مصباحی مقدم: سرنخ عمده فسادهای موجود «بانک» است

 غلامرضا مصباحی‌مقدم در نشست اتاق شیشه‌ای، ریشه‌یابی فساد اقتصادی در ایران که در دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد و به همت سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: فساد عنوان گسترده‌ای است که قابل تقسیم به فساد اخلاقی، مالی و سیاسی است.

وی افزود: فساد مالی زمانی معنا پیدا می‌کند که فردی خارج از ضوابط قانونی از منافع و منابع عمومی بهره‌مند شود. موضوع بحث مربوط به بخش عمومی، امانات و منابع متعلق به عموم مردم است. اگر فردی از این منابع بر خلاف قوانین و عرف برداشت و استفاده کند، این وضعیت را فساد عنوان می‌کنند.

این فعال سیاسی اصولگرا با بیان اینکه یکی از ریشه‌های فساد در فرهنگ غلطی است که بر مسئولان و دولتمردان حاکم شده است، عنوان کرد: بر اساس آن فرهنگ، نوعی چشم و هم‌چشمی پدید می‌آید. فردی که توانسته به جایی برسد و به امکاناتی دست پیدا می‌کند، دیگران تلاش می‌کنند که با او هم‌سان‌سازی کنند. یکی از منشاهای فساد، بزرگ بودن دولت خصوصا دولتی است که منابع مالی گسترده‌ای در اختیار دارد.

اگر در همه دستگاه‌های ما داد و ستدها و ارتباطات به صورت الکترونیک انجام بگیرد امکان فساد بسیار کاهش پیدا می‌کند. هیچ کس نباید به دستگاه‌ها مراجعه شخصی داشته باشد و با مدیران و کارشناسان بانک‌ها چهره به چهره روبه‌رو شود. این روبه‌رویی چهره به چهره، منشا فساد است. مصباحی‌مقدم ادامه داد: این بزرگی، ناکارآمدی و فساد را پدید می‌آورد و خود دولت با منابع مالی که دارد، منشا رانت می‌شود و رانت همان فساد است. علت عمده بزرگ بودن دولت ما، درآمد نفتی است. دولت بزرگ با منابع مالی گسترده‌، منشا بروز فساد می‌شود.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه دولت باید سه وظیفه سیاست‌گذاری، نظارت و حمایت را به عهده بگیرد، تصریح کرد: تصدی‌گری‌ها نباید توسط دولت انجام گیرد مگر در جاهایی که صرفا جنبه حاکمیتی دارد و در این حوزه‌ها نیز باید به اندازه ضرورت باشد. هرچه این امر فراتر از ضرورت باشد، موجب بزرگی بی‌حکمت دولت می‌شود که منشا فساد است. فروش نفت سبب شده که ارز بالای 90 درصد در اختیار دولت باشد که این امر یک انحصار است و انحصارها موجب پیدایش فساد هستند.

وی افزود: به این دلیل که نرخ ارز در اختیار دولت است، از این راه نیز کسب درآمد می‌کند و این موجب می‌شود که ارز ناشی از نفت تبدیل به ریال و ریال به اقتصاد تزریق شود و بودجه دولت به درآمد نفت اتکا پیدا کند. از این حجم عظیم از ارز که در اختیار دولت قرار می‌گیرد، عده‌ای برخوردار می‌شوند و عده‌ای دیگر برخوردار نمی‌شوند. برخوردار شدن یک عده از این ارز سبب رانت می‌شود و منشا فساد است.

این نماینده پیشین مجلس با بیان اینکه یکی از منشاهای فساد امضاهای طلایی است، عنوان کرد: این ممکن است در بانک، سیستم اداری مربوط به صنعت و معدن و یا سازمان امور مالیاتی باشد. ممکن است افرادی شرکت‌های صوری ایجاد و تقاضای تسهیلات ‌کنند و بانک‌ها بدون دقت که این امر به کارشناسان برمی‌گردد، وام‌ها و تسهیلات سنگین می‌دهند. منشاهای فساد برای ما روشن است و باید جلوی آن گرفته شود که عمده آن مسئله پیشگیری است. هزینه پیشگیری بسیار کم و هزینه مبارزه بسیار سنگین است.

