طرح هفت ماده‌ای عربستان برای خاورمیانه

برای کردها که در سوریه، عراق، ترکیه و ایران پخش شده اند، اوضاع کنونی همانند شرایطی است که چارلز دیکنز درباره انقلاب فرانسه می گوید: «بهار امید و زمستان ناامیدی بود. ما قبل از آن همه چیز داشتیم و هیچ چیز نداشتیم. همه به بهشت می رفتیم یا همه به راه دیگری می رفتیم.» کردستان مستقل پیش از این هیچ وقت به استقلال نزدیک نشده بود، همچنین هیچ وقت پیش از این کردها و رهبرانشان به شکست هم نزدیک نشده بودند.

آن گونه که در خبرها آمده است موفقیت حزب کردی دموکراتیک خلق در انتخابات پارلمانی ترکیه به طور ویژه برآمده از آرای کردهایی است که پیش از این به اردوغان رای می دادند. کردهای ترکیه پیش از این به این دلیل به حزب عدالت و توسعه رای می دادند که وی گفتگوهای صلح با این قوم را آغاز کرده بود. اما شکست آن گفتگوها و انفعال دولت ترکیه در قبال اقدامات داعش در منطقه کوبانی که تحت تسلط کردها است، موجب شد تا بسیاری از کردها به این نکته پی ببرند که رئیس جمهور اردوغان، صادق نیست. نتیجه این شد که کردها دست از حمایت از حزب عدالت و توسعه برداشتند و روی به حزب دموکراتیک خلق آوردند.

اما نکته ای که مهم است و چندان به آن اشاره ای نشده، تمایل عربستان به ایجاد کردستان مستقل است. این خبر را ژنرال سعودی انور ماجد عشقی در نشست مشترک بی سابقه ای که با یک مقام اسرائیلی داشت - یعنی دو دشمن سابق- اعلام کرد. الی لیک در این باره می نویسد: «ژنرال عشقی صحبت هایش را با یک طرح هفت ماده ای برای خاورمیانه به پایان رساند. این طرح شامل تاسیس کردستان مستقل می شود که شامل قلمروهایی که هم اکنون متعلق به عراق، ترکیه و ایران است.»

البته همان طور که در گزارش ها آمده بود مهمترین موضوع مطرح شده میان ژنرال عشقی و دور گولد، مقام اسرائیلی، مسئله ایران بوده است. موضوعی که هر دو مقام با اظهار نگرانی از آن درباره رویکرد ایالات متحده در قبال این کشور هم انتقاد داشته اند.

از زمان به قدرت رسیدن ملک سلمان، سعودی ها رویکرد تاریخی شان در زمینه اتخاد سیاست خارجی محتاطانه را کنار گذاشته شدند و به طور خیره کننده به دنبال عرض اندام در منطقه رفته اند. حمایت از چنین جمهوری کردی، به منزله وارد کردن ضربه ای به ایران و کشورهای عراق و سوریه است که ریاض آنها را به عنوان مشتری های شیعه می نگرد. اما نکته جالب تاثیر این اقدام بر ترکیه است که نشان می دهد همکاری های اخیر میان دو رقیب در سقوط حکومت اسد بی نتیجه بوده است.

تمام این موارد گزینه های زیادی را در اختیار کردها قرار می دهد. به این ترتیب اگر حمایت ایالات متحده را هم حساب کنیم، حداقل سه قدرت منطقه ای یا بین المللی وجود دارند که کردها می توانند روی حمایت آنها حساب کنند. همچنین چندین مورد قابل مذاکره برای آنها به وجود آمده است، تشکیل حزب دموکراتیک خلق در آنکارا و مشارکت حزب اتحادیه دموکراتیک و دولت کردی در اربیل در ائتلاف مبارزه با داعش.

اما همچنان چندین چالش پیش روی کردها وجود دارد. احزاب ناسیونالیست ترکی می توانند تشکیل دولت بعدی آنکارا را رقم بزنند. حمایت های خارجی از جانب عربستان و ایالات متحده -فارغ از حرف زدن و ژست گرفتن- بدون تضمین هستند و البته باید تهدید داعش را که هنوز وجود دارد حساب کنیم.

با وجود خطراتی که وجود دارد، این فرصت ارزشش را دارد. اقدام بعدی -چه ایجاد اتحاد باشد و چه به وجود آمدن شکاف- جناح های مختلف کرد می تواند انجام کاری باشد که موجب تاثیرگذاری بیشتر بر شانسی شود که برای ایجاد استقلال از آن برخوردارند؛ آن هم در منطقه ای که غرق مشکل است و این راهی برای نجات از آن است.