ایران اجازه نداد/ واقعیتی که روز یکشنبه در سایت پارچین رخ داد

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- امیرحسین یزدان پناه- ایده آل این بود که در مقابل اتهامات بی اساس آژانس و غربی ها درباره پارچین هرگز کوتاه نمی آمدیم اما با توجه به فضاسازی هایی که با این بهانه علیه ما انجام شده بود، باید به نحوی این بهانه را از طرف مقابل می گرفتیم. تصور کنید آژانس چند سال است برای بازرسان خود به پارچین اصرار می کند و حالا که قرار است ما این بهانه را از آن ها بگیریم، خود ما ساز و کار آن را نیز تدوین کنیم. تصور کنید، آژانس چندین سال منتظر ورود بازرسانش به پارچین باشد و حالا در توافقی که مجبور شده با ما امضا کند، نه بازرسانش بلکه مدیرکل اتو کشیده آژانس، هم وسایل همراهش را تحویل دهد، هم از گیت های چک و بازرسی می گذرد و به همراه معاون خود به یک سوله خالی از هر نوع تجهیزات وارد شود و «چند دقیقه» اطراف را «بازدید چشمی» کند و بعد هم برگردد و موبایل و وسایلش را از نیروهای حفاظت پارچین تحویل بگیرد و برود! این تنها یک تصور نبود واقعیتی بود که روز یکشنبه در سایت پارچین رخ داد.

نام پارچین در بیش ازنیمی از دوران مذاکرات 12 ساله هسته ای همواره مطرح بوده است .مرکزی نظامی که طرف های غربی مدعی انجام فعالیت های نظامی مرتبط با سلاح هسته ای در آن هستند .اگر چه ایران چند سال قبل حاضر شد برای گرفتن بهانه ها از طرف مقابل یکبار اجازه بازرسی از این مرکز را بدهد اما پارچین و ادعا ها درباره آن همچنان بخش عمده ای از فضای رسانه ای در موضوع هسته ای را به خود اختصاص داد چرا که آمریکایی ها روی موضوع «P.M.D» یا همان مطالعات ادعایی حساب ویژه ای باز کرده بودند و در طول مذاکرات به خصوص ماه های آخر مذاکرات بارها و بارها آن را روی میز مذاکره گذاشتند و تاجایی پیش رفتند که می گفتند اگر این موضوع حل نشود، توافقی در کار نیست. حتی در اردیبهشت همین امسال از سوی تیم مذاکره کننده ایران اعلام شد که «بازرسی های پذیرفته شده برای مراکز نظامی به صورت مدیریت شده است.» این یعنی اصل بازرسی ها پذیرفته شده بود. اما پس از آن بود که رهبر انقلاب صراحتا اعلام کردند که «ما اجازه نمی‌دهیم از هیچ یک از مراکز نظامی هیچ بازرسی از سوی بیگانگان صورت بگیرد.» و پس از این موضع صریح، آمریکایی ها که می گفتند بدون حل شدن مطالعات ادعایی خبری از توافق نیست، حرف شان را عوض کردند: «موضوع«P.M.D» مربوط به گذشته است»!

آن طور که شواهد و گزارش ها نشان می دهد لااقل در چارچوب و شاکله اصلی که ایران و آژانس برای حل و فصل مسائل گذشته توافق کرده اند(نقشه راه)، آن چه رخ داده و می دهد نشان از به کرسی نشستن حرف ایران دارد. آقای آمانو که طی 2 ماه گذشته از توافق هسته ای و توافق محرمانه با ایران، به قول رویترز بااین انتقاد جدی مواجه بود که «آژانس با توافقی که با ایران امضا کرد توان انجام تحقیقات را ندارد» حالا به عنوان مدیرکل این نهاد بین المللی بدون هیچ وسیله و تشریفاتی به صورت «نمادین» به پارچین می رود و برمی گردد! این البته بخشی از اتفاقی است که در روابط میان ایران و آژانس افتاد.

