسخگویی برای زیرنظر گرفتن آمریکایی ها بر پا کرده است. اسنودن گفت از اینکه باراک اوباما سیاست های جورج دبلیوبوش را ادامه داد، احساس سرخوردگی کرد و تصمیم گرفت این اطلاعات را منتشر کند. وی در مصاحبه خود با روزنامه گاردین گفت: نمی خواهم در جهانی زندگی کنم که هر آنچه می کنم و می گویم، ضبط شود. در ابتدا، روزنامه گاردین و واشنگتن پست از فاش کردن هویت منبع اطلاعاتی خود خودداری کردند اما پس از چند روز با درج مشخصات اسنودن نوشتند که وی خود خواسته است شناسایی شود. به نظر می رسد وی خوب می دانسته که دستگاه های اطلاعاتی آمریکا که از اقدام وی به خشم آمده اند، درصدد شناسایی، یافتن و بازداشت وی برخواهند آمد و او را هر جای دنیا باشد، خواهند یافت. از این رو، اسنودن تصمیم گرفت که هویت خود را افشا کند تا کاری کند که برخورد دستگاه های اطلاعاتی آمریکا با وی کم هزینه نباشد. با این حال، منابع مطبوعاتی می گویند از زمانی که مصاحبه های اسنودن در گاردین چاپ شد، از سرنوشت وی اطلاعی در دست نیست. برخی می گویند که وی قصد دارد از ایسلند تقاضای پناهندگی سیاسی کند که قوانین آزادی بیان محکمی دارد. برخی دیگر از تمایل چینی ها برای اعطای پناهندگی به وی خبر می دهند؛ به خصوص با توجه به اینکه وی دارای اطلاعاتی درباره نفوذ سازمان امنیت ملی آمریکا به شبکه های کامپیوتری در چین است. اسنودن گفت که درباره سرنوشت خودش، خانواده و همسرش نگران است چون می داند مأموران دستگاه اطلاعاتی آمریکا به سراغ آنها خواهند رفت. این در حالی است که روزنامه گاردین نوشته است اسنودن اسناد زیادی را در اختیار این روزنامه گذاشته که می تواند مبنای گزارش های زیادی قرار گیرد.