لاریجانی: عامل غلبه امام(ره) بر افراطیون اعتدال بود

به گزارش پارس ؛ علی لاریجانی در آستانه سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) در گفتگو با ایسنا، درباره کارکرد تفکر اعتدالی امام (ره)در جامعه وقت صحبت کرده که مشروح این گفت‌وگو در ذیل می‌آید.

در آستانه سالگرد ارتحال حضرت امام (ره) سوالمان این است که نقش رهبر کبیر انقلاب در تحولات سیاسی اجتماعی و فرهنگی جهان بالاخص در خاورمیانه چه بود؟

شاید بشود این نکته را گفت که حضور حضرت امام(ره) در صحنه سیاسی در قرن حاضر قبل و بعد از خود یک برش تاریخی ایجاد کرد،‌ به این معنا که بعد از ظهور فکر امام در صحنه سیاسی چه در ایران و چه در منطقه و صحنه بین‌المللی یک تحول بنیادینی به وجود آمد و نگاه به صحنه زندگی فردی و اجتماعی یک تغییر محتوایی پیدا کرد. به این معنا که وقتی افکار امام را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که یک منظومه به هم پیوسته‌ای است که مسئولیت‌شناسی نسبت به سرنوشت مسلمانان یک محور برجسته آن است. شاید پیش از تفکرات حضرت امام(ره)، آنچه که بر کشورها و ملل اسلامی مسلط بود حداکثر جغرافیای زندگی خودشان بود و اگر هم یک همبستگی بین مردم وجود داشت بیشتر در جغرافیای کشور خودشان به آن بسنده می‌شد اما ایشان این موضوع را بسط و توسعه داد به طوری که هر فرد مسلمانی نسبت به سرنوشت کل امت اسلامی احساس مسئولیت داشته باشد و این یک نقطه عطفی بود که بیداری ایجاد کرد و لذا تحولات مختلفی که در منطقه شاهد هستیم بسیاری از آن متاثر است از حرکتی که امام خمینی به وجود آورد، یعنی نسبت به موضوع فلسطین یک تحول بنیادی به وجود آمد.

قبل از انقلاب اسلامی مردم مظلوم فلسطین و کل کشورهایی که افراد نخبه‌ای در آن‌ها بودند و حساسیت داشتند حالت دلسردی پیدا کرده بودند چرا که چند جنگ صورت گرفته بود و تقریبا رژیم صهیونیستی در همه آن‌ها توفیق پیدا کرده بود اما به محض آن‌که تفکر امام(ره)، یک جریان زنده‌ای را در صحنه سیاسی منطقه به وجود آورد، وضعیت رژیم صهیونیستی کاملا دگرگون شد و هر سال ما شاهدیم که رژیم صهیونیستی عقب رفت داشت به طوری که در سال‌های اخیر عملا در بین نخبگان سیاسی جهان اسلام این تفکر کاملا جا افتاده که مبارزه با رژیم صهیونیستی نه تنها ثمربخش بوده بلکه باعث ریشه کنی این رژیم خواهد شد و آن حالت تسلطی که رژیم صهیونیستی از لحاظ قدرت بر خاورمیانه پیدا کرده بود کاملا شکست.

این تحولی که از زمان حضور ایشان در عرصه سیاسی جهان رخ داد را ناشی از کدام ابعاد شخصیتی امام خمینی (ره) به عنوان یک رهبر یا مقام عالی رتبه حکومتی می‌دانید؟ فکر می‌کنید این تجربه در مورد نوع سیاست‌مداری رایج امروز قابل تکرار است ؟

تفکر امام خمینی(ره) در دخالت دادن اخلاق و معنویت در سیاست یک موضوع بسیار مهم است که ما در گذشته این را نمی‌دیدیم. البته امروزه، در صحنه بین المللی افرادی که نسبت به مسائل بنیادین سیاست آگاهی پیدا کرده‌اند به این وجه تفکر امام یعنی تکیه زدن سیاست بر اخلاق به عنوان یک امر مهم در صحنه سیاست نگاه می‌کنند و بسیار مهم است که سیاست در استخدام اخلاق قرار گیرد و نه بالعکس و این یک نکته مهم در زندگی سیاسی امام (ره) بود که ما در عمل هم همواره این موضوع را می‌دیدیم.

ترویج اخلاق در امر سیاست باعث کنترل آسیب‌ها و جلوگیری از افراطی‌گری‌ها در جامعه می‌شود. لطفا با توجه به شناختی که از شخصیت حضرت امام خمینی (ره) داشتید بفرمایید که مواجهه رهبر کبیر انقلاب در مواجهه با تندروها و افراطیون چگونه بوده است؟

اصولا سبک فکری امام که منبعث از حرکت اصیل اسلامی است همیشه براساس اعتدال و داشتن مبنای عقلانی در فعالیت‌های سیاسی بود، به همین دلیل یکی از عوامل پیشرفت فکر امام(ره) هم مبتنی بر همین مشی بود، در آن دوره هم به فراخور زمان‌های مختلف گرایشات افراطی وجود داشت مثلا جریان منافقین یک جریان افراطی در گذشته بود که خیلی هم علاقه مند بودند که به نحوی توجه امام را به خودشان جلب کنند اما حضرت امام(ره)، این‌ها را طرد کردند حتی قبل از پیروزی انقلاب این افراد را نپذیرفتند و هیچ گاه هم تاییدشان نکردند. گروه‌های دیگر سیاسی هم بودند که نوعی رفتار افراطی داشتند و تحت تاثیر تفکر مارکسیستی آن زمان بودند و اقداماتشان سنجیده نبود و امام این افکار را تایید نمی‌کردند. بعد از پیروزی انقلاب بعضی از رفتارهای تند که ریشه در تفکر اصیل اسلامی نداشتند هم وجود داشتند؛ یک بار هم امام(ره) بیانیه ای صادر فرمودند که نشان می‌داد مبنای حرکت ایشان همان تفکر اصیل اسلامی است و انقلابی بودن به این نیست که ما پا روی تفکر اسلامی بگذاریم و یک حرف‌هایی بزنیم که در یک زمانی ممکن است گیرایی داشته باشد، در کل اساس حرکت ایشان در برهه‌های مختلف براساس متن اسلام بود.

