غفلت از جایگاه نخبگی

عباس سلیمی‌نمین مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در یادداشتی که قرار داده است، نکاتی را درباره نمایندگان مجلس مطرح کرد. متن کامل این یادداشت به شرح ذیل است:

رفتار، سکنات و نحوه تعاملات در یک مدل کوچک اجتماعی- سیاسی، اما پر اهمیت زمانی که در مقاطع حساس در کانون توجه و قضاوت آحاد جامعه قرار می‌گیرد می‌تواند منشأ بسط فرهیختگی یا خدا ناکرده نقش تخریبی جدی در این مسیر باشد. این جامعه کوچک، اما تأثیرگذار که از یک سو عصاره انتخاب سیاسی ملت است و از دیگر سو به لحاظ جایگاه قانونی "در راس امور است" امروز به جهت تربیتی و رشد و ارتقای منزلت ملت چه نقشی ایفا می‌کند؟ این سؤالی اساسی است که می‌بایست بدون پرده پوشی در برابر بهارستان نشینان قرار داد.

برای دریافت پاسخی شفاف شاید لازم باشد تا فیلم پاسخ‌گویی ریاست محترم جمهوری در مجلس به سؤالات طرح شده یا سخنان مهم ریاست محترم مجلس درباره مواضع این قوه در قبال مسائل داخلی و خارجی را برای مجلسیان باز پخش کنیم و سپس احساس آنان را در مورد الگوی رفتاری ارائه شده و نقش تخریبی یا تقویت کننده این الگو در فرهیختگی از آنان جویا شویم. به راستی چه پاسخی دریافت خواهیم کرد؟

این مهم نیست که آقایان و بانوان محترم نماینده از کدام روستا، شهرستان یا مرکز استان و با چه پیشینه رفتاری و عادات متفاوت به مجلس راه یافته باشند، اما مهم است که در جایگاهی که ویژه فرهیختگان است برای جریحه‌دار نکردن احساسات مردم به الزامات فرهیختگی مقید باشند. چگونه می‌توان پذیرفت نماینده مجلس در زمان ارائه ادله و براهین ریاست محترم جمهوری به بالاترین جایگاه قانونی کشور آن گونه که در قهوه خانه‌ها می‌نشینند بر صندلی لمیده و با تلفن همراه خود مشغول باشد (رفتاری که در جلسات معمول مجلس نیز رفتاری ناپسند ارزیابی می‌شود)؟

مگر چنین نماینده‌ای از جانب مردم موظف به قضاوت دقیق و موشکافانه در مورد پاسخ‌های رئیس جمهور نیست؟! صرف‌نظر از بی حرمتی آشکار این گونه رفتار‌ها به جایگاه مجلس و شأن ملت، آیا نماینده‌ای که با خارج از مجلس در حال گفتگو است-احتمالاً در مورد مسائلی که برایش مهمتر از وظایف محوله است! – می‌تواند رأی دهندگان به خویش را در یک داوری تاریخی نمایندگی کند؟

همچنین در مورد نماینده‌ای که حتی این فرصت را برای لابی‌گری با وزرای همراه ریاست جمهوری از کف نمی‌دهد و در حالی که رئیس قوه مجریه در حال تلاش برای قانع کردن قوه مقننه است صندلی‌اش را در عقب مجلس ترک می‌کند و خود را به جایگاه میهمانان در جلو می‌رساند و خم شده و با یک مقام اجرایی به نجوا می‌پردازد کدام تلقی را از بهارستانی‌ها به ثبت می‌رساند؟ یا زمانی که برخی نمایندگان همچون ملک‌الموت بر سر ریاست مجلس هوار می‌شوند تا در جریان انعکاس یک موضوع مهم صرفاً تصویرشان توسط رسانه‌ها در کنار ریاست ثبت شود آیا جایگاه فرهیختگی نمایندگی ملت را به سطح "آقای دوربینی" تنزل نمی‌دهند؟

همزمان با آغاز تبلیغات غیررسمی نمایندگان برای دور آینده مجلس، نوساناتی در اتخاذ مواضع سیاسی یا اقتصادی یا بده بستان‌هایی با وزرا در قالب طرح سؤال یا استیضاح را شاهدیم که به نوبه خود حائز اهمیت است. نماینده‌ای که هیچ گونه سابقه حزبی نداشته و اکنون نیز از جایگاهی برخوردار نیست بیانیه حزبی را طوطی‌وار در مجلس قرائت می‌کند!

بدون آن که به تبعات اختلاف‌افکنی، درون جریان‌های داخلی در شرایط کنونی اندیشیده باشد. گاه برخی احزاب سیاسی فرصت‌طلبانه می‌کوشند تا با دامن زدن به اختلافات، منافع گروهی خود را بر منافع عمومی برتری دهند. اگر عنصری از این جریانات رفتاری در تعارض با همگرایی داشته باشد قابل فهم خواهد بود؛ زیرا تاکنون از آنان این نوع عملکرد‌ها را شاهد بوده‌ایم و در آینده نیز با آن مواجه خواهیم بود، اما تهیه متنی توسط عناصر شاخص گروهی که همواره تنش و فضای غبارآلود سیاسی را مناسب رشد خود می‌بینند و قرائت آن توسط یک نماینده بدون جایگاه حزبی به همان میزان آقای دوربینی شدن شأن نمایندگی را تنزل خواهد بخشید.