تبارشناسی خاندان «نمر» در عربستان/ ریشه های اجدادی شیخ نِمِر باقر امین آل نِمِر + عكس

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- جواد نوائیان رودسری- رصد، از طرفی صدور حکم اعدام برای این روحانی بلندپایه شیعه، توجه بیش از پیش رسانه ها به وضعیت شیعیان عربستان سعودی را در پی داشته است؛ اقلیتی که در شاکله سیاسی حکومت سعودی ها از بسیاری از امتیازات اجتماعی محرومند و همین محرومیت باعث شده است تا کمتر در دایره توجه قرار بگیرند و شناخته شوند. این نوشتار به معرفی یکی از خاندان های شیعه عربستان می پردازد؛ خاندانی که یکی از مشهورترین و خوشنام ترین خاندان های شیعه در منطقه قطیف عربستان سعودی است و آیت ا… نمر باقر امین از آن برخاسته است.

ریشه های اجدادی خاندان «نِمِر»
شیخ فرج العمران، از دانشمندان و نسب شناسان منطقه قطیف عربستان، درباره خاندان «آل نِمِر» گفته است:«نسب این خاندان به سه برادر به نام های «نِمِر»، «فرج» و «زاهر» می رسد. این سه برادر، پسران عائد بن عصیفان هستند. جد بزرگ آن ها، عائد، اصالتاً از اهالی روستای «اسلیمه» در منطقه نجد عربستان و از شیعیانی بود که به ناچار، مذهب خود را مخفی می کردند.

خاندان نِمِر به تدریج در منطقه قطیف و به ویژه در عوامیه، صاحب موقعیت اجتماعیِ ممتازی شد و از میان اعضای آن، علمای بنامی برخاستند که بر شهرت و خوش نامی این خاندان افزودند.

وی به کار تجارت اشتغال داشت و میان نجد، احساء، قطیف و عوامیه در رفت و آمد بود. وی پس از مدتی با شیخ محمد العرجان، عالم معروف منطقه قطیف آشنا شد و این آشنایی به ازدواج عائد با دختر شیخ محمد العرجان انجامید. نخستین فرزندی که خداوند به آن ها عنایت کرد، « نِمِر» بود که آل نِمِر امروزی به او منسوب هستند.» خاندان نِمِر به تدریج در منطقه قطیف و به ویژه در عوامیه(روستایی واقع در ۴ کیلومتری شمال غرب قطیف در قسمت شرقی عربستان) صاحب موقعیت اجتماعیِ ممتازی شد و از میان اعضای آن علمای بنامی برخاستند که بر شهرت و خوش نامی این خاندان افزودند. در حال حاضر، خاندان نِمِر در زمره شش خاندان بزرگ منطقه عوامیه است.

علامه، آیت ا… شیخ محمدبن ناصر آل نِمِر
فـنهضاً فـإنَّ الـعزَّأن تـنهضوا لها (برخیزید که عزتتان در این برخاستن است)/ سـننتم بـیوم الـفتح صفاً فأصبحت (برخیزید و سنت روز بدر را دوباره احیا کنید)
بیتی از قصیده «طف»، سروده محمدبن ناصر آل نِمِر

آیت ا… محمدبن ناصربن علی آل نِمِر، فقیه، عالم، پزشک و ادیب توانمند شیعه در منطقه قطیف بود. بی تردید او شاخص ترین فرد در تاریخ خاندان نِمِر محسوب می شود. آیت ا…محمدبن ناصر در سال ۱۲۳۹ شمسی در «عوامیه» متولد شد. او پس از طی کردن دروس مقدماتی در زادگاهش، به حوزه علمیه نجف رفت و در کنار فراگیری علوم دینی به آموختن طب، ریاضیات، هیئت و هندسه پرداخت. آیت ا…محمدبن ناصرآل نِمِر، افزون بر توانمندی های علمی، شاعر و ادیبی زبردست بود. قصیده های وی، مانند قصیده «طف»، درباره نهضت حسینی و قیام عاشورا، از شهرت خاصی برخوردار است. آیت ا…محمدبن ناصر آل نِمِر، با این که بینایی خود را از دست داده بود، از وظیفه تبلیغ و ترویج دین شانه خالی نمی کرد و در هر مکانی که ممکن بود مجلس درس و وعظِ وی دایر می شد.

