روسیه چگونه و چرا به لاذقیه خزید؟
این برای اولین بار نبود که دولت بشار اسد در مقابل چنین تهدیدی قرار می‌گرفت، در اوایل بحران در سال 2011 گروه‌های مسلح به کاخ ریاست جمهوری نیز نزدیک شده بودند اما روسیه در آن زمان فقط حمایت دیپلماتیک به عمل آورد و از ارائه کمک‌های نظامی اکراه داشت.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- محمد بابایی- روسیه سرانجام تصمیم گرفت از قدرت نظامی برای پیشبرد برنامه و حفظ منافع خود در سوریه بهره گیرد که مرحله اول آن تأسیس یک پایگاه نظامی با تمامی تجهیزات و امکانات در بندر لاذقیه بود. روس‌ها برای رسیدن به این مرحله بسیار صبورانه، هوشیارانه و مصمم عمل کرده‌اند به طوری که نه تنها غرب به ویژه امریکا در مقابل یک کار انجام شده قرار گرفته‌اند بلکه مجبور هستند با واقعیت نظامی مسکو در سوریه کنار بیایند و حتی با آن همکاری کنند. زمانی که اوایل بهار سال جاری شهر ادلب مرکز استانی با همین نام در شمال سوریه سقوط کرد و کنترل آن به دست گروه‌های تحت حمایت عربستان، ترکیه و قطر افتاد، در تهران و مسکو که متحدان اصلی دولت دمشق محسوب می‌شوند زنگ خطر به صدا در آمد. این خطر وقتی جدی شد که ترکیه و امریکا پس از یک سال مذاکرات فشرده اعلام کردند اختلافات خود را کنار گذاشته‌اند و آنکار بیش از هر زمان دیگری بر طبل ایجاد منطقه امن در شمال سوریه کوبید. ناظران در آن زمان با اشاره به اینکه اگر ایران و روسیه دو متحد اصلی سوریه برای عبور دمشق از این مرحله سخت کاری انجام ندهند شاید برای همیشه دمشق را از دست بدهند. این برای اولین بار نبود که دولت بشار اسد در مقابل چنین تهدیدی قرار می‌گرفت، در اوایل بحران در سال 2011 گروه‌های مسلح به کاخ ریاست جمهوری نیز نزدیک شده بودند اما روسیه در آن زمان فقط حمایت دیپلماتیک به عمل آورد و از ارائه کمک‌های نظامی اکراه داشت.
ولی مسکو حالا تصمیم گرفته نقش مستقیمی در جنگ سوریه ایفا کند. روس‌ها برای این کار نه تنها پنج سال صبر کردند بلکه با اتخاذ اقدامات چندجانبه شرایط دیپلماتیک و میدانی را برای حضور نظامیان خود در سوریه فراهم آوردند. زمانی که داعش شهر پالمیرا را اوایل خرداد ماه تصرف کرد و هر لحظه احتمال نابودی یکی از تاریخی‌ترین اثر تمدن بشری می‌رفت، مسکو مواضع تهاجمی در سطح دیپلماتیک نسبت به خطر تروریسم و ناکارآمدی ائتلاف امریکایی علیه این پدیده اتخاذ کرد. وزارت خارجه روسیه با صدور بیانیه‌ای ضمن انتقاد از استانداردهای دوگانه غرب در مبارزه با تروریسم خواستار ایجاد جبهه‌ای واحد علیه داعش در سوریه و عراق شد. در بیانیه وزارت خارجه روسیه آمده بود: «باید گفت به رغم تلاش‌های ائتلاف ضدتروریستی به سرکردگی امریکا، «داعش» بسیار سازمان یافته‌تر عمل کرده و دست از جنایات وحشیانه برای دستیابی به اهدافش برنمی دارد. این سازمان سعی دارد در منطقه وسیعی شامل دمشق تا بغداد خلافت خود را ایجاد کند.» وزارت خارجه روسیه در ادامه از سازمان‌های جهانی و منطقه‌ای خواست «استانداردهای دوگانه» را در مبارزه با تهدیدات تروریستی کنار بگذارند و به تعامل با کشورهای خاورمیانه و آنان که در حال مبارزه با داعش هستند بپیوندند. بیانیه وزارت خارجه روسیه و درخواست برای ایجاد جبهه‌ای واحد علیه داعش تقریباً در طول پنج سال گذشته بی‌سابقه و حاکی از تصمیم‌های جدیدی بود که پوتین برای سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه گرفته است. در همان زمان رسانه‌های روسی گزارش دادند ایران جایگاه ویژ‌ه‌ای در ائتلاف بندی جدید روس‌ها برای مقابله با تروریسم و اهداف امریکا دارد. نشریه «پراودا» از سرشناس‌ترین روزنامه‌های روسی در خرداد ماه نوشت: «شاید روسیه هم باید نگاهی به طرفی دیگر داشته باشد؛ به طرف ایران. امروز این کشور از طریق حزب‌الله، نیروی قدس و نیروهای مسلح مردمی در جنگ واقعی با افراط‌گرایان است.»
