نقض برجام چقدر هزینه داشت؟

 نقض برجام، برای آمریکا هزینه های سنگینی به جا خواهد گذاشت؛ هزینه های جبران ناپذیری که بخشی از آن مورد توجه و اشاره حجت الاسلام و المسلمین «حسن روحانی» رییس جمهوری در آخرین جلسه هیات دولت قرار گرفت.
روحانی در جلسه اخیر هیات دولت با اشاره به خروج آمریکا از برجام به رغم پایبندی ایران به تعهدات، واشنگتن را در جایگاه متهم نشاند و گفت: همه دنیا آمریکا را متهم می کنند. همه تأکید دارند که اقدام آمریکا خلاف مقررات بین المللی، بی دلیل و بی منطق بوده است. هیچ گاه در مقابل آمریکا در چنین موضعی قرار نداشتیم که همه قبول دارند کار آمریکا پشتوانه سیاسی و اخلاقی ندارد و در مقابل، کار ایران کاملاً از پشتوانه سیاسی و اخلاقی برخوردار است.
روحانی گفت: ایران هراسی که انجام می دادند و با تبلیغات دروغین همه دنیا را قانع کرده بودند که ایران خطر است، امروز به جای آن ترامپ هراسی شروع شده است. امروز ایران از جایگاهی برخوردار شده که همه به آن احترام می گذارند؛ چرا که می بینند ایران کشوری است که با دیپلماسی در مسیر صلح و در کنار مقررات بین المللی قرار دارد.
آمریکای زیر مدیریت ترامپ، سرانجام پس مدتها تهدید و ارعاب، رسما خروج خود را از توافق هسته ای اعلام کرد و بر همه گمانه زنی ها و پیش بینی ها مبنی بر پایبندی به این توافق بین المللی خط بطلان کشید.
در حالی آمریکا در کمال ناباوری ناظران، خروج کشورش از توافق هسته ای را اعلام کرد که دیگر طرف های مذاکره با ایران یعنی روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان و اتحادیه اروپا به عنوان ناظر بر مذاکرات، مخالفت خود را با نقض عهد آمریکا اعلام کرده در مورد تبعات منفی آن هشدار داده بودند.
بسیاری از رهبران اروپایی پیش از اعلام تصمیم ترامپ، برای نجات برجام به آمریکا سفر و با شخص ترامپ دیدار و گفت و گو کردند. ولی رییس جمهوری آمریکا بار دیگر نشان داد، در سیاست ورزی خود نه پیرو نظرهای کارشناسی و توافق جمعی، بلکه پیرو نظر شخصی خود و حلقه حدودی از مشاورانی است که پیشتر توسط خودش گزینش شده اند.
خروج جنجالی از برجام به رغم تایید پایبندی ایران به تعهدات از سوی نهادهای مسوول راستی آزمایی هسته ای، اعتبار آمریکای زیر مدیریت ترامپ را بیش از پیش خدشته دار کرد. واشنگتن با خروج یک طرفه خود از توافقی که حاصل یک دهه دیپلماسی فعال جهانی بود و به عنوان الگویی عملی از تعامل مثبت و بازی با حاصل جمع مضاعف در عرصه جهانی مطرح است، هم اعتبار قوانین و اسناد بین المللی، هم اعتبار آمریکا به عنوان ابرقدرتی که خود را ضامن حفظ نظم و ثبات بین المللی معرفی می کند را زیر سوال برد و ازاین ابرقدرت، کشوری به جا گذاشت که رییس جمهوری هراس آور و غیر قابل پیش بینی آن را اداره می کند.
آمریکایی که سال ها است تمام ظرفیت های خود را برای پیشبرد پروژه ایران هراسی درسطح جهان به کار گرفته، حال خود با موج فزاینده «ترامپ هراسی» در جهان مواجه شده است. واشنگتن سال ها است با همراهی متحدان منطقه ای خود یعنی عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی می کوشد با اتهام زنی، غوغاسالاری و هیاهوگری پروژه کلان ایران هراسی خود را در سطح جهان پیش ببرد و خود و متحدانش را از بسیج افکار عمومی علیه ایران منتفع کند.
این روند با روی کار آمدن ترامپ و تغییر نسل رهبران سعودی شتاب بیشتری گرفته است. اتهام زنی های پیاپی عربستان در خصوص آنچه «نقش بی ثبات کننده» ایران در منطقه می خواند، نمایش مضحک نماینده آمریکا در سازمان ملل از آنچه ادعا می شد بقایای موشک شلیک شده «ایرانی» از سوی نیروهای انصارالله یمن به سوی ریاض است و همچنین نمایش بچه گانه نتانیاهو از آنچه «اسناد فعالیت های هسته ای ایران» می خواند، قطعه های پراکنده ای از پروژه کلان ایران هراسی است؛ پروژه ای که پس از سالها نه تنها نتیجه مطلوب عاملانش را به دست نداد، بلکه در سایه کنشگری های ناپخته آمریکا در سطح نظام بین الملل، نتیجه ای معکوس داده است.
نقض عهدهای پیاپی ترامپ که در خروج او از توافق زیست محیطی پاریس، توافق تجاری اقیانوس آرام، برجام وغیره نمود یافته و زیرپا گذاشتن قوانین بین المللی و قطعنامه های سازمان ملل که نمود آن را می توان در انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقس مشاهده کرد، از آمریکا کشور غیر قابل اعتماد و ساختارشکنی ساخته که حتی مذاکره و توافق با آن هم از اعتبار برخوردار نیست. امروزه که ابعاد نرم افزاری قدرت همپای ابعاد سخت افزاری آن از اهمیت برخوردار است، از دست رفتن اعتبار آمریکا جایگاه ادعایی این کشور در جهان را به چالش می کشد.
به نظر می رسد تلاش آمریکا برای هدایت و تقویت موج ایران هراسی در جهان، امروز گریبان خودش را گرفته باشد. ترکش های تیر اتهام زنی و غوغاسالاری واشنگتن، تل آویو و ریاض برای هیاهوگری علیه برنامه هسته ای ایران و نقش کشورمان در منطقه، به خودشان اصابت کرده و امروز پیروز میدان برجام در جهان ایران است که با عمل به تعهدات، از خود چهره کشوری وفادار به عهد و قابل اعتماد در جهان به جای گذاشته است؛ کشوری که به واسطه رویکرد عقلانیت محور، ثبات آفرین و صلح محورش در جهان، امروز به اندازه ای قابل اعتماد است که طرف های اروپایی را پای میز مذاکره برای تداوم اجرای برجام بکشاند. در برابر آمریکا، به عنوان بازنده میدان برجام به احتمال زیاد از گردونه ای جا خواهد مانده که به ابتکار ایران و کشورهای اروپایی و روسیه و چین برای تداوم توافق هسته ای ساخته خواهد شد.
در چنین شرایطی به نظر می رسد برگزاری مذاکره میان رهبران کره شمالی با آمریکا با چالش های جدی مواجه شود چرا که به احتمال زیاد کره خود را در تعاملی و توافقی وارد نخواهد کرد که سوی دیگرش عهدشکن و کارشکن باشد.

**پژوهشم**9275**1601**