احتمال تمدید مذاکرات هسته ای از 3 الی 6 ماه/ رمزگشایی از جلسه محرمانه کری با هاموند و فابیوس/ جملات منتشر نشده ظریف به کری

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- بازی دقیقه 90 ایالات متحده آمریکا درمذاکرات هسته ای همچنان زیر ذره بین رسانه ها و تحلیلگران مسائل بین المللی قرار گرفته است. نسبت به بازی دقیقه 90 امریکا در مذاکرات هسته ای به هیچ عنوان خوشبینی وجود ندارد. در جریان مذاکرات هسته ای آذرماه سال گذشته در وین نیز واشنگتن بازی را در دقایق پایانی مذاکرات بر هم زد. واشنگتن نشان داده است که به سادگی زیر تعهدات خود می زند. اصلی ترین دلیل عدم اطمینان مطلق نسبت به توافق نهایی در بین بسیاری از تحلیلگران، همین بازی دوگانه و غیر قابل پیش بینی آمریکاست.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «پارس» از وین، بعد از اینکه مذاکرات توسط آمریکایی ها به هم زده شده و توافقات قبلی خود را دبه گرده اند اما محمد جواد ظریف در اقدامی پیشدستانه با  موضوع را به گونه ای مدیریت کرده که انگشت اتهام که معمولا برعکس به سمت ایران بود این بار به سمت کاخ سفید و اوباما قرار گرفته است.

***

همچنین یکی دیپلمات فرانسوی به خبرنگار «پارس» در وین گفته است: اگر به نتیجه ای نرسیم  احتمال تمدید مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 تا 3 الی 6 ماه بسیار بالا است.

***

آخرین دیدار کری و ظریف 9.30 شب به پایان رسید که این چهارمین دیدار دو طرف طی یک روز بود. در آخرین دیدار ظریف به همتای خودش گفته که باید برای حضور در مراسم شب قدر در یکی از مساجد وین هتل کوبورگ را ترک کند. ظریف به کری به طور مختصر درباره این مراسم توضیح داده و وزیر امور خارجه آمریکا نیز همتای ایرانی‌اش خواسته تا در این مراسم مذهبی وی را دعا کند.

***

ظهر دیروز موعدی بود که وزرای خارجه ایران و ۵+۱ برای اعلام توافق نهایی که عصر  روز چهار شنبه تقریبا از طریق معاونان به جمع بندی رسیده بودند در نظر گرفته شده بود که به یک باره این زمان از طرف مذاکره کنندگان آمریکایی لغو می شود کری پس از تماس با واشنگتن با هاموند تلفنی گفتگو میکند و با فابیوس جلسه ویژه تشکیل میدهد همزمان با این رایزنیها جلسه صالحی و مونیز طبق برنامه به فاز پایانی خود میرسد و در حالی که مسولان اتریشی در وین آماده برگزاری نشست وزرای خارجه و کنفرانس خبری پایان مذاکرات بودند کری از ظریف در خواست جلسه میکند که در این جلسه کری خطاب به ظریف اعلام می کند که نمی توانند برخی از بندهای پیش نویس توافق را بپزیرند و باید در آن بازنگری صورت بگیرد.

این اظهارات کری با واکنش تند ظریف همراه شد و وی خطاب به همتای آمریکایی گفت: «متاسفم که حتی نمیتوانید پایبند توافقی باشید که دیشب به جمع بندی رسیدیم اگر مقامات کشورم هم این استدلال های شما را قبول کنند من اجازه نمیدهم که چنین بندهایی را شما اضافه و یا حذف کنید من هیچگاه به خود اجازه نمیدهم که شرمنده تاریخ کشورم شوم بهتر است شکست مذاکرات را اعلام کنیم.»

***

ایالات متحده آمریکا و فرانسه هر دو طرفدار بازگشت فوری و خودکار تحریمهای ایران (تحریمهای شورای امنیت علیه برنامه هسته ای ایران )هستند. همچنین واشنگتن و پاریس در دو حوزه بازرسی های غیرقانونی و تحقیق و توسعه سنگ اندازی های مستمری را در مسیر رسیدن به توافق نهایی صورت داده اند. 

***

وزیر انرژی آمریکا که اصالتاً پرتغالی است برای دریافت نشان افتخار از دولت پرتغال به لیسبون رفت.

***

اختلافات میان طرفین کمتر شده است اما برخی از آنها همچنان به قوت خود باقیست. این اختلافات بیشتر در حوزه تحقیق و توسعه و نحوه  برداشته شدن تحریمها و همچنین تحریمهای تسلیحاتی شورای امنیت خود را بروز داده است.