زمانی که فسادی اتفاق می‌افتد تا زمانی که قوه قضاییه به آن رسیدگی کند، زمان می‌برد. کارهای قوه قضاییه کارهایی نیست که سریع انجام بگیرد، این ضعف هست اما وجود دارد. مصباحی‌مقدم اضافه کرد: زمانی که فسادی اتفاق می‌افتد تا زمانی که قوه قضاییه به آن رسیدگی کند، زمان می‌برد. کارهای قوه قضاییه کارهایی نیست که سریع انجام بگیرد، این ضعف هست اما وجود دارد. به دلیل پیچیدگی، کارها زمان‌بر است اما ما نباید بگذاریم که فساد تولید شود. باید پیشگیری کرد نه اینکه اجازه دهیم تولید شود و بعد ببینیم باید چه کاری انجام دهیم.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار کرد: بهترین راه پیشگیری این است که دولت الکترونیک به طور کامل ایجاد شود. در همه دستگاه‌های ما داد و ستدها و ارتباطات به صورت الکترونیک انجام بگیرد. در این صورت امکان فساد بسیار کاهش پیدا می‌کند. هیچ کس نباید به دستگاه‌ها مراجعه شخصی داشته باشد و با مدیران و کارشناسان بانک‌ها چهره به چهره روبه‌رو شود. این روبه‌رویی چهره به چهره، منشا فساد است. برای جلوگیری از فساد باید تمام مراجعات به دستگاه‌ها سیستمی و الکترونیک شود. در این صورت هزینه‌های پیگیری کارها کاهش پیدا می‌کند واسطه‌ها از بین می‌روند.

وی خاطرنشان کرد: اکنون سرنخ عمده مشکلات و فسادهایی موجود در کشور، بانک است. پرونده فسادی پیدا نمی‌کنید که سرنخ آن بانک نباشد. داد و ستدها، تامین مالی‌ها، تقاضاها و پاسخ به آنها باید الکترونیک باشد. اگر دولت الکترونیک شکل بگیرد فساد از بین می‌رود. حتی کارهای قضایی نیز باید الکترونیک صورت بگیرد و شکایت‌ها به صورت الکترونیک ارائه شود. این امر فاصله‌ها را کوتاه می‌کند، زمان را کاهش می‌دهد و فساد بسیار کاهش پیدا می‌کند.

من نسبت به کارکرد قوه قضاییه انتقاد جدی دارم. آقای مرتضوی اکنون زندان است پس چطور عنوان می‌شود که تکلیفش مشخص نیست؟ مصباحی‌مقدم در خصوص اتاق شیشه‌ای، گفت: اکنون ادارات ما برای پاسخگویی به نیاز مردم در شرایطی قرار دارند که آن شرایط، درهای بسته است. این امکان وجود ندارد که با مدیرکل سازمان و رئیس اداره‌ای مستقیم ارتباط برقرار شود، پس چگونه مشکل مطرح خواهد شد؟ در دسترس نبودن مسئولان سبب می‌شود که زیرمجموعه‌ها هر کاری می‌خواهد انجام دهند.

این فعال سیاسی اصولگرا با بیان اینکه ما به دولت کوچک نیاز داریم، عنوان کرد: با این کار هزینه‌های عمومی ما برای مدیریت کشور کاهش پیدا می‌کند. از 440 هزار میلیارد تومان بودجه عمومی سال جاری بالای 85 درصد فقط پرداخت حقوق‌ها و دستمزدها است، با این وضعیت ما می‌خواهیم مشکلات کشور حل شود و گامی به پیش بگذاریم؟

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان کرد: فساد پدیده بسیار ناراحت‌کننده و نگران‌کننده‌ و افکار عمومی جامعه نیز نسبت به فساد کاملا حساس است. این تقاضایی عمومی است و همه خواهان این هستند که با فساد مبارزه شود اما راه حل شعارها، سخنرانی‌ها و ادعاها نیست بلکه راه حل آن، عملی کردن اتاق‌های شیشه‌ای و پرداخت‌های شفاف است. اکنون باید روش جدیدی برای مدیریت اتخاذ شود. یک روش این است که همه چیز را الکترونیکی کرد و روش دیگر نیز این است که همه را زیر یک سقف جمع کرد و یک جا پاسخ داد.

مصباحی‌مقدم گفت: من نسبت به کارکرد قوه قضاییه انتقاد جدی دارم. آقای مرتضوی اکنون زندان است پس چطور عنوان می‌شود که تکلیفش مشخص نیست؟ ما دو دستگاه اطلاعاتی داریم که یکی از آنها سپاه است. سپاه به موازات وزرات اطلاعات حق دارد که پیگیری کند. برخی از افراد که عنوان می‌شود، با شک دستگیر شده‌اند در واقع توسط سپاه به قوه قضاییه ارجاع شده است.