پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- دکتر علی اکبر ضیائی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کشور مالزی و متخصص فرق و کلام اسلامی در یادداشتی اختصاصی برای «پارس» در واکاوی پیرامون اهداف اسرائیل در مطالعات زیدیه یمن نوشت:

یهودیان یمن که در زبان عبری به آنان "یهودی تیمان" اطلاق می گردد در فاصله زمانی ژوئن 1949 و سپتامبر 1950 با کمک سازمان‌های صهیونسیتی در قالب طرح عملیات قالیچه پرنده به فلسطین اشغالی منتقل شدند. تعداد اندکی از این یهودیان هم اکنون در آمریکا زندگی می‌کنند، اما اکثریت مطلق آنان به اسرائیل برده شده‌اند. آداب و رسوم یهود یمن از دیگر فرق یهودی اشکنازی (یهودیان مرکز و غرب اروپا)، سفاردی (یهود اسپانیا) و جز آنها متمایز است. اشکناز،‌ اساساً عبادت‌هایشان به اصول یهودیت فلسطینی بر می‌گردد. اختلافات بین دو گروه ‌اشکنازی و سفاردی در طول قرون گذشته بسیار عمیق بوده و این اختلافات اعتقادی و فرهنگی تا حدودی میان اقوام یهود اسرائیل شکاف‌هایی را ایجاد کرده است.یهودیان سفاردی در عبادت، تلاوت، ترتیل و سرودهایشان به ادبیات عربی و فرهنگ اسلامی شباهت بیشتری نسبت به اشکنازی‌ها دارند. اشکنازی‌ها به علت ریشه داشتن در فرهنگ غربی با سفاردیها در رقابت و نزاع جدی می‌باشند. یهودیان اشکنازی نتوانستند از شریعت یهود قوانینی را برای پایه‌گذاری تمدن استنباط نمایند، سفاردی‌ها به علت بهره گرفتن از فرهنگ و تمدن اسلامی توانستند در بنیانگذاری کلام یهود نقش بیشتری ایفا کنند. یهود یمن به گروه یهودیان مزراحی (به عبری یعنی فرزندان مشرق زمین) تعلق دارند و از نظر فکری و سازمانی تا حدودی با دیگر یهودیان مزراحی از آذربایجان، داغستان، سوریه، ایران، افغانستان، پاکستان، ازبکستان، لبنان، قفقاز، کردستان، پاکستان، بحرین و کویت نیز اختلاف دارند. صهیونیسم همچنان در تلاش است تا میان جریانهای فکری معاصر در اسرائیل و تعالیم سنتی یهود رابطه منطقی و عقلانی برقرار نمایند، و به همین علت احیای مجدد کلام یهود بر اساس میراث دینی قرون وسطی امری ضروری می نماید. تفکرات اشعریسم در کلام اسلامی به علت لغزیدن به سمت نقل‌گرایی به گونه‌ای است که نمی تواند مشکلی از بحران‌های فکری و اعتقادی قوم یهود را حل و فصل نماید، زیرا مکتب عقلی قوم یهود مشحون از تناقضات کلامی و عقلی می باشد و میراث نقلی اسلامی نیز وجه اشتراکی با کلام یهود نداشته و نمی تواند مشکلی از مسائل عقلی و کلامی قوم یهود را حل نماید. بنابراین باید به دنبال میراثی عقلی باشند که قوم یهود با آن میراث آشنا بوده و در قرون گذشته توانسته است با الگوبرداری از آن مشکلات فکری و اعتقادی و در نهایت سیاسی و اجتماعی و اخلاقی خود را مرتفع نماید. متفکران یهود در اسرائیل برای ایجاد پیوند بین اقوام یهود و گذشته آنان و تقویت هویت دینی میان جوانان و نیز ایجاد پیوند بین عقل گرایی سنتی برگرفته از کلام اعتزالی زیدی و شریعت یهود دست به احیای متون زیدی زده اند.

