قربانگاه منا

به گزارش پارس به نقل از تسنیم«٢٠ سال صبر کرده بود تا تجربه شیرین حج تمتع را بچشد اما حالا تنها تصویری که از حج برایش باقی مانده، لحظه تلخ کشته شدن ده‌ها دوست و آشنایش است. پیرمرد ٦٥ ساله پیش از آنکه زیر دست و پای زایران وحشت زده در منا از حال برود با چشم خود دید که ده‌ها نفر از هم کاروانی‌هایش در سیل عظیم حجاج مدفون شدند. ساعتی بعد وقتی چشم باز کرد خود را در کنار جنازه‌هایی دید که لباس احرام روی آنها را برای همیشه پوشانده بود. پسر او به «اعتماد» می‌گوید پدرش  پس از ٢٤ ساعت از وقوع حادثه، تماس گرفت و خبر سلامتی‌اش را  به او داد.اوبه سختی می‌تواند جنازه کشته شده‌های حادثه که تا ساعت‌ها روی زمین افتاده بودند را از یاد ببرد.»

ساعت ٨:٤٥ صبح پنجشنبه گذشته ازدحام جمعیت در مراسم رمی جمرات در سرزمین منا، دست کم ٢٠٠٠ کشته و هزاران مصدوم برجای گذاشت که سهم کاروان ایرانی از این آمار ١٣١ کشته و ٦٥ مصدوم (تا ساعت ٢١ دیروز) است. این در حالی است که هنوز از وضعیت ٣٦٦ زایر ایرانی خبری در دست نیست و تلاش‌ها برای پیدا کردن آنها همچنان ادامه دارد. سعید اوحدی، رییس سازمان حج و زیارت ایران که پس از وقوع حادثه مسوولیت اطلاع‌رسانی درباره آن را به عهده دارد، با اشاره به وخامت اوضاع هفت نفر از مصدومان ایرانی درباره آخرین جزییات حادثه گفت: «تا ٢٤ ساعت پس از حادثه، ارتش عربستان تمام دسترسی‌ها به مراکز درمانی را قطع کرد اما از صبح جمعه چهار کمیته برای بررسی میدانی آخرین وضعیت زایران ایرانی فعال شدند و کار یافتن ٣٦٦ مفقود شده را آغاز کردند.» به گفته اوحدی از ٨٥ مصدوم ایرانی حادثه ٥٠ نفر در بیمارستانی ایرانی و ٣٥ نفر دیگر در بیمارستان‌های عربستان بستری‌اند که حال هفت نفر از آنها وخیم است. با این حال این آمار بدون احتساب شرایط ٣٦٦ مفقود ایرانی حادثه است که احتمال می‌رود با مشخص شدن وضعیت‌شان بر تعداد کشته یا مصدومان کاروان ایرانی افزوده شود.  از «حضور سر زده وزیر جنگ عربستان از منا همزمان با حضور میلیون‌ها زایر برای رمی جمرات» به عنوان علت اصلی وقوع حادثه یاد شده است.

روزنامه لبنانی الدیار با اشاره به این موضوع نوشته است: «لحظاتی قبل از حادثه وزیر جنگ عربستان همراه ٢٠٠ نیروی امنیتی و ١٥٠ مامور پلیس  برای به جا آوردن رمی جمرات به منا رفت که برای حفظ امنیت او، هنگام بازگشت یکی از گذرگاه‌های عبوری حجاج بسته و همین موضوع باعث ازدحام جمعیت و کشته شدن حجاج شد.» همزمان رسانه‌ها از زبان تعدادی از حجاج به شرح حادثه پرداخته‌اند. دو نجات‌یافته به آسوشیتدپرس گفته‌اند حادثه زمانی روی داد که دو موج پرجمعیت حجاج در محل حادثه از روبه‌رو با یکدیگر برخورد کرده و به هم کوفته شدند.

عبدالله لطفی، حاجی ٤٤ساله مصری، درباره این حادثه می‌گوید: «من دیدم عده‌ای با برخورد با کسانی که روی ویلچر بودند به زمین افتادند و پشت سر آنها عده بیشتری با برخورد به افراد زمین‌خورده، روی زمین افتادند. آدم‌ها در آن زمان از روی هم بالا می‌رفتند تا بتوانند نفس بکشند.» لطفی می‌گوید: تصادف دو گروه از انسان‌ها هرگز نباید روی می‌داد و در این باره «هیچ آمادگی» در بین مسوولان سعودی حاضر در صحنه وجود نداشت. اسماعیل حمبا، حاجی ٥٨‌ساله نیجریه‌ای، در توصیف زمین خوردن افراد و لگدکوب شدن آنها می‌گوید: «این صحنه واقعا ترسناک بود.»

