از خدا می‌توان سوال کرد ولی از رئیس جمهور نه!

گفته‌ شده که مجلس شورای اسلامی در این راستا طرحی را آماده کرده یا اینکه کمیته‌ای تشکیل داده است. برخی اخبار هم از اولتیماتوم نمایندگان به دولت برای تغییر برخی وزرا خبر می‌دهند. از همین‌رو به سراغ عبدالرضا مصری، وزیر سابق رفاه و نماینده مردم کرمانشاه در چند دوره از جمله دوره دهم مجلس شورای اسلامی رفتیم و در گفت‌وگو با وی تلاش کردیم وضعیت امروز کشور و اقدامات دولت و مجلس را بررسی کنیم. آنچه در ادامه از نظر می‌گذرد مشروح این گفت‌وگو است.

تحلیل شما درخصوص وضعیت کنونی دولت و چالش‌های اقتصادی امروز چیست؟
برخی معتقدند که رویکرد دولت مشکل اصلی است و برخی می‌گویند اگر اعضای دولت عوض شوند مشکل برطرف خواهد شد.

تصمیم دولت آن چیزی است که در کشور اجرا می‌شود، پس تصمیم افراد نیست. در مسائل اقتصادی وقتی‌که نرخ ارز را معاون اول دولت اعلام می‌کند، این نشان‌دهنده این است که تصمیم دولت اعلام شده است؛ نه تصمیم یک فرد. حتی این مساله نشان می‌دهد که رئیس بانک مرکزی هم نسبت به این مساله آنچنان کاره‌ای نیست و تصمیم دولت است و معاون اول بعد از جلسه دولت آن را اعلام می‌کند. لذا در اینجا بحث افراد مطرح نیست. ممکن است افراد بهترین نظرات را در جلسه دولت داشته باشند ولی نظر آنها نظر غالب نباشد.

به عبارت دیگر فردی که تخصصی اظهارنظر کرده و ارائه طریق می‌کند، الزاما ممکن است نظر او مورد تصویب قرار نگیرد. ممکن است نظر کس دیگری که حتی در حوزه تخصصی او نیست، در دولت مورد تصویب قرار گیرد. لذا آن چه در کشور مشاهده می‌کنیم، برآیند تصمیمات دولت است نه اشخاص!

شما اذعان دارید اشخاص را باید تغییر داد یا رویه؟ بنده عرض می‌کنم؛ فرض کنید این روزها می‌گویند که فلان فرد یا بهمان فرد در دولت باید تغییر پیدا کند، این افراد مثلا سه نفر می‌شوند، خب این تعداد که در رای‌گیری تصمیمات دولت از اقل هم اقل‌تر هستند؛ یعنی باز کسانی تصمیم می‌گیرند که در اکثریت هستند.

لذا باید ابتدا مشخص شود دولت چه برنامه‌ای را اجرایی می‌کند. آن چیزی که الان مهم است این است که مردم می‌بینند دولت تصمیمات جدی درخصوص مسائل اخیر اتخاذ نمی‌کند. اگر تصمیم می‌گیرند ارز فلان قیمت باشد دو ماه بعد این تصمیم تغییر می‌کند. حرف‌هایی که بیان می‌کنند مبنی‌بر تامین ارز 4200 تومان است اما محقق نمی‌شود یا تصمیماتی که برای بازار سکه می‌گیرند. تصمیمات امروز دولت تبدیل به یک رانت برای عده‌ای می‌شود که مثلا ارز را 4200 تومان بخرند و با هشت، 9هزار تومان می‌فروشند. این اقدامات به یک شخص بازنمی‌گردد و باید مجموعه اصلاح شود؛ مجموعه باید تصمیم بهینه و درستی اتخاذ کنند.
 
این که می‌گویید مجموعه دولت باید اصلاح شود و اینکه تصمیم قاطع نمی‌گیرند به چه علت است؟ چرایی این مساله در چیست؟
به نظر من دولت سناریویی برای بعد از برجام نداشت. دولت همه توان خود را بر پسا‌برجام گذاشت و تصور می‌کرد که حتما همه‌چیز بر وفق مراد او است و برجام اجرایی شده و ادامه خواهد یافت. لذا دولت سناریویی برای اینکه آمریکا خارج شود و برجام به این روز بیفتد، نداشت و ندارد و حالا چون برنامه‌ای ندارد، کشور دست‌خوش تصمیمات روزانه می‌شود. تصمیمات امروز، تصمیماتی نیست که یک سناریو پشت آن باشد.

اما این را که چرا دولت اقدامی در این راستا نمی‌کند باید از خود دولت سوال کرد. یکی از دلایلی که وجود ندارد این است که معمولا در این چنین شرایطی دولت یک‌سری لوایح به مجلس می‌دهد و به مردم توضیح می‌دهد که این چنین است و مشارکت مردم را می‌طلبد و خیلی می‌تواند موثر واقع شود. ولیکن متاسفانه هنوز یک لایحه از دولت در ارتباط با مسائل اقتصادی اخیر نداشته‌ایم.

