بازطراحی راکتور اراک، یک دستاورد نادیده گرفته شده

به گزارش پارس به نقل از ایسنا نزدیک به دو سال مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 در نهایت به حصول یک توافق تاریخی منجر شد که موجب محدودیت برنامه هسته‌ای ایران و کاهش تولید اورانیوم و پلوتونیوم در این کشور در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی و نفتی ایران می‌شود.

اما از زمان حصول این توافق، تحلیل‌ها و حتی انتقادات به آن بیش‌تر حول مساله غنی‌سازی اورانیوم چرخیده است؛ این‌که ایران تا چه سطحی اجازه ذخیره و غنی‌سازی اورانیوم خواهد داشت و به علاوه این که چگونه این اقدامات راستی‌آزمایی می‌شوند.

برخی کارشناسان هسته‌ای می‌گویند که تمرکز روی اورانیوم گمراه‌کننده است چون مسیر کم‌اهمیت‌تری برای دستیابی به ظرفیت تولید سلاح هسته‌ای است.

این روزنامه آمریکایی در ادامه گزارش خود با وجود تاکید همیشگی مقامات ایرانی مبنی بر این که تهران در برنامه هسته‌ای‌اش هیچ‌گاه به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و تنها برای استفاده‌های صلح‌آمیز شامل تولید ایزوتوپ‌های پزشکی پولوتونیوم تولید کرده است، نوشت: پلوتونیوم در مقایسه با اورانیوم مسیر بسیار ساده‌تر و ارزان‌تری برای تولید بمب است و به همین دلیل کارشناسان هسته‌ای محدودیت تولید پلوتونیوم در ایران آن‌گونه که در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تعیین شده است را یک موفقیت‌ بسیار بزرگ ارزیابی می‌کنند.

فرانک وون هیپل، یک فیزیک‌دان و استاد دانشگاه پرینستون آمریکا که به عنوان مشاور بیل کلینتون نیز فعالیت می‌کرد، گفت: زمانی که شنیدم ایران پذیرفته است پلوتونیوم خود را محدود کند شگفت‌زده شدم.

هم‌چنین یک گروه متشکل از دانشمندان آمریکایی چندی پیش نامه‌ای خطاب به باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا نوشتند و ضمن حمایت از توافق هسته‌ای آن را متکبرانه و دقیق توصیف کردند.

نیویورک تایمز با اشاره به سامانه‌های ضدهوایی در اطراف راکتور اراک نوشت: کارشناسان معتقدند که این سلاح‌ها برای مقابله با جت‌های اسراییلی است. آن‌ها در سال 1981 یک راکتور ناتمام را در عراق و بعدتر در سال 2007 یک راکتور در سوریه را هدف قرار دادند.

ایران در اولین گام طبق توافق اولیه ژنو پذیرفت تا توسعه نیروگاه‌های سوخت هسته‌ای خود شامل راکتور اراک را به حالت تعلیق درآورد و سپس در اواسط سال 2014 با بازطراحی این راکتور موافقت و بر موضع خود تاکید کرد که هدف آن‌ها از پلوتونیوم تنها تولید رادیوایزوتوپ‌های پزشکی برای درمان سرطان است نه آن‌چه غرب آن را مسیر تولید بمب می‌خواند. تهران همواره این اتهام را رد کرده که هدفش از تولید پلوتونیوم تسلیحات هسته‌ای بوده است.

دکتر هِکر،‌ رییس پیشین لابراتوار لوس آلاموس در نیومکزیکو گفت که ایرانی‌ها به دنبال زرادخانه‌ هسته‌ای نیستند. وی اما مدعی شد به نظر می‌آید ایرانی‌ها می‌خواهند این گزینه را حفظ کنند.

وون هیپل نیز با این عقیده موافقت کرده و گفته است ایران خواهان سلاح هسته‌ای نیست اما می‌خواهد به آمریکا بفهماند که می‌تواند این کار را انجام دهد.

کارشناسان هسته‌ای می‌گویند که اگر توافق هسته‌ای اجرایی شود، بازطراحی و ساخت دوباره راکتور اراک می‌تواند حدود یک دهه زمان ببرد.

به گزارش ایسنا، راکتور آب سنگین اراک به‌عنوان راکتور جایگزین راکتور تحقیقاتی تهران از ابتدا با اهداف تحقیقاتی و تولید رادیوایزوتوپ‌های مورد نیاز رادیوداروها و بخش‌های صنعتی و علمی ساخته شد و مقامات ایرانی موافقت کردند برای کاهش بهانه‌گیری‌های غرب آن را با فن‌آوری روز بازطراحی کنند به‌گونه‌ای که پلوتونیوم کم‌تری تولید کند.