منزل محمد بن ناصر در قطیف

مدرسه علمیه محمد بن ناصر در قطیف

آیت ا…حسن بن ناصر آل نِمِر نیز، مانند برادرش، عالمی نکته سنج و شاعری توانا بود. بخشی از اشعار او در کتاب «اعلام العوامیه» گردآوری شده است.

آیت ا…محمد بن ناصر آل نِمِر، پس از بازگشت به قطیف، علاوه بر تدریس و تبلیغ به طبابت نیز اشتغال داشت. مهارت او در طبابت و درمان امراض مختلف، به ویژه انواع مسمومیت ها، باعث شهرت بیشتر وی شد و بیماران از اطراف و اکناف برای درمان به نزدش می آمدند. این عالم شیعه، طی عمر هفتاد ساله خود، شاگردان زیادی تربیت کرد و نهایتاً در سال ۱۳۰۸ شمسی درگذشت و در عوامیه به خاک سپرده شد. او در اواخر عمر شاهد قدرت گرفتن خاندان سعودی و وهابیت در شبه جزیره عربستان بود. دورانی که سعودی  ها با کمک استعمار انگلیس، حاکمیت خود را بر شبه جزیره عربستان تثبیت کردند.

آیت ا…حسن بن ناصر آل نِمِر
آیت ا…محمد بن ناصر آل نِمِر، عموی آیت ا…نِمِرباقرامین، در اواخر عمر شاهد قدرت گرفتن خاندان سعودی و همچنین وهابیت در شبه جزیره عربستان بود. دورانی که سعودی ها با کمک استعمار انگلیس، حاکمیت خود را بر شبه جزیره عربستان تثبیت کردند.

حسن بن ناصر، برادر آیت ا…محمدبن ناصر آل نِمِر، در سال ۱۲۴۲ شمسی، در عوامیه متولد شد. او مقدمات را در زادگاهش و زیر نظر برادر فاضل خود فرا گرفت. حسن بن ناصر به تشویق برادر برای ادامه تحصیل راهی نجف اشرف شد و در این شهر از محضر علمای بزرگی مانند شیخ حسن بحرانی و ملاهادی طهرانی کسب فیض کرد. او نیز، مانند برادرش، عالمی نکته سنج و شاعری توانا بود. بخشی از اشعار او در کتاب «اعلام العوامیه» گردآوری شده است. مضمون اشعار حسن بن ناصر، مدح اهل بیت(ع) و شرح مصائب آن بزرگواران بود. حسن بن ناصر پس از درگذشت برادرش حوزه درسی وی را رونق داد. تنها پسر آیت ا…حسن بن ناصر، محمدبن حسن آل نِمِر نیز شاعر و ادیبی توانمند بود که مدتی مدیریت مجله «بهلول» در عراق را برعهده داشت.

آیت ا… شیخ نِمِر باقر امین آل نِمِر
آیت ا… شیخ نِمِر باقر امین آل نِمِر، عالم شیعی و نیز مدیر و مؤسس مدرسه علمیه «امام القائم(عج)» منطقه قطیف، در سال ۱۳۳۸ شمسی در عوامیه متولد شد. او نیز مانند بسیاری از افراد خاندان نِمِر، به تحصیلات علوم دینی روی آورد. جد پدری او، علی بن ناصرآل نمر، برادر علامه محمدبن ناصر و از سخنرانان مشهور دوران خود محسوب می شد که سخنرانی های او درباره نهضت عاشورا و قیام امام حسین(ع) مورد توجه بسیاری از شیعیان قطیف بود. نسب مادری وی نیز به یکی از شخصیت های معروف و خیّر عوامیه و قطیف به نام سلمان محمد الفرج(ظاهراً منسوب به خاندان فرج از فرزندان عائد بن عصیفان) مشهور به «سلمان شیوخ» می رسد. «سلمان شیوخ» موقوفه های فراوان و ارزشمندی در منطقه قطیف و به ویژه عوامیه دارد و زمین زراعیِ بزرگی در منطقه «الرامس» در نزدیکی عوامیه، توسط او برای رفع نیازمندی فقرا و حوائج عمومی، وقف شده  که همچنان باقی است.

