بحث پنجم: برنامه دولت شما برای مواجهه با کاهش درآمدهای نفتی

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، صحبتهای این هشت کاندیدا، به ترتیب بدین شرح است:

حدادعادل: برای مقابله با آثار ناشی از کاهش درآمدهای نفتی ما باید در درجه اول به صادرات غیرنفتی توجه کنیم. ما می توانیم با افزایش صادرات غیرنفتی جای خالی صادرات نفتی را پر کنیم. کشور ما کشوری است که از نظر کشاورزی امتیازات بالایی دارد، دارای تنوع اقلیمی است لذا می توانیم صادرات کشاورزی داشته باشیم. همچنین می توانیم از مزایای گردشگری برای تامین ارز به جای کاهش ارز ناشی از نفت استفاده کنیم. همچنین می توانیم از سایر امتیازات مانند کریدور ترانزیت شمال جنوب استفاده کنیم که اینها می تواند در مقابل کاهش درآمد نفتی ما را مقاوم تر کند.

دولت باید انضباط مالی را افزایش دهد و از ریخت و پاش و مصرف زیاد که ما را به ارز به ویژه ارز نفتی محتاج تر می کند جلوگیری به عمل آید. در واقع می توانیم با افزایش انضباط مالی، راه های دیگری را تعقیب کنیم.

اقتصاد مقاومتی از جمله اموری است که می تواند کشور را در مساله نفت بیمه کند و مراد از اقتصاد مقاومتی، کاهش رشد اقتصادی یا فقر اقتصادی نیست بلکه هدف عوض کردن شیوه اقتصاد و پوست انداختن از نوسازی اقتصادی و نیز حمایت از تولید، کار و سرمایه ایرانی است.

فکر می کنم ملت ما و دولت من در آینده برای مقابله با کاهش ارز ناشی از درآمد نفت باید سبک زندگی اسلامی را در نظر داشته باشد. ما نمی توانیم به سبک زندگی غربی عمل کنیم و طعمه تحریم غرب قرار گیریم.

نقدهای دیگر نامزدها به حدادعادل:

روحانی: یکی از راه حل هایی که ضروریست در این زمینه اقدام کنیم، این است که دست از خام فروشی برداریم. امروز بسیاری از کالاها را به صورت خام صادر می کنیم حتی معادن سنگهای قیمتی و سنگهای ساختمانی به صورت خام صادر می شود و توسط چینی ها روی کشتی در آنها خام می شود و دوباره به ایران و سایر کشورها صادر می شود. در نفت هم می توانیم چنین کاری را انجام بدهیم و آن را به صورت فرآوری شده صادر کنیم. باید موانع را برداریم تا مردم با ایجاد پالایشگاهها و صنعت پتروشیمی نفت را از خام فروشی دربیاورند. باید موانع صادرات را برداریم تا صادرات غیر نفتی جای نفت جایگزین شود. ظرفیتهای خالی صنعت ما که الان حدود ۴۰ درصد است می تواند با امکانات کم پر شود. اگر تولید زیاد شود می توانیم جبران مساله نفت را بکنیم. کشور ما همچنین می تواند مرکز صادرات برق در منطقه باشد یعنی نفت و گاز را به برق تبدیل کنیم و به کشورهای همسایه صادر کنیم.

عارف: جهت گیری کلی دولت ما اقتصاد بدون نفت است. یعنی وابستگی بودجه به نفت باید به صفر برسد ما باید نفت را یک ثروت ملی بدانیم ثروتی که مولد و ماندگار باشد. اساسا نگاه ما به نفت این است که باید بتوانیم آن را برای آیندگان هم حفظ کنیم. اما در کوتاه مدت با راه حل هایی مثل انضباط مالی دولت، می توان هزینه های دولتی را کاهش داد و با واگذاری سریع وابستگی نفت به دولت را تحدید کرد. ما باید به وضعیت جغرافیایی ایران هم توجه کنیم و درآمد زایی خوبی از تجارت، پروازهایی که بر فراز ایران انجام می شود توسعه فن آوریهای ارتباطات و اطلاعات انجام دهیم کارهایی که می توانند درآمد زایی بسیاری برای ما داشته باشند و به افزایش بهره وری منجر شود. ما مشکلات زیادی در این زمینه ها داریم که اگر برطرف شوند می توانیم وابستگی به نفت را کاهش دهیم.

جلیلی: یکی از بحث های مهم این است که ما این موضوع را یک فرصت بدانیم یا تهدید که به نظر می رسد باید آن را یک فرصت بدانیم. هر چقدر وابستگی به نفت کاهش پیدا کند، این یک فرصت است و به نسبت آن می توانیم از دیگر ظرفیت ها چه در حوزه نرم افزاری و سخت افزاری استفاده کنیم. ما مزیت های نسبی در دیگر حوزه ها نیز داریم، از جمله بحث ترانزیت که ما باید از ظرفیت حداکثری در ارتباط با آن استفاده کنیم و حتی می توانیم بیش از درآمد نفت در اینگونه حوزه ها درآمدزایی داشته باشیم. از طرف دیگر می توانیم از خام فروشی جلوگیری کرده و از ارزش افزوده محصولات ناشی از نفت استفاده کنیم و استفاده از ارزش افزوده این محصولات موجب افزایش درآمد ارزی می شود که این درآمد قابل مقایسه با خام فروشی نیست. از طرف دیگر باید از واردات غیرضروری نیز جلوگیری کنیم حتی در مورد برخی از کالاهای اساسی مانند گندم و برنج که به راحتی می توان در داخل کشور تولید کرد.

