وزیر ارشاد چرا به دیدار خاتمی رفت؟

*  پیشینه علی جنتی

یکی از اصلی ترین دلایل دیدار وزیر ارشاد با خاتمی را می توان در سابقه و پیشینه علی جنتی و بعضاَ وجود برخی قرابت های سیاسی در این دو یافت. جنتی یکی از نزدیکان هاشمی رفسنجانی در دوران ریاست مجلس و ریاست جمهوری وی محسوب می شود و طی چند سال مسئولیت هاشمی، سمت هایی همچون ریاست دفتر هاشمی رفسنجانی در مجلس، استانداری خوزستان، معاونت بین الملل وزارت ارشاد و پس از آن در دوران خاتمی مسئولیت سفارت ایران در کویت را برعهده داشت و با توجه به این سابقه و پیشینه نمی توان از دیدار وی با سید محمد خاتمی زیاد تعجب کرد. ۱

* صبغه غیر فرهنگی وزیر فرهنگ

علی جنتی با وجود مسئولیت های گوناگونی که در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی برعهده داشته است، کمتر به عنوان شخصی فرهنگی متناسب با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شناخته می شد. در مقابل خاتمی در زمینه فعالیت های فرهنگی – فارق از محتوا و نوع این فعالیت ها- سابقه ای طولانی و زیادی دارد و حتی در برهه ای از دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، مسئولیت وزارت فرهنگ و ارشاد را بر عهده داشته است.

* جذب بدنه حامی خاتمی

سابقه فرهنگی خاتمی باعث شده است که وی وجهه ی موجه و مناسبی درمیان طیف خاصی از بدنه و افراد مرتبط با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بدست آورد. به همین دلیل یکی از دلایل دیدار جنتی با خاتمی را می توان جذب بدنه حامی خاتمی در وزارت فرهنگ و ارشاد دانست که این مهم می تواند از طریق تعریف و تمجید های خاتمی از وزیر به دست آید. اتخاذ این استراتژی از جانب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، از همان روزهای ابتدایی شروع کار در میان اهالی فرهنگ و هنر آغاز گشته است که با برخی موضع گیری ها و اظهارات وی نیز همخوانی دارد. علی جنتی در یکی از سخنرانی های خود در مورد احمد مسجد جامعی- وزیر فرهنگ و ارشاد در دولت اصلاحات – و سید محمد خاتمی گفته بود: « آقای مسجد جامعی قبل و بعد از تشکیل دولت یازدهم کمک های فوق العاده ای به ما کردند که امیدوارم با این کمک ها ادامه دهنده راهی باشیم که در ابتدا با آقای خاتمی شروع شد»

* دیدار با وزیر ارشاد برای خاتمی چه اهمیتی داشت؟

در کنار اهداف و مقاصد ذکر شده در چرایی ملاقات وزیر ارشاد با سید محمد خاتمی، به نظر می رسد که خاتمی نیز به دنبال اهداف مشخصی از این دیدار و سپس رسانه ای کردن آن بوده است. لازم به ذکر است این تصاویر این دیدار ابتدا توسط زهرا اشراقی در صفحه شخصی وی در شبکه اجتماعی اینستاگرام منتشر گشت و بعداً توسط سایت شخصی سید محمد خاتمی نیز تأیید شد. ۲

* خروج از انزوا

به نظر می رسد یکی از اهدافی که خاتمی از رسانه ای کردن این دیدار دنبال می کرده، خروج از انزوایی است که از بعد از نقش آفرینی اش در فتنه ۸۸ به آن دچار شده است. خاتمی با حمایت های مکررش از قانون شکنی‎ ها و اقدامات ساختارشکنانه مهدی کروبی و میرحسین موسوی به عنوان یکی از عاملان اصلی فتنه سال ۸۸ شناخته می‎ شد و به همین دلیل، بسیاری از بزرگان نظام از ملاقات با وی تا قبل از مرزبندی و موضع گیری صریح اش نسبت به وقایع سال ۸۸، امتناع می کردند. بنابراین رسانه ای کردن دیدار یکی از مسئولین رسمی دولت و بعد از آن انتشار اسامی دیگر مسئولینی که به دیدار وی رفته اند، می توانست به خروج خاتمی را از این انزوای چند ساله کمک کند. با این حال هنوز هم حضور خاتمی در مجامع عمومی برای وی دردسر ساز خواهد شد و علی الظاهر همین مسئله باعث شد که وی از حضور در راهپیمایی ۲۲ بهمن با وجود دعوت مجمع روحانیون مبارز و حتی شرکت در مراسم دفن حجت الاسلام صادقی – پدر همسرش – منصرف شود.