حمایت فعالان در ژنو از آیت الله نمر النمر
شیخ نِمِر باقر امین تحصیلات خود را در مدارس جدید آغاز کرد و تا پایان دوره دبیرستان ادامه داد. او در سال ۱۳۵۷ شمسی برای تحصیل علوم دینی راهی ایران شد و در حوزه علمیه تهران از محضر درس آیت ا… سید محمدتقی مدرسی بهره برد. آیت ا…نِمِر پس از ده سال تحصیل در ایران، راهی سوریه شد و در مدارس علمیه شیعه این کشور به تدریس و تحصیل پرداخت. آیت ا…خاقانی و آیت ا…طباطبایی در زمره استادانی بودند که وی در سوریه افتخار شاگردی آنان را یافت.

سخنان شدیداللحن و صریح آیت ا…نمر در مورد رفتار تبعیض آمیز و ستمگرانه آل سعود با مردم عربستان و به خصوص شیعیان و مخالفت جدی با عملکرد دولت آل خلیفه در بحرین، او را به شخصیتی محبوب در میان شیعیان عربستان و منطقه حاشیه خلیج فارس تبدیل کرده است.

آیت ا…نمر پس از بازگشت به عوامیه، حوزه علمیه «امام القائم(عج)» را در عوامیه، به سال ۱۳۸۰ شمسی، تأسیس کرد و خود مدیریت آن را برعهده گرفت. این حوزه، امروزه، به «معهد الاسلامی» معروف است. او از سال ۱۳۸۲ شمسی، امامت جمعه عوامیه و سپس قطیف را عهده دار شد. آیت ا…نمر توانست برای نخستین بار در عوامیه و قطیف، زمینه حضور بانوان را در مراسم نماز جمعه فراهم کند. او در بسیاری از مجامع علمی خارج از عربستان با ارسال مقاله یا ایراد سخنرانی، حضور فعالی داشته است. آیت ا…نِمِر، نخستین بار، در پی درخواست از حکومت سعودی برای ساماندهی و بازسازی «بقیع» و به رسمیت شناختن شیعیان به عنوان شهروندان معمولی عربستان سعودی، در همایش بین المللی قرآن کریم بحرین، توسط نیروهای امنیتی سعودی بازداشت شد.

او را پس از مدتی آزاد کردند، اما چندی بعد، به اتهام تشویق شیعیان مناطق شرقی عربستان به مقابله و مقاومت در برابر ظلم و ستم سعودی ها، دوباره بازداشت و روانه زندان شد. این بازداشت تنها ۲۴ ساعت دوام آورد و سعودی ها ناچار شدند، به دلیل اعتراضات گسترده مردمی، آیت ا…نمر را آزاد کنند. تداوم مواضع او در تشویق شیعیان به مقاومت در برابر تبعیض و ظلم آل سعود، دوباره وی را در معرض بازداشت قرار داد. این در حالی است که، سخنان شدیداللحن و صریح آیت ا…نمر در مورد رفتار تبعیض آمیز و ستمگرانه آل سعود با مردم عربستان و به خصوص شیعیان و مخالفت جدی با عملکرد و رفتار دولت آل خلیفه در بحرین، او را به شخصیتی محبوب در میان شیعیان عربستان و منطقه حاشیه خلیج فارس تبدیل کرده است.