روسیه، چین و ایران رقبای ایدئولوژیک غرب هستند

«آرون وس میچل» دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور اروپایی و اوراسیایی روز پنج‌شنبه گفت «لزوم مقابله با ایران» عاملی است که آمریکا و اتحادیه اروپا در آن اتفاق نظر دارند.

وی که در نشستی به میزبانی اندیشکده «کارنگی اروپا» در بروکسل صحبت می‌کرد، در تشریح وضعیت جهان پس از پایان جنگ سرد، گفت: «اکنون اتحاد غربی با چالش‌های تازه‌ای روبروست که تعداد اندکی از ما تصور می‌کرد تنها اندکی پس از پایان جنگ سرد ظهور کنند.»

میچل در تشریح این «چالش‌ها»، گفت: «روسیه‌ای احیاشده و از بعد نظامی ستیزه‌جو، چینی که در سرتاسر آسیای میانه، قفقاز و مرکز و شرق اروپا در حال اعمال نفوذ است و ایرانی که نفوذ راهبردی خود را از خلیج فارس تا مرزهای اسرائیل و سواحل مدیترانه گسترش داده است. افراط‌گرایی اسلامی که قادر است خود را تا قلب اروپا برساند و مهاجرت، در ابعادی که نظیرش را از زمان پایان جنگ دوم جهانی شاهد نبوده‌ایم.»

وی با بیان اینکه غرب اکنون با «چالش‌های راهبردی» مواجه است، سوال «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا را تکرار کرد که در اجلاس پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در ورشو گفته بود: «سوال این است که آیا اراده‌ای برای نجات تمدن ما در برابر کسانی که برای تضعیف این تمدن تلاش می‌کنند، وجود دارد یا نه.»

عصر نبرد عقاید

او در ادامه با بیان اینکه در عصر «نبرد شدید میان عقاید»، آمریکا از «آزادی» به عنوان «مهمترین ارمغان تمدن غربی برای جهان» دفاع می‌کند، گفت: «چین، روسیه و ایران، هریک به طریقی رقبای ایدئولوژیک غرب هستند. چین و روسیه مدلی منسجم ارائه می‌کنند: ثبات مبتنی بر اقتدارگرایی و قدرت خشن و بهره بردن از برخی ابعاد رقابت بازار در ترکیب با سیاسی کردن اقتصاد.»

وی با متهم کردن ایران به «اقتدارگرایی» و اجرای نسخه‌ای «سرکوبگر» از اسلام سیاسی، گفت این مدل‌ها به دنبال محدود کردن آزادی‌های فردی و ایجاد اقتدار مرکزی هستند و با هرآنچه این اقتدار مرکزی را تضعیف کند، مقابله می‌کنند.

میچل افزود: «تمام این موارد، آنتی‌تز سنت‌های سیاسی غرب هستند، که در وهله اول بر اساس این ایده شکل گرفته که شخص باید از آزار اقتدار دولتی مصون بماند.»

او در ادامه موارد متعدد اشتراک نظر میان آمریکا و اتحادیه اروپا از جمله مواضع سیاسی مشترک، مبادلات گسترده اقتصادی، همکاری‌های علمی و همچنین رزمایش‌ها و همکاری‌های مشترک نظامی را برشمرد و گفت با این وجود طرفین همواره در موضوعاتی اختلاف نظر داشته‌اند، اما این اختلاف نظرها همواره نهایتا با گفت‌وگو برطرف شده و «ما بار دیگر متحد شده‌ایم... تاریخ ما را چنان به هم پیوند داده، که این پیوند‌ها حتی با شدیدترین اختلاف نظرهای مربوط به سیاستگذاری فرونمی‌پاشد.»

