وزیر خارجه جدید آمریکا چه مواضعی درباره ایران و برجام دارد؟

 مجلس سنای آمریکا روز چهارشنبه صلاحیت رکس تیلرسون را تأیید کرد تا وی به عنوان شصت و نهمین وزیر خارجه آمریکا انتخاب شود. 

رکس تیلرسون کیست؟

رکس تیلرسون 64 ساله در سال 1952 در ویچیتا فالز واقع در ایالت تگزاس متولد شد. او که از سال 2004 رئیس اکسان موبیل بوده است، کار در این شرکت را در سال 1975 به عنوان مهندس تولید آغاز کرد.

او در سال 1989 مدیرکل بخش تولید اکسان موبیل، دومین شرکت بزرگ نفتی جهان شد و در سال 1995 رئیس شرکت «اکسان یمن» (شرکت زیرمجموعه اکسان موبیل و فعال در زمینه یمن) شد.

پس از گذشت چند سال و ارتقای شغلی در اکسان موبیل، تیلرسون در سال 2004 رئیس و مدیر این غول نفتی شد.

* روسیه

 از جمله موضوعات جنجالی درباره تیلرسون که همزمان با معرفی وی مطرح شد روابط نزدیک او با روسیه بود. این موضوع تا آنجا پیش رفت که قانونگذاران ارشد و شناخته شده‌ای چون جان مک کین، در این باره اظهارنظر و حتی ابراز نگرانی کردند.

بر همین اساس پایگاه فارین پالیسی گزارش داده است: «تیلرسون هیچ تجربه دولتی یا دیپلماتیک ندارد اما  او تجربه زیادی در ارتباط با روسیه دارد. او نمایندگی منافع اکسون موبیل در روسیه را برعهده داشته و گزارش شده که تعاملات گسترده‌ای با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه داشت».

آنچه منشأ نگرانی‌های بیشتر شد این بود که تیلرسون در مخالفت با تحریم روسیه از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا به خاطر بحران اوکراین هم اظهار نظر کرده بود. 

او همچنین در سال 2013 از دست پوتین «نشان دوستی» دریافت کرد؛ نشانی که یکی از نشان‌های مهم در روسیه برای اتباع خارجی محسوب می‌شود.

با وجود این، تیلرسون در جلسه تأیید صلاحیتش در سنا که چند هفته قبل برگزار شد با حمایت از تحریم روسیه و ابراز نظرات تند نسبت به این کشور تا اندازه زیادی این نگرانی‌ها را برطرف کرد. 

او در آن جلسه گه روز 22 دی‌ماه برگزار شد گفت: «بایستی درباره رابطه‌مان با روسیه هم کاملا هوشیار باشیم. امروز، روسیه (ما را) با خطر متوجه می‌کند، اما در پیشبرد منافعش غیرقابل پیش‌بینی عمل نمی‌کند.»

تیلرسون روسیه را به حمله به اوکراین و حمایت از «نیروهای سوریه که قوانین جنگ را نقض می‌کنند» متهم کرد. 

 تیلرسون در پاسخ به سوال یک سناتور درباره اینکه آیا آمادگی تحریم روسیه با استناد به «قانون جامع مسئولیت‌پذیری حقوق بشری ماگینتسکی» را دارد پاسخ مثبت داد.  

*ایران و توافق هسته‌ای

او در همین جلسه درباره توافق هسته‌ای ایران هم مواضعی افراطی اتخاذ کرد. 

تیلرسون گفت که همراستا با نظر ترامپ خواستار بررسی توافق هسته‌ای ایران و توافقات جانبی آن است.

تیلرسون گفت که توافق فعلی توان ایران برای دست‌یابی به سلاح هسته‌ای را متوقف می‌کند اما در نهایت توان خرید سلاح هسته‌ای را از ایران سلب نمی‌کند.

 او بر همین اساس استدلال کرد که هر گونه توافق با ایران بایستی امکان غنی‌سازی و ذخیره‌سازی مواد هسته‌ای در داخل خاک ایران را از این کشور بگیرد. 

تیلرسون گفت: «آنچه در پایان این توافق اتفاق می‌افتد بایستی ساز و کاری باشد که توان دستیابی به سلاح هسته‌ای را از ایران سلب می‌کند و این یعنی: عدم غنی‌سازی اورانیوم و عدم ذخیره‌سازی مواد هسته‌ای در ایران.»

*چین

تیلرسون چین را به ساخت و ساز غیرقانونی در دریای چین جنوبی متهم کرده و از پکن بابت رفتار تهاجمی و توسعه‌طلبانه در عرصه دیجیتال انتقاد کرده است. او علی‌رغم این اعتقاد دارد که که اقتصاد پکن و واشنگتن به هم وابسته است و دو کشور به همکاری با یکدیگر نیاز دارند.

* سوریه

وزیر خارجه آمریکا درباره سوریه هم گفته که دو اولویت را در دستور کار دارد: یکی اینکه بشاراسد بایستی از قدرت کنار برود و دوم اینکه بایستی داعش شکست داده شود. تیلرسون البته گفته که انجام همزمان این دو با یکدیگر دشوار است.