قتل عمد توافق ژنو، تلخ اما مفید/ اثبات اختیارات محدود دولت آمریکا در سطح بین المللی

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- سیدمحمداسلامی- مشاجره لفظی باراک اوباما با سناتور منندز درباره ایران در نشست دموکرات ها در هتل هیلتون بالتیمور چندان هم دور از انتظار نبود. آنها درباره چگونگی استفاده از دیپلماسی اجبار (Coercive Diplomacy) به منظور تقابل با ایران هسته ای اختلاف نظر دارند. باراک اوباما معتقد است که اعمال تحریم جدید به مسیر دیپلماتیک یک سال گذشته آسیب می زند و اعتبار آمریکا را نزد ناظران بین المللی و دیگر کشورها از بین می برد. در مقابل سناتور منندز معتقد است که خیلی بیشتر از شخص باراک اوباما در این زمینه تجربه دارد. بنابراین همراه با عده ای سناتور جمهوری خواه در حال تلاش برای تصویب قانونی است که رئیس جمهور آمریکا را موظف به اعمال تحریم ایران کند. این قانون بی اعتنا به تمام مذاکراتی که تاکنون انجام شده، خواستار توقف تمام برنامه های غنی سازی در ایران و از بین بردن تمام تجهیزات مرتبط با فناوری هسته ای بومی ایران است.سناتورها اعلام کرده اند که هدف شان از تصویب این قانون، ایفای نقش جدی در پرونده هسته ای ایران است. آنها راست می گویند.

در یک سال گذشته به وضوح این موضوع از حیطه اختیار آنها خارج شده و مقامات ارشد اروپایی و آمریکایی آن را مدیریت کرده اند. بنابراین سناتورها از این که اروپایی ها در جریان جزئیات مذاکرات باشند، اما آنها چیزی از جزئیات مذاکرات ندانند، عصبانی هستند. آن ها قصد دارند با این کار ایران را از پشت میز مذاکره دور کنند. مذاکره تا به امروز بسیاری از توهم ها درباره برنامه هسته ای ایران را کنار زده است و کشورهای جهان با واقعیت های برنامه صلح آمیز هسته ای ایران روبه رو شده اند. آنها اعلام کرده اند که به دیپلمات های خود اعتماد ندارند. درست برخلاف وضعیت اعتمادی که در ایران به تیم مذاکره کننده وجود دارد. بنابراین معتقدند که تیم آقای جان کری آن قدر که باید مهارت و دانایی لازم برای پیشبرد گفت و گوها با هدف توقف ایران را ندارند. آن ها می دانند که وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران به صراحت گفته است که هرگونه تحریم جدید یعنی “مرگ توافق ژنو”. بنابراین با اطلاع از تمام ظرفیت های منطقی برنامه اقدام مشترک ژنو به دنبال توقف این مسیر هستند.

هنوز مشخص نیست که چند سناتور در مجلس سنا به طرح مشترک سناتور منندز و جمهوری خوا ها ن رای مثبت بدهند. اگر ۶۷ سناتور به این پیش نویس رای موافق بدهند، باراک اوباما نمی تواند آن را وتو کند. البته با این که اکثریت سنا در حال حاضر متعلق به جمهوری خواهان است، با این حال تا هنگام پایان رای گیری نمی توان درباره تصویب این قانون مطمئن شد. با این همه به نظر می رسد به دلایل زیر تصویب این قانون در سنا یکی از گزینه های تلخ اما مطلوب در میان گزینه های پیش روی مذاکرات هسته ای است:

۱) اثبات موضع منطقی ایران در مذاکرات هسته ای
ایران در بیش از یک سال گذشته تلاش کرده تا اثبات کند همیشه جانب منطق و عقلانیت را می گرفته است و این آمریکا و دیگر کشورهای غربی بوده اند که در عمل به دنبال رفع نگرانی های موهوم جهانی نبوده اند. تصویب این قانون با همراهی سناتورهای دموکرات به روشنی نشان می دهد که ایالات متحده در یک سال گذشته به دنبال خرید وقت و اتلاف زمان به منظور محدود کردن برنامه هسته ای ایران بوده و نه حل منطقی یک پرونده بین المللی.

۲) اثبات اختیارات محدود دولت آمریکا در سطح بین المللی
سال هاست که در ایران این موضوع محل بحث است که با توجه به ساختار پیچیده حقوقی در آمریکا، تا چه اندازه می توان اختیارات دولت های آمریکایی را در محاسبات در نظر گرفت. همیشه بسیاری معتقد بوده اند که دولت های آمریکا در برابر سنا ناتوان هستند، مذاکره با آنها هیچگاه به ثمر نمی رسد و راه تقابل حداکثری تنها راه پیش روی ایران است. تصویب این قانون یک نمونه واضح و روشن است که نشان می دهد که دولت ایالات متحده آمریکا برخلاف عرف حقوقی در پیمان های بین المللی، نمی تواند از پس تعهدات خود بربیاید.

۳) اجبار ایران به بهبود شرایط اقتصادی
شاید آقای منندز نداند، اما به نظر می رسد تصویب این قانون یک داروی تلخ اما بسیار مفید برای اقتصاد ایران است. وقتی که ما در ایران به هر دلیل هنوز نتوانسته ایم ساختار مالیاتی کارآمد تهیه کنیم، تصویب این قانون ما را در اصلاح نظام مالیاتی مصمم تر می کند. آقای رابرت منندز در عمل دارد تکنوکرات های ایرانی را مجبور می کند که عاقلانه ترین راه ممکن را در پیش بگیرند و به موازات دیپلماسی، وابستگی ایران به درآمدهای نفتی را از بین ببرند.

سناتور دموکرات رابرت منندز مدعی است که ۲۰ سال از عمرش را برای توقف برنامه هسته ای ایران صرف کرده است. در این ۲۰ سال ایران از نداشتن فناوری هسته ای به بومی کردن آن رسیده است. تصویب این قانون در سنا شاید در کوتاه مدت به معنای قتل عمد برنامه اقدام مشترک ژنو باشد، اما کارنامه شخص آقای منندز اثبات کرده است که در بلند مدت به سود جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.