ولایتی: مطالبی را دوستان مطرح کردند که بجا بود. من نیز معتقدم که باید از خام فروشی جلوگیری کنیم و محصولات فرآینده شده آن را تولید کرده و به فروش برسانیم. از طرف دیگر از ویژگی های ترانزیتی که در کشور وجود دارد باید استفاده کنیم. در واقع جغرافیای سیاسی کشور ما دارای ویژگی هایی است که باید از این ویژگی ها استفاده کرد. از طرف دیگر باید رابطه مان را با دیگر کشورها نیز اصلاح کنیم. امروز نفت ما را تحریم کردند و کمتر می خرند. برای نقل و انتقال دلار مشکلاتی ایجاد کردند و فردا ممکن است جنس دیگری را تحریم کنند یا مشکلات ترانزیتی ایجاد کنند ما باید برنامه داشته باشیم. برای حل این مشکلات و بدانیم که چکار می خواهیم بکنیم.

قالیباف: ما باید نگاه کنیم که کاهش فروش نفت برای ما یک تهدید است یا فرصت. اگر سوءتدبیر وجود نداشته باشد، یک فرصت است اما اگر سوءتدبیر باشد، تبدیل به یک تهدید می شود. ما باید هزینه هایمان را اولویت بندی کنیم. به طور مثال ببینیم که دارو برای ما مهم تر است یا خودرو. کاهش هزینه های دولت، تقویت بخش خصوصی و هدایت نقدینگی که سمت تولید از مسائلی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. در شهرداری همیشه ۳۰ درصد درآمد از دولت تامین می شد اما امروز درآمد ما از دولت به کمتر از پنج درصد رسیده است و این یعنی درآمد ما بدون نفت تولید می شود و ما مشکلی در اجرای پروژه ها نداریم، چراکه ما پیش بینی کردیم و درآمد را خودمان تامین کردیم. در دولت اصلاحات اقدام خوبی که انجام شد، با وجود اینکه قیمت نفت ۱۰ دلار بود، رشد صنعت ما دورقمی شد و این تنها مقطعی بود که این اتفاق افتاد. این نشانگر این است که برای این مساله برنامه ریزی و فکر شده بود.

غرضی: من به مدت چهار سال وزیر نفت بودم. در دولت وفاق هزینه کشور ۱۱۵ میلیارد دلار بود. در دولت سازندگی ۱۱۸ میلیارد دلار، در دولت اصلاحات ۱۲۸ میلیارد دلار و در دولت اخیر درآمد سنگینی حاصل شد که بخش اکثریت آن صرف واردات شد. بنابراین آمریکایی ها به این نتیجه رسیدند که هزینه کشور حدود ۱۰۰ میلیارد دلار است و اگر جلوی آن را بگیرند، کشور ساقط می شود. دولت اصلاحات که ۲۸ میلیارد هزینه اش بود، اگر پنج درصد تورم هم روی آن برود، می شود ۳۵ میلیارد دلار که الان برای این کشور این مقدار مساله خاصی نیست و از طرق مختلفی مانند صادرات نفتی یا غیرنفتی قابل تحصیل است. ما باید امروز تولید را محکم بچسبیم و آن را سامان دهیم.

رضایی: در حقیقت این یک تهدید است ولی ان شاءالله این تهدید را به یک فرصت تبدیل خواهیم کرد. راه حل این تهدید این است که دولت را از اقتصاد بیرون بکشیم و مردم را به طور واقعی درگیر این مسائل بکنیم. پروژه های عظیمی در سطح کشور وجود دارد که دولت به آن توجهی نمی کند. ما ظرفیت های بزرگی داریم. همانطور که به صادرات غیرنفتی و گردشگری اشاره کردم، ما یک میلیون بشکه نفت اضافی داریم که به فروش نمی رسد که بنا داریم با وارد کردن پالایشگاه های موبایل از خارج از کشور، آن را تبدیل به فرآورده کنم و ظرفیت های بزرگی از فرآورده های غیرنفتی را به بهره برداری برسانیم.

حدادعادل در دفاع از خود: ملت ایران بدانند ما می توانیم بدون وابستگی به نفت هم اقتصاد خوبی داشته باشیم. کل واردات ما در سال ۹۱،۵۳ میلیارد دلار بوده که ۳۲ میلیارد دلار آن صادرات غیرنفتی بوده است. از این میان ۳۰ میلیارد دلار کالاهای واسطه ای وارد شده که برای اقتصاد کشور مفید است اما هشت میلیارد دلار واردات گروه ۹ و ۱۰ که عمدتا تجملی هستند، داشته ایم مثل خودروهای وارداتی گران قیمت که عده ای با آن مانور تجمل در خیابان ها می دهند و وارد نشدن این کالاها لطمه ای به اقتصاد کشور نمی زند بلکه هشت میلیارد دلار به هدر رفته است.

اگر ما این هشت میلیارد دلار را حذف کنیم و ۱۵ میلیارد دلار واردات مربوط به سایر کالاها را کاهش دهیم عدم موازنه هم کاهش می یابد و هم می توانیم آن را از سایر راه ها تامین کنیم. کشاورزی منبع بزرگی برای ماست. در یکی از روستاهای اطراف آزادشهر بدون اینکه دیناری از دولت پول گرفته باشند ۶۰ هزار هکتار زمین را زیر کشت زعفران برده اند. ببینید چه ظرفیت هایی در کشاورزی است. پس ما می توانیم بدون نفت زندگی کنیم، جلوی بلبشوی واردات را بگیریم و انضباط اقتصادی را تامین کنیم.