بخش دوم آن چه رخ داده است، نمونه برداری است که از پارچین انجام شد و بعد از سال ها اصرار آژانس برای نمونه برداری، نه بازرسان آژانس، که خود ایرانی ها در «روند پیچیده» ای که تنها تحت نظارت و مسئولیت آژانس طراحی شده بود از مکان های مورد نظر آژانس نمونه برداری کردند؛ بدون حضور حتی یک نفر از بازرسان آژانس! آن هم آن طور که آسوشیتدپرس قبلا نوشته بود با «تجهیزات ایرانی».

این اتفاقات ویژه البته برای خیلی ها ممکن است غیر قابل باور باشد. شاید به همین دلیل دیروز وقتی بیانیه آمانو منتشر شدبرخی این نکته آمانو را که گفته «فرایند نمونه برداری تحت مسئولیت و نظارت آژانس انجام شد» به این معنا دانستند که بازرسان آژانس در پارچین حضور داشته اند و بر نمونه گیری نظارت کرده اند درحالی که اولا آمانو در گزارش خود نمی گوید بازرسان آژانس حضور داشته اند بلکه می گوید «روند» نمونه برداری تحت نظارت آژانس بوده است. از این گذشته او یک جمله صریح دارد:

the Iranian side played a part in the sample-taking process by swiping samples

که به نظر می رسد بسیاری از رسانه ها در ترجمه این جمله صرفا نوشته اند:«ایران در نمونه برداری ایفای نقش کرده است». درحالی که عبارت «by swiping samples» که یک عبارت فنی مربوط به «انجام نمونه برداری» بازرسان است را باید جدی تر در نظر گرفت. بنابراین ترجمه دقیق تر آن می شود: «در مورد پارچین، طرف ایرانی با «انجام نمونه برداری» در فرآیند نمونه برداری ایفای نقش کرده است.» واضح است این که بگوییم ایران «نمونه برداری را انجام داده» با این که صرفا بگوییم «ایفای نقش کرده» است، بسیار تفاوت دارد. به بیان دیگر ایران در «روند» نمونه برداری با «انجام نمونه برداری یعنی swiping samples» «ایفای نقش» کرده است.

این تحولات یعنی،اقتدار ایران در ایستادگی پای مواضع صریحش کارش را کرده است. نمونه برداری ایران از پارچین بدون حضور بازرسان آژانس و «حضور تشریفاتی» مدیرکل آن و نه «بازرسی» یک خارجی در این سایت همان اتفاقاتی است که 2 ماه پیش سناتورهای آمریکایی را عصبانی کرده بود، تاجایی که حتی آن ها تا وین رفتند و آمانو را نیز به کنگره فراخواندند تا متن توافق محرمانه را ببینند. این ها نشان می دهد که ایران با اقتدار پای «اجازه نمی دهم» خود ایستاد؛ همان طور که رهبر انقلاب تاکید کرده بودند:«اجازه نمی دهیم از هیچ یک از مراکز نظامی هیچ بازرسی از سوی بیگانگان صورت بگیرد». و این ایستادگی و اقتدار دلیل اصلی عصبانیت سناتور ها بود؛ 2 ماه پیش وقتی شنیدند ایران قرار است خودش از پارچین نمونه برداری کند. دیروز حتی اولی هاینونن، بازرس سابق آژانس هم عصبانی بود و می گفت باید معلوم شود، ایران چطور خودش نمونه گرفته است دیروز رسانه های غربی هم عصبانی بودند و منتقد آژانس حتی رویترز که ارتباطات نزدیکی با این نهاد دارد هم نتوانست آن را کتمان کند و نوشت: «حضور آمانو در پارچین یک اقدام نمادین بود». هم رویترز می داند و هم ما که «اقدام نمادین» را ایرانی ها به آمانو و مجموعه تحت مدیریت او تحمیل کرده اند.