4 برداشت از سخنان رهبری در عید فطر

بیانات مهم رهبر انقلاب در خطبه های عید نماز فطر در مصلی تهران حاوی نکات راهبردی و بسیار مهمی بود که به وسع خود آنچه را برداشت کردم، به ترتیب شرح می دهم:

1.

تشکر رهبر انقلاب  از تیم مذاکره کننده در کتار تاکید چندباره مبنی بر اینکه متن نهایی توفق در مجاری قانونی «چه تصویب بشود و چه تصویب نشود» بار دیگر نشان داد نقد عملکرد دستگاه دیپلماسی هیچ تزاحمی با تقدیر از زحمات آنان ندارد. به بیان دیگر از آنجایی که اختلاف اصلی منتقدان با روند طی شده در مذاکرات هسته ای نه بر مبنای اختلافات شخصی، بلکه یک اختلاف رویه ای و در سطح کلان بوده است، هیچ تزاحمی ندارد که جدای از تشکر از زحمات و تلاش های وزیر خارجه و دیگر اعضای تیم مذاکره کننده، به نقد فنی، حقوقی و سیاسی عملکرد آنها پرداخته شود چه آنکه رهبر معظم انقلاب نیز صراحتا از نمایندگان مجلس و اعضای شورای عالی امنیت ملی که بر اساس مجاری قانونی وظیفه رسیدگی به مفاد و جزییات توافق و تطییق آن با خطوط قرمز نظام را دارند، خواستند با دقت این کار انجام شود:

«انتظار ما این است که دست‌اندرکاران، با دقّت مصالح را مصالح کشور را، مصالح ملّی را در نظر بگیرند و آنچه را تحویل ملّت خواهند داد، بتوانند با گردن افراشته، در مقابل خدای متعال هم ارائه بدهند.»

لذا این موضوع به خوبی نشان می دهد تمامی انتقادات فنی، حقوقی و سیاسی انجام شده تا این لحظه نیز که بر اساس سه متن ژنو، لوزان و وین انجام شده است امروز می تواند کمک حال نمایندگان و اعضای شورای عالی امنیت ملی برای بررسی نهایی این متن باشد.

2.

تاکیدات مکرر رهبر انقلاب مبنی بر اینکه متن نهایی توافق چه «تصویب بشود و چه نشود» نشان داد نگاه ایشان به مجاری قانونی از جمله مجلس شورای اسلامی به هیچ عنوان یک نگاه تشریفاتی نیست و برخلاف برخی دیدگاه ها در داخل کشور که معتقدند بعد از انجام مذاکرات توسط ایران و 1+5 دیگر مجلس و شورای عالی امنیت ملی نمی توانند دخل و تصرف و تغییری در محتوای مذاکرات به نفع ایران انجام دهند، رهبر انقلاب کاملا خلاف این دیگاه معتقدند مجاری قانونی در جمهوری اسلامی ایران نیز مانند کنگره امریکا دارای اختیار کافی برای جرح و تعدیل متن نهایی و حتی عدم تصویب آن هستند.

این مساله در دل خود حاوی نکته بسیار مهم دیگری نیز هست و آن اینکه برخلاف برخی ادعاها از جمله نامه رییس جمهور به رهبر انقلاب مبنی بر رعایت تمامی خطوط قرمز در مذاکرات نهایی، دست مجلس و اعضای شورای عالی امنیت ملی برای بررسی و راستی آزمایی این موضوع کاملا باز است تا ضمن بررسی دقیق برخی مسایل مطرح شده در متن نهایی توافق از جمله پذیرش پروتکل الحاقی، امکان بازرسی از تاسیسات نظامی ایران، لغو نشدن همه تحریم ها در روز اول اجرای توافق، مشروط شدن تعلیق تحریم ها به تایید آژانس، پذیرش 5 هزار سو غنی سازی اورانیوم از سوی ایران به جای 190 هزار سو، پذیرش محدودیت های دراز مدت برای غنی سازی 3.67% در نطنز، محدودیت های طولاتی مدت درباره تحقیق و توسعه، تعطیل شدن غنی سازی در فردو و ... تصمیم نهایی درباره نقض قطعی خطوط قرمز کشور در مذاکرات مشخص شود.

3.

نکته مهم دیگر اشاره ظریف رهبر انقلاب به این موضوع بود که: «چه این متن تصویب بشود و چه نشود، به حول و قوّه‌ی الهی، اجازه‌ی هیچ‌گونه سوءاستفاده‌ای از آن داده نخواهد شد؛ اجازه‌ی خدشه‌ی در اصول اساسی نظام اسلامی به کسی داده نخواهد شد؛ قابلیّتهای دفاعی و حریم امنیّت کشور، به فضل الهی حفظ خواهد شد، اگرچه میدانیم دشمنان بر روی این نقطه‌ی بخصوص، تکیه‌ی زیادی دارند. جمهوری اسلامی، در زمینه‌ی حفظ قابلیّتهای دفاعی و امنیّتی خود آن‌هم در این فضای تهدیدی که دشمنان برایش به‌وجود می‌آورند هرگز تسلیم زیاده‌خواهی دشمن نخواهد شد.»