روس‌ها پس از این بیانیه‌تلاش‌های دیپلماتیکی زیادی به کار گرفتند که از طریق نزدیک کردن کشورهای مختلف منطقه ائتلاف جدیدی علیه تروریسم ایجاد کنند و همزمان اقدامات امنیتی را برای حضور نظامیان خود در سوریه فراهم آورند. تقریباً دو هفته پس از اینکه مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در اواسط مرداد ماه از حمله مشترک امریکا و ترکیه بنابر گفته خودش علیه داعش در شمال سوریه خبر داد، رسانه‌های‌امریکایی گزارش دادند قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران که پرونده سوریه در دستان وی قرار داد به مسکو رفته و با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه درباره سوریه گفت‌وگو کرده است. هر چند این ادعای رسانه‌های امریکایی هم در تهران و هم در مسکو تکذیب شد اما رسانه‌های امریکایی با اصرار بر ادعای خود، می‌گویند تحرکات نظامی اخیر روسیه در سوریه از دستاوردهای نشست قاسم سلیمانی و ولادیمیر پوتین است. پایگاه اینترنتی فاکس نیوز طی گزارشی با اشاره به اینکه «ساخت پایگاه نظامی روسیه در لاذقیه بخشی از توافق ولادیمیر پوتین با قاسم سلیمانی است»، نوشت: «فاکس نیوز دریافته است رهبران روسیه و ایران همچنین درباره یک نقشه مشترک نظامی برای تقویت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه بحث کرده‌اند.» در ادامه این گزارش آمده است: « نشانه‌هایی وجود دارد که سلیمانی نه تنها در ساخت [پایگاه نظامی] روسیه درگیر است بلکه ممکن است حتی فرماندهی این عملیات را نیز به عهده داشته باشد، هرچند اخیراً در سوریه دیده نشده است.»
امریکایی‌ها نسبت به به خطر افتادن منافع خود و متحدانش در سوریه با تحرکات نظامی روسیه شدیداً احساس خطر می‌کنند اما منطقی که روس‌ها برای دفاع از اقدامات ارائه می‌کنند آنچنان قوی است که بنابر نوشته نیویورک تایمز دیپلمات‌های امریکایی نمی‌توانند آن را رد کنند. روس‌ها می‌گویند برای مبارزه با تروریسم وارد شده‌اند و اگر امریکایی‌ها واقعاً قصد مبارزه با تروریسم را دارند نه تنها نباید نگران بشوند بلکه باید از حضور روسیه استقبال کنند. از سوی دیگر روس‌ها تأکید دارند که در فرآیند انتقال سیاسی که از طریق مذاکرات به دست خواهد آمد، نیاز به ساختارهای جدید برای حفظ ثبات و مبارزه با تروریسم است. منابع نزدیک به مسکو به روزنامه الحیات، چاپ بیروت گفته‌اند که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه می‌خواهد «توازن نظامی در سوریه حفظ شود و از فروپاشی ارتش نظامی سوریه جلوگیری به عمل آید تا به این ترتیب راه‌حل سیاسی و تشکیل حکومت انتقالی بر اساس بیانیه ژنو فراهم شود.»
بدین‌ترتیب روس‌ها با منطق مبارزه با تروریسم و حفظ ثبات مهم‌ترین متحد خود در منطقه تصمیم گرفته‌اند نقش نظامی خود را افزایش دهند و اظهارات مقامات کرملین از جمله ولادیمیر پوتین طی چند روز گذشته نشان می‌دهد روس‌های برای پیشبرد اهداف خود مصمم هستند و همانطور که یوری برمین تحلیلگر سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه در وب سایت «شورای امور بین‌الملل روسیه» نوشته است، روسیه با این حضور می‌‌گوید غرب برای هرگونه اقدامی در سوریه مجبور است با روسیه همکاری کند.
ارسال نظر