با توجه به رونق افراطی‌گری در شرایط منطقه خاورمیانه، وضعیت فعلی جمهوری اسلامی در عرصه بین‌المللی آیا مشابهتی با دوره حیات حضرت امام (ره) داشته است یا خیر؟ اگر این‌طور است رویکرد امام در کنترل شرایط منطقه و کشور به چه شکل بود؟

به محض پیروزی انقلاب اسلامی یک صف کشی در مقابل انقلاب به وجود آمد که هم کشورهای قدرتمند شرقی و غربی در آن حضور داشتند و هم برخی ایادی آن‌ها در منطقه که این موج بیداری انقلابی اسلامی را برنمی‌تافتند، فلذا تصور می‌کردند که یا با بحران آفرینی در داخل و یا در نهایت یک جنگ فراگیر می‌توانند جهت انقلاب را مخدوش کنند و یا متوقف کنند. حضرت امام(ره)، این تفکر را در متن مردم زنده کرد و به صورت یک خواست ملی درآورد و لذا همه این کشورهایی که صف کشی کرده بودند دیگر تنها در مقابل یک تعداد از انقلابیون قرار نگرفتند بلکه در مقابل متن مردم قرار گرفتند که این یک نکته مهم است که هر تفکری که در درون توده‌های مردم رسوخ کند و به صورت یک خواست ملی در بیاید کشورهای دیگر نمی‌توانند در مقابل آن ایستادگی کنند؛ البته این تدبیر را رهبر معظم انقلاب هم در مسائل مختلف به خوبی تاکنون به کار بسته‌اند؛ در بسیاری از مسائل در صحنه بین‌المللی وقتی آیت الله خامنه‌ای آن را برای توده‌های مردم تشریح می‌کردند این به عنوان یک خواست ملی درمی‌آمد و در نتیجه کشورهای دیگر مجبور بودند که نسبت به آن تمکین کرده و یا از کنار این موضوع عبور کنند و در نهایت صف کشی‌هایشان از بین برود؛ البته نوع بیان حضرت امام(ره)، یک بیان مردمی بود یعنی مردم با آن ارتباط برقرار می‌کردند و لذا تاثیرات فکر ایشان هم کاملا در دل‌های مردم می‌نشست.

حال اگر از نگاه حضرت امام (ره) شرایط امروز جمهوری اسلامی را تحلیل کنید مهم‌ترین تهدید پیش روی نظام را چه می‌دانید و چه تدبیری برای مدیریت آن پیشنهاد می‌کنید؟

مهم ترین تهدیدی که چه در داخل و چه در خارج برای امت اسلامی می‌شود به آن توجه کرد موضوع تفرقه است، یعنی اگر امت اسلامی به آن ندایی که امام خمینی (ره) سر دادند و اساس حرکت را بر وحدت مسلمانان قرار دادند ملتزم باشند هیچ یک از قدرت‌های بزرگ نمی‌توانند منافع امت اسلامی را هدف گیری کنند، البته در ایران به خاطر اصل ولایت فقیه و همبستگی که در کشور وجود دارد ما کمتر در معرض تهدید هستیم اما شاهد هستیم که هر بار مشکل بی در داخل کشور به وجود می‌آید در یک سطحی به خاطر تفرقه بوده است اما امروز در امت اسلامی آنچه که باعث تهدید شده است همین تفرقه در بین مسلمانان است که مهم ترین ریشه آن هم به جریانات تکفیری برمی‌گردد که یک عامل بسیار مخدوش کننده وحدت در بین مسلمانان است.

به عنوان پایان این مصاحبه بفرمایید بزرگ‌ترین درسی که از حضرت امام (ره) به خاطر دارید چه بوده است؟

در دوران حضرت امام (ره) حوادث مهم و تاثیرگذاری رخ می‌داد که هر بار ایشان یک بیاناتی داشت که شرایط را تغییر می‌داد خاطرم هست بعد از آن که صدام با یک محاسبه قبلی و یک آمادگی وسیع به ایران حمله کرد اکثر فرودگاه‌های ایران از جمله تهران را بمباران کرد؛ از مرزها به سمت شهرها حرکت کرد و یک حادثه بسیار بزرگی رخ داد یعنی یک روز عصر همه متوجه شدند که فرودگاه‌ها بمباران شده و به ویژه با فضای تبلیغاتی که دیگران ساخته بودند، یک اضطرابی در مردم به وجود آمد، آن زمان نوع برخورد امام با این پدیده شرایط را یک مرتبه تغییر داد یعنی آن دلهره و نگرانی مردم وقتی که امام(ره)، در فردای همان روز بسیار ساده بیان کردند که "حالا یک دیوانه‌ای یک سنگی انداخته و ما او را مجازات خواهیم کرد" شرایط روحی جامعه ما را 180 درجه تغییر داد. انقدر این بیان چند کلمه‌ای ایشان تکان دهنده بود که شرایط کشور را تغییر داد و همه به جای حالت نگرانی برای حمایت از نیروهای مسلح احساس وظیفه کردند و این منزلت بزرگ رهبری را در کشور ما بهتر از گذشته نشان داد.