***

موسسه اعتبارسنجی فیچ در گزارشی در خصوص وضعیت صنعت گاز ایران نوشت: ایران پتانسیل زیادی دارد تا در بلندمدت به یکی از تولیدکنندگان بزرگ گاز جهان تبدیل شود. ایران بیش از 34 هزار میلیارد متر مکعب ذخایر گاز طبیعی در اختیار دارد که معادل 18 درصد کل ذخایر جهانی است.

موسسه فیچ در ادامه افزود: حتی اگر همه تحریم های بین المللی لغو شود، حداقل 5 سال زمان خواهد برد تا تولید گاز ایران افزایش یافته و خط لوله های لازم برای تبدیل ایران به یکی از بزرگترین صادرکنندگان گاز جهان، احداث شود.

هزینه بالا و پیچیده بودن فناوری تولید گاز مایع طبیعی "ال ان جی" نیز به آن معنا خواهد بود که صادرات گاز مایع طبیعی از سوی ایران حداقل ده سال زمان نیاز خواهد داشت. طی سال های 2005 تا 2014 میلادی تولید گاز ایران حدود 70 درصد رشد داشته و به حدود 173 میلیارد متر مکعب رسیده است.

آژانس بین المللی انرژی نیز برآورد کرده است که ایران هم اکنون تنها 9 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به ترکیه، ارمنستان و آذربایجان صادر می کند. از نظر تاریخی ایران هیچ گاه یک صادرکننده بزرگ گاز طبیعی نبوده است.

سهم ایران در میدان گازی پارس جنوبی بیش از 14 هزار میلیارد متر مکعب است ولی ظرفیت تولید کنونی گاز در این میدان بزرگ تنها 107 میلیارد متر مکعب برآورد شده است. آژانس بین المللی انرژی پیش بینی کرده است که ظرفیت تولید گاز ایران در میدان پارس جنوبی تا پایان دهه جاری 67 میلیارد متر مکعب افزایش خواهد یافت.

پروژه بزرگ دیگر گازی ایران نیز در میدان پارس شمالی است. ذخایر این میدان بیش از 1300 میلیارد متر مکعب برآورد شده است. در سال 2006 میلادی یک شرکت چینی قراردادی به ارزش 16 میلیارد دلار برای توسعه این میدان گازی و ساخت یک کارخانه تولید ال ان جی با ظرفیت تولید 20 میلیون تن در سال با ایران به امضا رساند.

به خاطر تحریم های بین المللی این پروژه ها و سایر پروژه های مربوط به صنعت انرژی ایران با تاخیر روبرو شده است. در عین حال ایران با افزایش چشمگیر مصرف گاز طبیعی روبرو است. ایران دومین نرخ بالای رشد مصرف گاز در جهان را پس از چین در اختیار دارد. ایران چهارمین مصرف کننده بزرگ گاز جهان پس از آمریکا، روسیه و چین است.

***

نکته دیگری که طی ساعات اخیر مورد توجه رسانه ها و خبرنگاران حاضر در وین قرار گرفته است، به درصد بندی پیشرفت مذاکرات از سوی مقامات آمریکایی و روسی باز می گردد. 

باراک اوباما در دیدار با دموکراتهای آمریکا شانس رسیدن به توافق را زیر 50 درصد می داند اما در مقابل، رویکرد مذاکره کنندگان آمریکایی و احساس نیاز و اشتیاق انها برای توافق با ایران چیز دیگری را نشان می دهد. البته اوباما هنوز رسما نقل قول صورت گرفته از سوی وی در جمع دموکراتهای سنا را تایید نکرده است.

در مقابل، مقامات روسی شانس توافق را عملا بالای 95 درصد می دانند.فاصله میان این درصدها در نوع خود قابل توجه است. در این میان دیگر اعضای 1+5 ازجمله فرانسه،آلمان، انگلیس و چین سعی دارند برآورد عددی و درصدی نسبت به مذاکرات هسته ای به خبرنگاران ارائه ندهند.

***

تروییکای اروپایی همچنان بازیگرانی منفعل در مذاکرات هسته ای ایران و اعضای 1+5 محسوب می شوند. البته در این میان فرانسوی ها سعی دارند با ابراز برخی مواضع سلبی و بازدارندگی نقش آفرینی مستقیمی در مذاکرات ایفا کنند اما در نهایت، پاریس نیز حرارت دفعات قبل را در طول مذاکرات اخیر نداشته است.

***

متن توافق با حفظ همه اختلافات در وین مانده و مذاکرات ادامه دارد. امریکا می خواهد چارچوب لوزان را هم چند برابر بدتر کند. چنین امری از سوی تیم مذاکره کننده پذیرفته نخواهد شد. تیم اختیارات کامل دارد و تا فردا تصمیم خواهد گرفت».