کتاب سنت خطی یمنی  در باره نسخ خطی یمن و نقش آن در توسعه علم مکتوب از قرن اول هجری تا دوره معاصر می باشد. در این کتاب کودیکولوژی، نقد متن و تاریخ فرهنگی و اجتماعی یمن در دوره‌های مختلف نیز مورد بررسی قرار گرفته است. نویسندگان این کتاب دیوید هولنبرگ استادیار دانشگاه پرینستون و کریستف رواخ مدیر دپاتمان شرق‌شناسی کتابخانه ملی برلین و زابینه اشمیتکه استاد مطالعات تاریخی و اسلام شناسی پرینستون می‌باشند که آن را در سال 2015 به انگلیسی منتشر کرده‌اند. در این کتاب ویلفرد مادلونگ نیز مقالاتی دارد. کلام زیدی از منظر شرق‌شناسان جزو میراث اعتزالی بشمار می‌رود و بسیاری از نسخ خطی معتزلی نیز در کتابخانه‌های خطی یمن مشاهده شده و از این جهت مورد توجه محققان دانشگاه‌های اسرائیل نیز قرار گرفته است. کتاب ابن حزم قرطبی، زندگی و آثار بحث انگیز او  مجموعه مقالاتی است که توسط کاملیا آدانگ استادیار مطالعات اسلامی دانشگاه تل آویو از نویسندگانی چون زابینه اشمیتکه درباره دیدگاه ابن حزم در زمینه اشعریه و معتزله، لیغ چیپمان از دانشگاه عبری اورشلیم درباره کتابشناسی منابع دست دوم نوشته شده اند. کامیلا آدانگ که متخصص دیالوگ بین اسلام و یهود می‌باشد مقاله خود را تحت عنوان نخستین تحولات در آثار ابن حزم ارائه نموده است. کامیلا آدانگ همچنین مقاله ای در باره نویسندگان مسلمان و یهودیت و انجیل عبری از ابن ربان تا ابن حزم نگاشته است. کتاب انجیل عربی  یکی از مهمترین مطالعات سفارشی توسط سازمان DFG در آلمان به مبلغ 1.6 میلیون یورو به پژوهشگران دانشگاه تل آویو و دانشکده انتین علوم انسانی آن دانشگاه و دپارتمان مطالعات عربی و اسلامی به ریاست کامیلا آدانگ و مریا پولیاک از دپارتمان مطالعات فرهنگی عبری دانشگاه تل آویو با همکاری زابینه اشمیتکه از پرینستون بوده است. هدف از انجام این تحقیقات بررسی تأثیرپذیری مسلمانان از انجیل و تأثیر قرآن بر ترجمه عربی انجیل در میان مسلمانان و مسیحیان و یهودیان در قرون وسطی می باشد. مقاله ای در پیام بهارستان (د.2، س4، ش14، زمستان 1390، ص415) تحت عنوان "کتاب الاصول ابن خلاد و تداول آن در میان زیدیه" در ایران منتشر شد که نویسنده مقاله در تعلیقات آن چنین آورده است: "مقاله حاضر در چهارچوب طرح اف پی هفت شورای تحقیق اروپایی با عنوان بازیابی کلام عقلانی در دنیای اسلام سده های میانه تهیه شده است. فرصت را مغتنم شمرده از کامیلا آدانگ، لوکاس میلتر  و گرگور شوارب  و جان تیل  برای تذکرات سودمندشان برای پیش نویس مقاله سپاسگزاری می نمایم." بنابراین می بینیم که طرح نفوذ پژوهشگران اسرائیلی همچون کامیلا آدانگ چگونه به راحتی وارد حوزه فکری ایرانیان شده و در نشریات کشورمان منتشر گردیده است. لوکاس میلتر که مورد سپاسگزاری نویسنده مقاله قرار گرفته است کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه عبری اورشلیم و دکترای خود را در مطالعات اسلامی از دانشگاه ییل دریافت کرده و طرحهای تحقیقاتی دانشگاه تل آویو از طریق نامبرده در جهان اسلام و از جمله ایران پیگیری می گردد. اما گرگور شوارب که استاد دانشگاه آزاد برلین می باشد متخصص دوره اسلامی سده های نهم تا پانزدهم میلادی می باشد و روابط بین اسلام و یهود را در حوزه اعتقادات و کلام و اصول فقه برای دانشجویان تدریس می نماید. بنابراین طرح تحقیقاتی اف پی هفت شورای تحقیق اروپایی با مدیریت زابینه اشمیتکه توانسته است از این استاد آلمانی نیز در حوزه شناسایی کلام عقلانی سده‌های میانی در زمینه روابط بین اقوام یهود و مسلمانان به خوبی بهره‌برداری و آن را در نشریات کشورمان منعکس نماید. وی تحصیلات دینی خود را در اسرائیل، دمشق و فریبورگ گذرانده و در در سال 2009 به عنوان مدیر مرکز مطالعات روابط یهود-اسلام در دانشگاه کمبریج خدمت نموده است.  جان تیل  که از محققان دانشگاه آزاد برلین می‌باشد تحقیقاتی درباره زیدیه و علم کلام اعتزالی داشته است و دیدگاه خود را درباره کلام زیدی و رابطه آن با مطالعات یهود چنین تبیین کرده است: "معتزله یکی از مهمترین مکتب‌های عقلانی در تاریخ کلام اسلامی بشمار می‌آید. از قرن یازدهم به بعد با رشد اسلام سنی این مکتب رو به افول گذاشت، اما به رشد خود در دیگر فرقه‌های اسلامی ادامه داد. شیعیان بویژه زیدیان و نیز متکلمان یهودی تحت تأثیر کلام اعتزالی قرار گرفتند و به تدریج تغییراتی در آنها در حوزه اعتقادی روی داد. اگرچه بیشتر میراث عقلی در دوران قدرت اهل سنت از بین رفته است، اما بیشتر منابع باقی مانده از این مکتب عقلانی در یمن و مجموعه نسخ خطی یهودیان باقی مانده است. در قرن دوازهم میلادی بود که مکتب اعتزالی در میان زیدیه یمن رواج بسیاری یافت و امامان زیدی با ابراز علاقمندی به مکتب اعتزال بصره سعی در حفظ و بقای آثار اعتزالی نمودند و اگر زیدیه یمن نمی‌بودند بسیاری از این آثار مهم عقلی نیز از بین رفته بودند." وی مطالعات زیادی بر شخصیتهای معتزلی چون حسن الرصاص (د. 1188 م) و جریان‌های فکری پس از وی انجام داده است و هدف او از این پیگیری تأثیرات تفکرات عقلی در جامعه مدرن یهود بوده است.

ایران جامعه مالزی یمن یورو