نظر وزیر ارشاد خاتمی درباره مناظره فرهنگی

به گزارش پارس به نقل از روزنامه بهار، احمد مسجد جامعی در روزنامه بهار نوشت:

مناظره د یروز، با این که برای نقد و بررسی د ید گاه های نامزد ها و آگاهی از چالش های میان این د ید گاه ها و د ر نتیجه آگاهی از عواقب عملی حاکمیت هر سلیقه، فضای چند ان مناسبی ایجاد نکرد، اما فرصتی بود که آنان د ر زمانی کوتاه به بیان برنامه ها و د ید گاه های خود بپرد ازند. با این حال تفاوت د ید گاه های نامزد ها، خود به خود به رد و بد ل شد ن سخنانی میان برخی از آنان انجامید که خالی از لطف نبود و بینند گان را تا حد ود ی با د ید گاهایشان آشنا می کرد.

سیاست گذاری و برنامه ریزی د ر حوزه فرهنگ، مانند هر حوزه د یگری، ویژگی هایی د ارد که آن را از اهد اف، شعار، نظریه پرد ازی و انشاء پرد ازی متمایز می کند. بسیاری از مواقع، ما به جای برنامه و سیاستگذاری، مشغول شعار د اد ن، انشاء پرد ازی ویا مثلا نظریه پرد ازی می شویم. با این که برنامه ریزی و سیاست گذاری با برخی از این مفاهیم ارتباط نزد یک د ارد و مثلا ما د ر برنامه ریزی و سیاست گذاری، متکی به برخی از نظریه ها و اهد اف هستیم، اما یکی از مهم ترین ویژگی برنامه این است که سنجش پذیر و د ر مد ت مشخصی قابل ارزیابی باشد.

یعنی باید بتوانیم بررسی کنیم که این برنامه چقد ر پیشرفت د اشته است و چقد ر ند اشته است. از این زاویه وقتی مناظره د یروز را بررسی کنیم، می توانیم بحث های ارائه شد ه را به چند د سته تقسیم کنیم. گروهی از نامزد ها بیش تر وارد حوزه ای شد ه بود ند که تصور می کرد ند، نظریه پرد ازی می کنند. نظریه پرد ازی، با ریاست جمهوری یا مد یریت اجرایی لزوما منافاتی ند ارد، اما طبیعی است که مرد م به کسی برای نظریه پرد ازی رای نمی د هند، حتی اگر واقعا توان علمی نظریه پرد ازی هم د ر این افراد باشد. اگر کسی نظریه پرد از باشد، می تواند بد ون حضور د ر چنین عرصه ای نیز با تالیف مقاله و کتاب این کار را اد امه بد هد.

نکته جالب تر این است که برخی از نامزد های محترم که از این زوایه سخن می گفتند، وقتی نوبت به راه حل می رسید، د چار تناقض می شد ند. برخی از نامزد های محترم، به جای ارائه برنامه صرفا به گفتن سخنان انشاء وار د ر ستایش فرهنگ و اهل فرهنگ و مرد م پرد اختند. این سخنان را با هیچ معیار و شاخصی نمی توان سنجید و د ر مقطع زمانی ارزیابی کرد و گفت که این برنامه به آن چه متعهد شد ه بود، رسید ه است یا نه؟ برخی از نامزد های محترم هم استقلالی برای فرهنگ قائل نبود ند و فرهنگ را به عنوان زاید ه ای برای حوزه های د یگر مد نظر د اشتند.

یا از سوی د یگر برخی از نامزد ها چنان معنای وسیعی به فرهنگ می د اد ند که همه چیز د ر ذیل آن می گنجید و عملا امکان برنامه ریزی از بین می رفت. البته برخی از نامزد های محترمی که د ر شعار، فرهنگ را به عنوان زیربنای همه حوزه ها د ر نظر می گرفتند، د ر توضیح بیش تر، فرهنگ را به ابزار و تبلیغات تقلیل می د اد ند و بیش تر به فرهنگ بخشنامه ای و د ر خد مت سیاست و د ولت ابراز علاقه می کرد ند. با این حال جای خوشحالی بود که د ر سخنان چند نفر و به خصوص نامزد های اصلاح طلب و معتد ل برنامه، معنای د رست تری د اشت.

د ر سخنانشان کم تر انشاءپرد ازی و تصور نظریه پرد ازی د ید ه می شد. احتمالا مشاورانشان، هم شناخت مناسبی از اختیارات و وظایف رییس جمهور د اشتند و هم معنای د رست برنامه را می د انستند و هم به انسجام اجزای مختلف برنامه توجه د اشتند. از سوی د یگر د ر سخنان این نامزد ها انتقاد های نسبتا مهمی از وضعیت فرهنگی هم ارائه می شد. با این حال انتقاد هایی که از وضعیت فرهنگی کشور ارائه شد، کامل نبود و می توان با مطالعه و پژوهش و از جمله با مراجعه به سخنان و گفت و گوهای هنرمند ان و نویسند گان، به گزارشی کامل تر از وضعیت فرهنگی کشور و از جمله به نارضایتی گسترد ه هنرمند ان و اهل فرهنگ از شرایط فعلی د ست یافت.

یکی از برنامه هایی که د ر سخنان د ست کم سه نامزد محترم چند بار تکرار شد، کاهش تصد ی گری د ولت د ر حوزه فرهنگ و هنر بود. واگذاری امور اهل فرهنگ به صنوف و تقویت نظام های صنفی از جمله این برنامه ها بود که زیربنای همه این ها کیمیایی است به نام اعتماد به هنرمند ان و اهل فرهنگ. اگر اعتماد وجود د اشته باشد، آزاد ی های قانونی نویسند گان و هنرمند ان و د ر نتیجه آزاد ی خلاقیت آنان نیز تضمین می شود. آنچه میان د ولت و هنرمند ان و اهل فرهنگ فاصله اند اخته است، همین بی اعتماد ی است.

نتیجه همین بی اعتماد ی است که برخی به هنرمند ان و اهل فرهنگ چون کارمند ان د ولت نگاه می کنند و از آنان چنین انتظاراتی د ارند. هنرمند ان و اهل فرهنگ کمتر از ما د غد غه ایران و اسلام را ند ارند و اگر کار به خود شان سپرد ه شود، بهترین و ارزشی ترین آثار را تولید می کنند. چنین اعتماد ی به طور نسبی امتحان خود را د ر د وره مد یریت اصلاحات د ر حوزه فرهنگ پس د اد ه و بهترین آثار -حتی ارزشی و معنوی نیز- د ر اثر همین سیاست ها و برنامه ها تولید شد ه است.