تکلیف در این شرایط چیست؟
مجلس کار ویژه‌ای نمی‌تواند انجام دهد. امور به دست دولت است و اگر ما هم طرحی دهیم، مثلا می‌گویند بار مالی دارد و لذا به سرانجام نمی‌رسد.

برای اصلاح امور دست مجلس بسته است؟
بله. چون اگر بخواهیم لایحه بدهیم، اقتصادی است و معمولا می‌گویند بار مالی دارد یا کاهش یا افزایش است. بنابر اصل 75 قانون اساسی، مجلس نمی‌تواند طرحی که بار مالی داشته باشد ارائه کند و لذا قابل رسیدگی در مجلس نیست، به همین دلیل دولت باید لایحه دهد و مجلس تصویب کند. دولت هم در این چند ماه لایحه‌ای به مجلس ارائه نداده است.

بنایی برای سوال از رئیس‌جمهور یا استیضاح یا اقدام دیگری نیست؟
سوال از رئیس‌جمهور و وزرا شد ولی متاسفانه عده‌ای را بسیج کردند که نمایندگان، سوال از رئیس‌جمهور را پس بگیرند. با عده‌ای از نمایندگان در استان‌ها برخورد شد که چرا از رئیس‌جمهور سوال کردید. درحالی‌که به نظر من سوال از رئیس‌جمهور فرصتی بود که ایشان در مجلس با مردم حرف بزند و با نمایندگان مردم صحبت کند؛ به‌هرحال مجلس خانه مردم است. رئیس‌جمهور چهار،پنج دوره در مجلس بوده است و باید با مردم صحبت می‌کرد ولی متاسفانه هجمه‌ای برای پس‌گرفتن سوال توسط یک‌عده از همکاران انجام شد و سوال از بین رفت.

شاعر می‌گوید: «اگر دستم رسد بر چرخ گردون»! می‌توان از خدا سوال کرد اما در مملکت ما با این شرایط از رئیس‌جمهور نمی‌توان سوال کرد.

پیشنهاد شما برای تغییر این فضا چیست؟ باید چه کرد؟
دولت باید یک سناریوی کامل ارائه بدهد که دربرگیرنده خود دولت و مجلس و قوای دیگر و هم مردم باشد. در این شرایط مردم بدانند چه تکلیفی دارند، مجلس بداند چطور باید به دولت کمک و همراهی بدهد. در همه دوران ندیده‌ام مجلسی این همه مشتاق کمک به دولت بوده باشد.

مجلسی‌ها برای کمک به دولت له‌له می‌زنند ولی دولت کمکی نمی‌خواهد و وضع مردم هم کاملا واضح است.

تحریم‌های آمریکا تا یک‌ماه دیگر اعمال می‌شود. تحریم‌ها را تا چه حدی موثر می‌دانید؟
من فکر نمی‌کنم تحریم‌ها اعمال شود، شرایط آن‌موقع ما؛ از شرایط فعلی بدتر شود چون ما خیلی به استقبال تحریم‌ها رفته‌ایم. تحریم‌ها بیاید احتمالا قدری اوضاع ما بهتر خواهد شد و قیمت‌ها کاهشی خواهد شد.

نکته‌ای را در مورد تحریم بگویم. در یک‌ مورد آمریکا تعرفه روی کالای برخی از کشورها همانند کانادا گذاشته است. در مقابل کانادایی‌ها هم دولت و هم ملت یکپارچه ایستاده‌اند و گفته‌اند: کالاهای آمریکایی را تحریم می‌کنیم. اما در ایران این‌گونه نیست. دولت، برای من به‌عنوان نماینده مجلس تکلیفی روشن نکرده است که باید چه کنم.

ببینید امروز اولا در را باز می‌گذاریم که هر‌که، هر چه می‌خواهد برای ارز 4200 تومانی ثبت‌نام کند. برای خودروهای آن‌چنانی و فروش سکه و... ثبت‌نام می‌کنند و خب همه می‌دانند که این‌ها سیاست‌های منطبق با شرایط تحریم نیستند. یعنی در شرایط تحریم دولت هفت هزار میلیارد تومان سود به عده‌ای رسانده که برای این مسائل ثبت‌نام می‌کنند یا دو برابر سال قبل ثبت‌سفارش کالا داده می‌شود و آن کالایی که معلوم نیست وارد کشور می‌شود یا نمی‌شود. واگر همانند موبایل وارد کشور می‌شود، دو برابر قیمت به فروش می‌رسد. این‌ها سناریوی مقابله با تحریم نیست. سناریوی مقابله با تحریم می‌گوید: ذخایر برای کالاهای ضروری مردم است؛ نظارت و کنترل دقیق بر بازار، برخورد با عاملان مفاسد اقتصادی است.

بحث جنگ اقتصادی است؛ بحث حالت عادی نیست. ما نمی‌بینیم دولتمردان لباس رزم اقتصادی را بر تن کرده باشند. اگر جنگ است لباس جنگی بر تن می‌کنند. ما لباس جنگی بر تن دولتمردان نمی‌بینیم.