پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- جنبش ها و فعالیت های اعتراض آمیز در ترکیه گواه بر این مطلب می باشند که اوضاع  سیاست داخلی این کشور حال و روز خوبی ندارد. رقابت های حزبی در هر کشوری به طور معمول با یک سری مشاجرات و درگیری ها بین طرفداران احزاب و جریانها همراه می باشد، اما شاید انفجار برای کسب رای نوع جدید و ترکی آن باشد. انفجارهای اخیر در ترکیه را می توان مانع اصلی صلح و ثبات در این کشور دانست. حزب حاکم یعنی حزب عدالت و توسعه پس از یک دهه ه‍‍‍‍زمونی و تکیه بر اریکه قدرت، اما در انتخابات گذشته نتوانست اکثریت آرای پارلمان را از آن خود کند . احزاب و جریانهای دیگری پا به عرصه وجود گذاشتند، از جمله آنها می توان به حزب چپ گرای دمکراتیک خلق اشاره کرد که توانست با برخاستن از میان کردهای ترکیه حدود 25 درصد آرای پارلمان را کسب کند. برای تحلیل اتفاقات اخیر ترکیه در قالب رقابت های حزبی باید نگاهی به پیشینه رای آوری در این کشور بیاندازیم.

در ترکیه یکی از روش های معمول برای جمع آوری رای ایجاد فضای امنیتی قبل از انتخابات می باشد. البته این شیوه مزایا ومعایب خاص خود را دارد چون علاوه بر منزوی نمودن جریانات و احزاب رقیب می تواند نشان دهنده بی کفایتی حزب حاکم در اداره امور و همچنین حضور نظامیان در صحنه سیاست داخلی کشور شود.

انفجار1

با مقدمه مذکور می توان علل انفجارهای اخیر در ترکیه را  اینگونه تحلیل نمود؛

1 ) از دست رفتن هزمونی حزب عدالت و توسعه در صحنه سیاست داخلی و شکست در انتخابات پارلمانی گذشته و ورود قدرتمندانه حزب دمکراتیک خلق به پارلمان این کشور.

حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان در دهه گذشته تقریبا بی هیچ رقیبی توانسته در تمام عرصه های سیاسی و اقتصادی و ... این کشور یکه تازی کند. طی چند سال گذشته در پرتو عواملی همچون؛ گروه تروریستی داعش، حضور گسترده نظامی آمریکا در منطقه ، روند روبه رشد ارتباط ترکیه با کشور های عربی به خصوص عربستان و ... حزب عدالت و توسعه و به طور کلی حکومت ترکیه با مشکلات عدیده ای مواجه شده است. سیاست های مبتنی بر همکاری همه جانبه با داعش در سوریه، دخالت های بیش از حد این کشور در سوریه ، بی اعتنایی به خواسته ها و مطالبات کردهای این کشور، برخوردهای خصومت آمیز و قهری با معترضان سیاست های اتخاذ شده توسط این حزب و ... تنها بخشی از عواملی هستند که به مرور زمان سبب انباشت نارضایتی و اعتراض ها به حکومت این کشور شده است.

نکته ی مهمی که باید در تحلیل رفتارهای نادرست حزب عدالت و توسعه در سیاست داخلی بازگو کرد، تلاش این حزب برای ایجاد گفتمان یکسان انگاری بین گروه تروریستی داعش و گروه « پ.ک.ک» می باشد. در همین راستا اعضای هیئت حاکمه ترکیه یکی پس از دیگری مسئولیت عملیات های تروریستی  در این کشور را یکسره به پای این گروه قلمداد می نمایند و در این زمینه حزب دمکراتیک خلق را نیز متهم به حمایت و همکاری با  پ.ک.ک اعلام می کنند. نسبت دادن اتهامات این چنینی به حزبی که اکنون 80 نماینده در پارلمان دارد، بی شک هر تحلیلگری را به سمت علت اصلی اینگونه رفتار ها که همانا " تلاش برای استمرار ثبات هرمونیک حزب عدالت و توسعه " می باشد، سوق می دهد.

انفجار

2 ) احتمال حضور داعش در ترکیه

ردپای گروه تروریستی داعش در ترکیه به دلیل هم مرزی با سوریه نیز از احتمالات حوادث اخیر به شمار می آید. آنکارا به طور همه جانبه از مخالفان حکومت اسد حمایت می کرد و در آموزش نیروهای ضد سوری نیز نقش مهمی در همکاری با آمریکا بر عهده داشت. با این احتمال، ترکیه و خاورمیانه باید منتظر حوادث دیگری به دلیل نفوذ داعش باشند. حضور ترکیه ولو به اجبار در ائتلاف ضد داعش هزینه های سنگینی را به این کشور به ارمغان خواهد آورد که انفجارهای تروریستی اخیر را می توان نقطه آغاز آنها به شمار آورد. بیشتر تحلیل گران مسائل خاورمیانه گزینه داعشی بودن حوادث اخیر را در برابر تلاشهای حزب عدالت و توسعه برای استمرار ثبات هزمونیک خود ناچیز می شمارند و از جمله دلایل آنها در این مسئله همان حمایت ترکیه از گروه تروریستی داعش و ارتباط با برخی رهبران دیگر گروه های تروریستی موجود در سوریه می باشد.  به هر تقدیر حوادث اخیر ترکیه در سرنوشت منطقه خاورمیانه نیز بی تاثیر نخواهد بود، حضور نظامی ناتو به عنوان یکی از گزینه های کنترل فعالیت های تروریستی در ترکیه می تواند اثرات منفی بر رابطه این کشور با همسایگانش داشته باشد.

در مجموع می توان علل اقدامات اخیر در ترکیه را با توجه به اهمیت کسب اکثریت آرای پارلمان برای حزب عدالت و توسعه اینگونه برشمرد؛

انفجار2

1 ) حضور کردها برای اولین بار به طور جدی در صحنه سیاست داخلی این کشور در قالب ارتباط با حزب دمکراتیک خلق

2 ) فشار ها و  انتقادهای ملی و منطقه ای به حکومت ترکیه و حزب حاکم نسبت به خط مشی ها و جهت گیری های سیاسی در قبال موضوعات منطقه ای همچون داعش، بحران سوریه و سیاست های تهاجمی نسبت به کردها و سکوت در قبال فجایع کوبانی.

3 ) موفقیت کردها در مبارزه با تروریسم داعشی و احتمال الگو قرارگرفتن آنها در این زمینه و گرایش اقبال عمومی به سوی کردها.

4 ) از دست دادن ابتکار عمل در پارلمان و سیاست داخلی پس از یک دهه

انفجار4

 با توجه به مباحث مذکور می توان برخی اهداف حزب عدالت و توسعه در ایجاد ناامنی مخصوصا در مناطق کرد نشین اینگونه ذکر کرد؛ 

1 ) انحلال حزب دمکراتیک خلق به اتهام همکاری با پ.ک.ک

2 ) جذب آرای ملی گرایان و ناسیونالیست های ترک

3 ) احیای هزمونی و استمرار آن در سایه حذف جریان رقیب 

با این تفاسیر به نظر می رسد این وقایع دوران آغاز شرایط جدیدی در ترکیه می باشد، که در هر صورت می تواند بر سیاست خارجی این کشور تاثیرات خود را برجای بگذارد.

انفجار5

ترکیه رشد گروه های تروریستی مبارزه با تروریسم ناتو