در لحظات ابتدایی وقوع حادثه اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور دستور تشکیل فوری ستادی ویژه در وزارت امور خارجه برای بررسی حادثه و کمک به زایران ایرانی را صادر کرد. همزمان با اعلام سه روز عزای عمومی در کشور نیز کاردار سفارت عربستان به وزارت امور خارجه احضار شد. وزارت بهداشت ایران نیز برای اعزام تیم‌های تخصصی به عربستان و پذیرش مصدومان حادثه اعلام آمادگی کرد. حجت‌الاسلام علی قاضی‌عسگر، سرپرست حجاج ایرانی نیز در واکنش به این حادثه از تلاش‌ها برای یافتن مفقودان ایرانی خبر داد و گفت: «هنوز اطلاع دقیقی از وضعیت زایران مفقودشده نداریم اما اعلام آمار مفقودان به هیچ‌وجه به معنای فوت آنها نیست. او از حادثه با عنوان «فاجعه‌ای بزرگ» یاد کرد و علت آن را ضعف عربستان در اداره مراسم حج دانست و گفت: «اگر جلوی عبور مردم را نمی‌بستند قطعا این حادثه با این عمق و وسعت اتفاق نمی‌افتاد.» اشاره قاضی عسگر نیز به بستن یکی از گذرگاه‌های عبوری حجاج در مراسم رمی جمرات از سوی مقامات امنیتی و پلیس عربستان هنگام بازدید وزیر جنگ این کشور از منا است که تاکنون از آن به عنوان علت اصلی وقوع حادثه یاد می‌شود. همان علتی که حرف‌های نجات‌یافتگان حادثه نیز بر آن صحه می‌گذارد. یکی از آنها مردی ٧٠ ساله است که کشته شدن مدیر کاروان خود را به چشم دیده. او می‌گوید: «داشتیم مسیرمان را می‌رفتیم. خیلی جمعیت زیاد بود. ناگهان همه به سمت هم هجوم آوردند. من مدیر کاروان‌مان را دیدم که در چندقدمی من زیر مردم رفت و خفه شد. او یکی از ١١ کشته کاروان مازندران بود. من خودم را به سمت نرده‌ها رساندم و نجات پیدا کردم. پس از ٢٤ ساعت با خانواده‌ام تماس گرفتم. آنقدر اوضاع خراب است که همه دنبال گمشده‌های‌شان می‌گردند.»

هرچند مسوولان ایرانی از تلاش بی‌وقفه برای یافتن مفقودان حادثه خبر داده‌اند اما خانواده حجاج در هول و هراس سرنوشت عزیزان خود قرار دارند. احسان که پدرش پس از ٢٤ ساعت پیدا شد اما شوهر خاله دامادش همچنان جزو مفقودان حادثه است به «اعتماد» می‌گوید: «پدر، مادر و شوهر‌خاله دامادم پس از سال‌ها انتظار به حج تمتع رفتند اما الان شوهر خواهرم مفقود شده و ما هیچ اطلاعی از وضعیت او نداریم. خانواده‌اش هرچقدر با گوشی‌اش تماس گرفتند جوابی نداده و چشم آنها به سایت‌ها و تلویزیون خیره مانده تا شاید خبری از او شود. آنها تازه داشتند فکر می‌کردند چطور از پدرشان استقبال کنند که این اتفاق افتاد.» پدر احسان نیز جزو مفقودان حادثه بود که پس از ٢٤ ساعت پیدا شد. او می‌گوید: «ما نمی‌دانستیم این اتفاق در حج افتاده. نخستین‌بار مادرم از عربستان تماس گرفت و خبر حادثه را به من داد. صدایش نمی‌آمد. تا گفت «نگران نباشید، ما سالم هستیم» تماس قطع شد. وقتی خبر را از تلویزیون شنیدیم آنقدر نگران شدیم که مدام به گوشی مادر و پدرم زنگ می‌زدیم اما آنها جواب نمی‌دادند. مدیران کاروان‌شان هم که زنده مانده بودند می‌گفتند داریم دنبال‌شان می‌گردیم تا اینکه ساعت شش بعدازظهر جمعه مادرم گوشی را برداشت و گفت پدرم حالش خوب است اما شوهرخواهرم و دو نفر دیگر از دوستان‌مان مفقود شده‌اند. پدرم به من گفت اوضاع خیلی خراب است و مرده‌ها تا چند ساعت پس از حادثه روی زمین مانده بودند. او می‌گفت یکی از دیوارهای محل عبوری‌شان هم ریخته بود و باعث شد تا همه با ترس به سمت هم هجوم بیاورند. پدرم می‌گفت آنقدر ازدحام جمعیت بالا بود که هرکسی سعی می‌کرد خودش را نجات دهد. کاروان‌ها با هم قاطی شده بودند. امیدواریم شوهر خاله دامادم زنده باشد.» همزمان با ادامه عملیات امدادرسانی به مصدومان و تلاش‌ها برای یافتن مفقودان حادثه، اسامی هر ٣٦٦ زایر ایرانی از تلویزیون ایران اعلام شده است. مفقودانی که خانواده‌های‌شان پای تلفن منتظرند تا شاید با یک زنگ، «امید» به زندگی‌شان بازگردد اما شاید همین زنگ آنها را «سیاهپوش» عزیزی کند. آنها نمی‌دانند باید خود را برای آذین‌بندی خانه آماده کنند یا عزا...

منبع: اعتماد