* جهت دهی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

بسیاری از اصلاح طلبان دلیل حمایت خود از روحانی در انتخابات ریاست جمهوری را همخوانی مطالبات فرهنگی این طیف با شعارهای اصلاحات در این زمینه بیان می کنند. مطالباتی در زمینه سینما، حوزه نشر و کتاب، آزادی مطبوعات و… ! که فراهم شدن مقدمات این مطالبات و شعارها معمولا از طریق وزارت ارشاد امکان پذیر می باشد. به طور مثال محمدرضا خاتمی در این زمینه می گوید: " اصلاح طلبان مطالباتشان را دارند و مطالباتشان همان اجرای برنامه های آقای روحانی است. آقای روحانی آمد و گفت: « من سرهنگ نیستم» یعنی اگر در حوزه دانشگاه، اجتماعی و فرهنگی وارد شود به روش های فرهنگی عمل خواهد کرد" .

بنابراین خاتمی به وسیله گسترش ارتباطات و نفوذ در وزارت ارشاد می تواند تسهیل کننده خواست ها و مطالبات اصلاح طلبان در این زمینه باشد.

* نقش آفرینی پنهان در دولت

به گزارش دیدبان دیدار نوروزی یکی از وزاری کشور با سید محمد خاتمی در حالی که در سالهای گذشته چنین ملاقاتهایی اتفاق نمی افتاد می تواند القا کننده نقش آفرینی خاتمی در دولت باشد. تمایل خاتمی برای نقش آفرینی در دولت را می توان در دیگر ملاقات های صورت پذیرفته بین مسئولینی دولتی و خاتمی مشاهده کرد. سایت شخصی خاتمی بعد از رسانه ای شدن دیدار وزیر ارشاد با وی، اسامی تمامی وزرا و معاونینی که در ایام نوروز به ملاقات وی رفته بودند منتشر کرد.

علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارائی به همراه جمعی از معاونین این وزارتخانه، دکتر ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی و تعدادی از مدیران بانک مرکزی، مهندس بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت، دکتر معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست کشور، دکتر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان، محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی، دکتر سید محمد صدر مشاور وزیر خارجه، دکتر سید رضا صالحی امیری مشاور رییس جمهور و رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، حجت الاسلام والمسلمین محمد اسماعیل شوشتری رئیس دفتر بازرسی ویژه رئیس جمهوری، دکتر مرتضی بانک معاون کل سرپرست نهاد ریاست جمهوری اسلامی، مهندس نصراله جهانگرد معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، مهندس یاسر هاشمی فرزند آیت الله هاشمی رفسنجانی، دکتر عبدالناصر همتی مدیرعامل بانک ملی به همراه دو تن از اعضاء هیات مدیره آن بانک، حجت الاسلام والمسلمین علی یونسی دستیار ویژه رئیس جمهور ایران در امور اقوام و اقلیت های دینی و مذهبی، دکتر سید صفدرحسینی رییس صندوق توسعه ملی، اسماعیل دوستی عضو شورای اسلامی شهرتهران، دکتر پیروز حناچی معاون وزیر راه و شهرسازی، دکترعلی ماجدی، معاون بین الملل وزیر نفت، مهندس سید حمید کلانتری رییس صندوق بیمه اجتماعی روستائیان و عشایر، مسعود کرباسیان رئیس کل گمرک، حسین ابویی مهریزی معاون وزیر صنعت معدن و تجارت، کشاورزیان و شکرالله جمالی معاونین وزارت راه و ترابری و جهاد کشاورزی، دکتر سعید شیرکوند معاون سازمان میراث فرهنگی و سیدکامل تقوی نژاد مدیرعامل بانک سپه از جمله مسئولینی بودند که به دیدار سید خاتمی رفتند. ۳

* جمع بندی

در دیدار ملاقات صورت گرفته بین وزیر ارشاد و سید محمد خاتمی، هر دو طرف اهدافی و مقاصدی را دنبال می کردند؛ علی جنتی به دنبال کسب وجهه فرهنگی و جذب بدنه حامی خاتمی در وزارت ارشاد بود و خاتمی نیز از این دیدارها و رسانه ای کردن آنها به دنبال خروج از انزوای سیاسی، جهت دهی و نقش آفرینی در دولت جدید می باشد. دیدبان معتقد است که رسانه ای شدن دیدار وزیر ارشاد با یکی از متهمین و رئوس اصلی فتنه سال ۸۸ با بازخورد منفی مردم و برخورد نمایندگان مجلس مواجه خواهد شد در حالی که خاتمی را به بسیاری از اهدافش نزدیک خواهد کرد