مسئله اصلی این است که امریکایی ها همه چیز را می خواهند و هیچ چیز نمی دهند. بویژه در حوزه تحریم ها امریکا هیچ تعهد روشنی نداده که ایران را مطمئن کند تحریم ها برچیده خواهد شد. ظاهرا مسئله این است که امریکایی ها از ایران می خواهند همه کار بکند و منترظر لطف آنها بماند.

***

رضا زبیب سفیر ایران در نیکوزیا به خبرنگار «پارس» می گوید: « با مرور روش مذاکراتی جان کری در بحران‌های مختلف از مذاکرات صلح فلسطین تا مذاکرات هسته‌ای، روش مذاکراتی او را می‌توان اینگونه تبیین کرد:

1- حل اختلاف مورد نظر را به سمت مذاکره با آمریکا هدایت می‌کند تا وجهه مثبت سیاست خارجی آمریکا را نزد افکار عمومی به نمایش بگذارد

2- مذاکرات را با کلیات مناسب و مثبت در مراحل اولیه شروع می‌کند

3- پیشنهادی ارائه می‌دهد که با گزینه نامطلوب مخاطب فاصله دارد، اما فاصله آن با گزینه قابل قبول او به مراتب بیشتر است.

4- در فرآیند زمانی مذاکرات، هر از گاهی شوکی وارد می‌کند تا عمق قدرت مانور و احتمال عقب نشینی مخاطب را بسنجد.

5- سپس به عنوان حسن نیت بخش بزرگی - اما نه همه - خواسته‌های خود در این شوک را نادیده می گیرد و

6- نهایتا مخاطب را با گزینه‌های روبرو می‌کند که امکان رد آن برای او حتی اگر ممکن باشد، بسیار سخت و پر هزینه است.

اگر در فرآیند مذاکرات هسته‌ای تامل شود، مصادیق مراحل شش گانه فوق به خوبی قابل تشخیص خواهد بود. تعیین مصادیق در مورد سه مرحله اول را به دوستان واگذار می‌کنم اما مراحل چهارم تا ششم را می‌توان در دور مذاکرات علنی عمان (آبان 93) تا مقطع فعلی مذاکرات وین آشکارا تشخیص داد.»

***

در حالی که مذاکره کنندگان ایرانی با پذیرش نظر منتقدان، بیانیه لوزان را صرفا یک «چرک نویس» خواندند که در توافق نهایی مشکلات آن حل می شود، اما اکنون صحنه آرایی و فضاسازی طرف آمریکایی به گونه ای است که گویی لوزان برای ایران یک آرزوست!

این روزها در وین صحبت از آن است که آمریکایی‌ها از توافق (بیانیه) لوزان سر باز می‌زنند.آقای تخت روانچی یکی از مقامات مذاکره‌کننده ایرانی در مصاحبه ای صراحتا تاکید کرد که آمریکایی‌ها تغییر موضع داده‌ و خواسته‌هایی فراتر از لوزان را مطرح می‌کنند یا به‌عبارت ساده‌تر «دبه» کرده‌اند.

البته به هر روی، عهدشکنی از جانب واشنگتن اصلا تعجبی ندارد اما تذکار این نکته هم ضروری است که اگر آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیده باشند که لوزان سقف خواسته ایران است، از نظر منطق مذاکراتی اشتباه نکرده‌اند که بر آن سقف فشار آورده‌اند. این تاکتیک مذاکراتی تهاجمی ایران بود که باید جلوی فشارهای بیشتر را می‌گرفت، آن هم از طریق حمله به بیانیه لوزان.

بیانیه لوزان از همان زمان که حاصل شد، در تهران به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. در مناظره‌های شکل گرفته در صدا و سیما بین موافقان و منتقدین این بیانیه، ادبیات و گفتمان منتقدین به وضوح از برتری برخوردار بود. فلذا همان زمان مسئولان مذاکره کننده با پذیرش نگاه منتقدان،تاکید کردند که بیانیه لوزان تنها به‌مثابه «چرک نویس راهکارها» در نظر گرفته شده، هیچ‌چیز در آن قطعی نبوده و ایرادات آن در «برجام» تصحیح می شود.

مقام معظم رهبری نیز در اظهار نظرشان در خصوص بیانیه لوزان، بر این نکته تاکید کردند که توافقی در لوزان به‌دست نیامده است که ایشان بخواهند موافق یا مخالف آن باشند.

واضح بود که قرار است در مذاکرات کارشناسی و سپس معاونین و وزرا، بیانیه لوزان با جرح و تعدیل جدی مواجه شود. به‌عبارت بهتر، قرار بود لوزان به خطوط قرمز تعیین شده از سوی نظام جمهوری اسلامی ایران، نزدیک و نزدیک‌تر شود.