ابعاد گسترده جنگ محرمانه اسرائیل علیه ایران در سوریه

سرمایه گذاری ایران در سوریه بسیار بزرگ و بلندمدت است.

تهران در هفت سال گذشته بیش از ۳۰ میلیارد دلار در این کشور هزینه کرده است. پروژه ایران چندجانبه است و ایجاد ساختار‌هایی در داخل نیرو‌های امنیتی سوریه را نیز شامل می‌شود. بعید است که اسرائیل با تکیه بر حملات هوایی و قتل‌های هدفمند بتواند ایران را به روی گردانی از تصمیم استراتژیک خود و رها کردن همه این سرمایه‌ها وادار کند.

اخیرا معلوم شده که اسرائیل درگیر یک جنگ مخفی علیه ایران در سوریه است. این جنگ عمدتا از طریق نیروی هوایی و احتمالا همراه با اقدامات اطلاعاتی لازم برای تعیین اهداف برای هواپیما انجام می‌شود. شواهدی هم وجود دارد مبنی بر این که قتل‌های هدفمند بخشی از تاکتیک‌های اسراییل در سوریه هستند. هدف این کمپین آن طور که مقامات ارشد اسرائیل از جمله بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر و آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل گفته اند، خروج کامل نیرو‌های ایرانی و نیرو‌های نیابتی آن‌ها از سوریه است.

با توجه به استراتژی تل آویو، دستیابی به این هدف بعید به نظر می‌رسد. اما اهداف کم اهمیت تری از جمله ایجاد اختلال در تلاش‌های تهران برای تثبیت جایگاهش در سوریه همچنان قابل دستیابی به نظر می‌رسد. اسرائیل در تمام مدت جنگ داخلی در سوریه، حملات دوره‌ای علیه نیرو‌های دولت اسد و حزب الله انجام داده است. اما از آغاز سال جاری، این حملات و هدف گیری مستقیم تاسیسات و نیرو‌های ایرانی افزایش شدیدی داشته اند.

پایان قریب الوقوع شورش‌ها در سوریه علیه دولت اسد از عوامل این تغییر رویکرد. اسرائیل بود. تا زمانی که شورش‌ها ادامه داشتند، اسرائیل تنها از حاشیه نظاره گر اوضاع بود و تنها روابطی محدود با شورشی‌ها در قنیطره داشت تا از این مساله کسب اطمینان کند که جنگ به مرزهایش در بلندی‌های جولان کشیده نمی‌شود. اسرائیل در عین حال در خطوط تامین تسلیحاتی حزب الله در لبنان اختلال ایجاد می‌کرد.

به علاوه، اسرائیل با احتیاط سعی داشت شرایطی را فراهم آورد که دولت بشار اسد و ایران و شورشیان مسلمان عمدتا سنی یکدیگر را در روند سقوط مشترک متهم کنند. اما امسال مشخص شد که با مداخله ایران و روسیه امکان شکست دادن شورشی‌ها وجود دارد. اسرائیل دیگر نمی‌توانست با نظارت و ارتباطی محدود از تثبیت زیرساخت مستقل نظامی و قدرت سیاسی نیرو‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خاک سوریه جلوگیری کند. اقدام اسرائیل به هدف گیری مستقیم این زیرساخت‌ها از مدت زمان کوتاهی پس از این تحولات آغاز شد.

درگیری روند دقیق این کمپین اسرائیل علیه ایران باتوجه به اینکه عمدتا مسئولیت حملات را نپذیرفته، مشکل است. این در حالی اس”ت که گاهی اوقات به نفع تهران و دولت اسد در دمشق بوده که از محکوم کردن عمومی حملات اسرائیل خودداری کنند. اما روشن است که جدی‌ترین این درگیری‌ها در تاریخ ۱۰ ماه مه و زمانی صورت گرفت که اسرائیل در پاسخ به شلیک موشک توسط نیرو‌های ایران به سمت مواضع اسرائیل در بلندی‌های جولان، تل آویو به عملیات گسترده هوایی دست زد و زیرساخت‌های ایران را در سراسر سوریه هدف گرفت.

طبق گزارش‌های وزارت دفاع روسیه، این عملیات ۲۸ هواپیما و شلیک ۷۰ موشک را شامل می‌شد و اهداف آن هم انواع تاسیساتی بودند که در اختیار سپاه پاسداران ایران در سوریه قرار داشتند. اما نتانیاهو اخیرا به این مساله اشاره کرد که جنگ علیه ایران در سوریه هنوز به پایان نرسیده است. او ۲۹ آگوست، در شهر دیمونا، در جنوب اسرائیل، به خبرنگاران گفت: «نیرو‌های دفاعی اسرائیل همچنان با استقامت و قدرت علیه تلاش‌های ایران برای مستقر کردن نیرو و سیستم‌های پیشرفته تسلیحاتی در سوریه، ادامه خواهند داد.»

اسرائیل مصمم بودن خود به این جنگ را با یک سری حملات به نمایش گذاشت که از نمونه آن‌ها می‌توان به انفجار‌ها در فرودگاه نظامی نزدیک دمشق، حمله هوایی به یک کاروان ایرانی در نزدیکی تنف در جنوب سوریه در تاریخ ۳ سپتامبر، حملات هوایی در حاره علیه پایگاه حزب الله و ... اشاره کرد. آنچه در حال وقوع است، یک جنگ مداوم با هدف ایجاد اختلال در تلاش ایران برای تحکیم و تقویت نفوذش در سوریه است. سوال این است که تلاش‌های اسرائیل نتیجه بخش بوده اند؟ هدف غایی اسرائیل در بیرون کردن ایران از سوریه که غیرقابل دستیابی به نظر می‌رسد.

سرمایه گذاری ایران در سوریه بسیار بزرگ و بلندمدت است. تهران در هفت سال گذشته بیش از ۳۰ میلیارد دلار در این کشور هزینه کرده است. پروژه ایران چندجانبه است و ایجاد ساختار‌هایی در داخل نیرو‌های امنیتی سوریه را نیز شامل می‌شود. بعید است که اسرائیل با تکیه بر حملات هوایی و قتل‌های هدفمند بتواند ایران را به روی گردانی از تصمیم استراتژیک خود و رها کردن همه این سرمایه‌ها وادار کند.