یار دوازدهم/ اسپیلبرگ! آی لاو یو

فیلم مونیخ را دیدید؟ یا قول می دهید ببینید؟ یک تیم عملیاتی موساد مأمور می شود تا از سران فلسطینی که حادثه تروریستی ورزشگاه مونیخ(1972)  و کشتار 11 ورزشکار اسرائیلی را رقم زدند انتقام بگیرد و در پاریس و رم و لبنان و... سر به نیستشان کند. به بین سطورِ فیلمی که ظاهرا بی طرف است نگاه کنید.

آدم فلسطینی چه شکلی است؟ بی تمدن، وحشی، خنگ و احمق، تروریست، عیاش، لمپنی که حتی با همسرش مثل آدم حرف نمی زند و مهمتر از همه قاتل بی رحمی که فکر می کند حقش ضایع شده و برای رساندن صدایش به دنیا می تواند و باید یک مشت ورزشکار بی گناه و معصوم را بکشد یا به کشتن دهد. 

آدم اسرائیلی چه شکلی است؟(حتی اگر عامل حرفه ای موساد باشد) متمدن، مودب، خانواده دوست و عاشق پیشه، زرنگ و تیز، سخت کوش و صبور و مهمتر از همه انسان رقیق القلبی که حتی برای کشتن یک حیوانِ تروریستِ مهدورالدم راضی نمی شود خون از دماغ یک بی گناه بریزد.

به صحنه ترور دکتر محمود همشاری( از طراحان حادثه مونیخ) نگاه کنید. رابرت داخل ماشین آماده است تا با ریموت، تلفن(حاوی مواد منفجره) منزل محمود را به هوا بفرستد. اونر و استیو متوجه می شوند که دختربچه محمود پشت تلفن است. با جان کندن خودشان را به رابرت می رسانند و عملیات را متوقف می کنند.

این تصویر اسرائیلی و آن تصویر فلسطینی روایت یک سریال کم بیننده ی تلویزیون تل آویو یا حتی شبکه های امریکایی نیست؛ پرتره زیبا و به شدت باورپذیری است که یکی از پرکار و پرفروش ترین کارگردانان تاریخ سینما، استیون اسپیلبرگ با مدد چهره دوست داشتنی و نازنین اریک بانا(در فیلم تروی او را دیده اید) در ذهن میلیون میلیون تماشاگر حک می کند. اسپیلبرگ است. چغندر نیست که به راحتی بشود از کنار فیلمش گذشت. در همین ایران و کشورهای عربی و شک نکنید خود فلسطین کلی عاشق دارد. سلطان صنعت سینماست و فیلمهایش گیشه های دنیا را می ترکاند. اسم خودش و حداقل دو سه فیلمش در تاپ تن بیشتر لیستهاست. بهترین بازیگران هالیوود، مثل دنیل دی لوئیس، اسکار گرفتنشان را مدیون بازی در فیلمهای اویند. خودش ان بار نامزد و ان بار برنده اسکار و بقیه مجسمه های اروپایی شده. پس به خودی خود، یک پا مرداک است و کار ده رسانه قوی را می کند. عوام الناس اروپایی و امریکایی، چهره فلسطینی و اسرائیلی را از دریچه لنز اسپیلبرگ در فهرست شیندلر و مونیخ می بینند و باور می کند نه چهارخطی که گاردین و تایمز با کلی تردید و تزلزل روایت کند. امکان ندارد اسرائیلی مهربانی که عمو استیون در مونیخ به من نشان داده، کودک کشی کند. پس شما دروغ می گویید. شما روزنامه های خودفروخته!.

و البته این، همان اسپیلبرگی است که بازیگر ایرانی به عشق یک گوشه چشمش، پشت حفاظ های رد کارپت کن می ایستد و سرک می کشد و داد می زند: اسپیلبرگ! آی لاو یو. بسته پسته را نشانش می دهد که ا گیفت فرام ایران. 

 اسپیلبرگ با این همه کیا و بیا، یک قطعه از پازل بزرگ هنرِ صهیونیستی است که سالیان سال جاده را برای تانک ها و موشک های امروزی اسرائیل صاف کرده و می کند. خیلی بدبینم؟ شاید اسپیلبرگ راضی به این چیزها و در جریان نبوده و نیست؟ اگر زمانی که مونیخ را ساخت کودک کشی غزه را پیش بینی کرده بود چنان خوش خدمتی نمی کرد؟ نه برادر/خواهر! خوش بینی ات مستدام اما بدان و آگاه باش که مونیخ و فهرست شیندلر سالها بعد از کشتار صبرا و شتیلا و قانا ساخته شده و اسپیلبرگ مسبوق به اینهاست. حسابِ کار را دارد و برعکس جامعه هنری ایران که بعد از سی و چند سال هنوز درگیر این است که خانه اش را غصب نکنند، در این سؤال بیهوده متوقف نشده که: هنر ارزشی و غیرارزشی داریم؟