به نظر می رسد این بخش از اظهارات رهبر انقلاب به پذیرش پروتکل الحاقی از سوی دولت به طور داوطلبانه و بدون اجازه مجلس، و هم چنین بخشهایی از پیشنویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل بر می گردد که بر اساس آن 8 سال محدودیت برای موشک های بالستیک  و 5 سال محدودیت برای تسلیحات کشور اعمال خواهد شد.

آنچه می توان از این بخش از بیانات رهبر انقلاب برداشت کرد، این است که این هشدار ایشان در ادامه جمله معروف معظم له در اردیبهشت ماه سال جاری در دانشگاه امام حسین عیه السلام بود که فرمودند: «من اجازه نمیدهم بیگانگان بیایند با دانشمندان ما، با فرزندان برجسته و عزیز ملّت ایران که این دانش گسترده را به اینجا رسانده‌اند، بخواهند بنشینند حرف بزنند.»

لذا می توان اینطور برداشت کرد که حتی اگر شورای عالی امنیت ملی و نمایندگان مجلس نسبت به نقض این خط قرمز مهم غفلتی انجام دهند؛ در نهایت حکم حکومتی رهبر معظم انقلاب در این باره مانع نهایی برای بازدید دشمن از مراکز نظامی ایران و یا هر گونه بازجویی با دانشمندان و مسئولان امنیتی- نظامی کشور خواهد بود.

به بیان دیگر در شرایطی که منظقه بیش از هر زمان دیگر در آتش نا امنی جنگ و عوامل آمریکا می سوزد و نیروهای تکفیری در هماهنگی های پشت پرده با آمریکا و عوامل منطقه ای آن در صدد جنگ نیابتی با جمهوری اسلامی ایران هستند، پذیرش هر گونه محدودیت برای صنایع نظامی کشور به مثابه تضعیف قطعی امنیت کشور در چنین شرایطی است که این مساله به هیچ عنوان  ولو با حکم حکومتی رهبر معظم انقلاب، عملیاتی نخواهد شد.

4.

نکته بعدی اشاره صریح رهبر انقلاب مبنی بر ثابت بودن اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و متناقض بودن آن با سیاست های آمریکا و عدم امکان گسترش مذاکرات دوجانبه طرفین غیر از موضوع هسته ای بود:

«چه این متن تصویب بشود و چه نشود، ما از حمایت دوستانمان در منطقه دست نخواهیم کشید. از ملّت مظلوم فلسطین، از ملّت مظلوم یمن، از ملّت و دولت سوریه، از ملّت و دولت عراق، از مردم مظلوم بحرین، از مجاهدان صادق مقاومت در لبنان و فلسطین؛ [اینها] همواره مورد حمایت ما خواهند بود ... در هر صورت سیاست ما در مقابل دولت مستکبر آمریکا هیچ تغییری نخواهد کرد. همان‌طور که بارها تکرار کردیم، ما با آمریکا در مورد مسائل گوناگون جهانی و منطقه‌ای مذاکره‌ای نداریم؛ در مورد مسائل دوجانبه مذاکره‌ای نداریم؛ گاهی در موارد استثنائی مثل این مورد هسته‌ای، براساس مصلحت، مذاکره کرده‌ایم؛ این مورد هم فقط نبوده است، قبل از این هم مواردی بوده است که من در سخنرانی‌های عمومی قبلی به آنها اشاره کرده‌ام. سیاستهای آمریکا در منطقه با سیاستهای جمهوری اسلامی ۱۸۰ درجه اختلاف دارد.»

به نظر می رسد این بخش از سخنان  رهبر انقلاب نیز  پاسخی صریح به تمام اظهاراتی است که در روزها و ماه های گذشته تلاش کردند تا با برجسته کردن گفتگوهای دوجانبه ایران و آمریکا در دو سال اخیر، آن را مقدمه ای برای افزایش این روابط در سطوح دیگر و همچنین تلاش برای عادی سازی رابطه با آمریکا در سطح کلان تعریف کنند، چنانچه هاشمی رفسنجانی هفته قبل از این مذاکرات به عنوان یک تابو شکنی بزرگ یاد کرد و حتی اعلام کرد تاسیس سفارت امریکا در ایران غیر ممکن نیست و یا اظهارات چندباره رییس جمهور را باید به یاد آورد که تاکنون در چند نوبت تاکید کرده مساله هسته ای پایان راه نیست و تنها گام اول برای تعامل سازنده با جهان است.

حمید ابوطالبی معاون سیاسی دفتر روحانی نیز در فروردین ماه سال جاری نوشته بود: «به نظر من ارزش آغاز تعامل ایران و آمریکا، بیش ازموضوع هسته ای است؛ آنرا آسان ازدست ندهیم.»

روحانی ۲۸ شهریور ۹۳ در گفتگو با شبکه تلوزیونی ان بی سی نیز گفته بود: «به هر حال این عدم رابطه و شرایط ایران و آمریکا تا قیامت که نخواهد بود. به هر حال زمانی دریک شرایط مناسبی ، در دوره این دولت یا دولت بعدی و یا بعد از آن ، مسئله ایران و آمریکا حل خواهد شد.»