میچل در تشریح اختلاف‌نظرهای طرفین درباره برخی سیاستگذاری‌ها، گفت: «به عنوان نمونه، مسئله ایران را در نظر بگیرد. رئیس‌جمهور اخیرا تصمیم به خروج از برجام گرفت. با این کار، ما پیامی کاملا روشن به ایران دادیم، مبنی بر اینکه ما آماده‌ایم که با تمام ابعاد نفوذ مخرب ایران در سرتاسر خاورمیانه مقابله کنیم. همانطور که وزیر خارجه [مایک] پامپئو اخیرا گفت، دیگر توسعه‌طلبی بدون هزینه نخواهد بود. »

وی افزود: «بسیاری از اروپایی‌ها با این تصمیم ما مخالفت کردند. ماه‌ها گفت‌وگوی فشرده با متحدان نزدیک ما، به ما نشان داد که ما و آن‌ها درباره ابعاد مسئله ایران و لزوم اینکه باید با هم گام‌هایی برای پرداختن موثر به این مسئله برداریم، اتفاق نظر کامل داریم.» 

این مقام ارشد آمریکایی ادامه داد: «این روزها داریم با متحدان خود در اروپا و خاورمیانه کار می‌کنیم تا دقیقا به همین هدف برسیم. ما با هم در این کار موفق می‌شویم.»

رقابت فشرده ژئوپلتیک

او سپس به مواخذه کشورهای اروپایی عضو ناتو پرداخت که به گفته او به تعهد تخصیص دستکم ۲% از بودجه خود به امور دفاعی عمل نکرده‌اند. وی گفت دولت آمریکا نمی‌تواند به مالیات‌دهندگان آمریکایی بگوید باید برای «دفاع از اروپایی هزینه کنند که خود برای دفاع از خود هزینه نمی‌کند.» میچل با این وجود گفت با توجه به گفت‌وگوهایی که میان آمریکا و اروپا صورت گرفته، این اختلاف نظر هم قابل حل است.

پروژه‌های انتقال گاز «نورد استریم» و «ترک استریم» هم از دیگر مواردی بود که به گفته میچل، آمریکا در مورد آن‌ها با اروپا اختلاف نظر دارد، چراکه اروپا را در معرض «ارعاب روسیه» قرار می‌دهد. وی به اختلاف نظر درباره تعرفه‌های فولاد نیز اشاره کرد و مدعی شد که واشنگتن امیدوار است روزی کشورهای غربی بتوانند به وضعیت عاری از تعرفه و یارانه تولید برسند، تا با هم به صورت جمعی با «تولید بیش از حد فولاد توسط چین» مقابله کنند.

وی گفت «عدم مقابله با نبوغ نظامی ایران، نفوذ و حمایت این کشور از گروه‌های تروریستی»، عدم تخصیص بودجه کافی به ناتو، اتکا به پروژه‌هایی مانند «نورد استریم» و رفع نکردن «عدم موازنه اقتصادی» میان آمریکا و اتحادیه اروپا، می‌تواند در آینده غرب را در موضع ضعف قرار دهد.

او با بیان اینکه جهان اکنون دوره‌ای از «رقابت فشرده ژئوپلتیک» را تجربه می‌کند که هنگام پایان جنگ سرد قابل پیش‌بینی نبود، گفت غرب باید در این دوران قدرتمند باشد و خود را برای «رقابت بلندمدتی که پیش روی ماست» آماده کند.

اتفاق نظر علیه ایران

میچل پس از سخنرانی، به سوالات حاضران در این نشست، از جمله سوالی درباره ایران و اینکه آیا آمریکا به دنبال بازمذاکره بخشی یا کل برجام است، پاسخ داد.

او گفت: «در مسئله ایران، فکر می‌کنم آنچه ما در جریان ماه‌ها گفت‌وگو با مقامات اروپایی شاهد بوده‌ایم، این است که اتفاق نظری گسترده در تحلیل مسئله ایران وجود دارد.»

وی افزود: «من از این هم یک گام فراتر می‌روم و می‌گویم که به عنوان نمونه در سفر [امانوئل] ماکرون [رئیس‌جمهور فرانسه] به واشنگتن، ایده‌هایی که او برای در پیش گرفتن رویکردی جامع ارائه کرد، به آنچه که ایالات متحده به عنوان گام‌های بعدی به فکر کرده، بسیار مشابه بود.»

این مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا ادامه داد: «فکر می‌کنم آنچه که ما می‌خواهیم به آن برسیم... یک بازدارندگی و چارچوب منع اشاعه جدید است تا به کلیت مسئله بپردازیم. چارچوبی که هم به موشک‌های ایران و هم نفوذ این کشور بپردازد و هم انگیزه‌های آزادی‌طلبانه مردم ایران را تشویق کند و دفاع و بازدارندگی به مراتب روشن‌تری برای متحدانی که در خاورمیانه داریم، فراهم کند.»

وی ادامه داد: «نگاه متحدان اروپایی ما به برجام هرچه که باشد، نزدیک‌ترین متحدان ما در خاورمیانه معتقد نبودند که برجام امنیت ما را افزایش می‌دهد. اسرائیلی‌ها، اردنی‌ها، سعودی‌ها و دولت‌های خلیج [فارس]. بنابراین، ما راهکاری جامع‌تر برای این مسئله می‌خواهیم و معتقدیم که اگر این مسئله را نادیده بگیریم، فقط داریم خودمان را گول می‌زنیم.»

میچل افزود: «فکر می‌کنم فاصله ما و متحدان اروپایی ما در این مورد، فاصله‌ای است که رفع می‌شود. من نسبت به این موضوع خوش‌بین هستم و فکر می‌کنم خروج داوطلبانه شرکت‌های اروپایی و دور شدن آن‌ها از تجارت با ایران تصمیم درستی است، اما فکر می‌کنم که این [روند] به سمت یک رویکرد دیپلماتیک نزدیک‌تر میان ایالات متحده و اروپا می‌رود.»

چالش ایدئولوژیک غرب

او در بخش دیگری از این نشست به سوالی درباره اینکه آیا دولت کنونی آمریکا از «حاکمیت قانون» حمایت می‌کند یا نه، پاسخ داد.

وی گفت: «قطعا... دموکراسی، هویت ماست؛ به عنوان یک کشور، به عنوان یک تمدن و به عنوان یک ائتلاف. ما در مورد این ارزش‌ها کاملا به صراحت صحبت کرده‌ایم.»

میچل افزود: «فکر می‌کنم اکنون با چالشی روبرو هستیم که اساسا ایدئولوژیک است، آن هم به نحوی که در دهه ۸۰ و ۹۰ به هیچ وجه تصور بروزش را با چین و روسیه، نداشتیم... یکی از اهدافی که سند راهبرد امنیت ملی تشریح می‌کند، رقابت برای نفوذ مثبت است.»

وی ادامه داد: «مناطق بسیار زیادی در جهان وجود دارند که اکنون غرب و ایالات متحده دارند در آنجا نفوذ راهبردی خود را از دست می‌دهند. ما حتی در مرکز و شرق اروپا هم داریم نفوذ راهبردی خود را از دست می‌دهیم. چه در داخل و چه در خارج از ناتو و اتحادیه اروپا.»

او گفت: «فکر می‌کنم سوال این است که چطور باید به نحوی موثر برای رسیدن به نفوذ رقابت کرد. فکر می‌کنم از این منظر سیاست‌های گذشته ایالات متحده در ارتباط با مجارستان و لهستان موفق نبوده‌اند.»

به گفته میچل، در نمونه مجارستان، ایالات متحده و غرب علنا به مدت چند سال این کشور را در تریبون‌های عمومی مورد انتقاد قرار داده و رایزنی‌های خود با این کشور را محدود کرده‌اند، در حالی که دولت کنونی این کشور (که اروپا با آن دچار اختلاف است) از طریق صندوق‌های رأی انتخاب شده است. او گفت با چنین رفتاری، غرب نفوذ خود را در مجارستان از دست می‌دهد و در مقابل نفوذ چین و روسیه در این کشور افزایش می‌یابد.

وی گفت غرب باید به جای انتقاد علنی از مجارستان، به رایزنی و دیپلماسی پشت درهای بسته روی آورد و در عین ابراز انتقادات خود در نشست‌های خصوصی، نفوذ خود در این کشور را حفظ کند.