خاورمیانه در انتظار اتفاقات جدید!

به گزارش پارس به نقل از خراسان، برخی با تاکید بر مشکلات ناشی از قرار داد سایکس – پیکو و معضلات ناشی از مرزبندی های خاورمیانه بعد از فروپاشی عثمانی نوعی دموکراسی توافقی مانند آنچه در لبنان و عراق شاهد هستیم را بهترین راه حل برای جوامع چندپاره خاورمیانه می دانند. دموکراسی که به دلیل عدم احراز اکثریت مطلق توسط یک گروه و ضرورت توافق احزاب اصلی برای رسیدن به اکثریت موثر، دموکراسی توافقی می نامند. برخی با بهانه کردن عدم بلوغ سیاسی در خاورمیانه، قوت ساختار قبیله ای و عشیره ای در کشورهای این منطقه، ضعف جامعه مدنی و اهمیت روابط خونی بر هر منطق دیگر تداوم خاندان سالاری، همان الگوی حاکم در کشورهای حاشیه فارس، را بهترین الگوی حاکمیتی معرفی می کردند. برخی نیز با همین استدلال و البته با تاکید بر لزوم تحقق توسعه سیاسی و اقتصادی، بر دیکتاتوری نظامی یا حکومت ژنرال ها مانند آنچه در لیبی و مصر وجود داشت، به عنوان مرحله ای برای گذار به دموکراسی تاکید می کردند.

الگوی دیگر، الگوی مردم سالاری دینی بود که بعد از انقلاب اسلامی ایران به عنوان گفتمانی رقیب برای لیبرال دموکراسی غربی در منطقه مطرح شد. الگویی که منبع مشروعیت را الهی می دید و با توسعه مرزهای" ملت" (در تعریف دولت- ملت) به" امت" ، حکومتی بر مبنای دین را شکل می داد که البته با الگوهای قبلی در تعارض بود. در کنار این الگوها تجربه موفق ترکیه به عنوان روش مطلوب حکومت داری مورد توجه بسیاری در داخل و خارج منطقه قرار گرفت. به دنبال بیداری اسلامی در کشورهای منطقه در سال ۲۰۱۱ حزب حاکم عدالت و توسعه در آنکارا که شاخه ای از اخوان المسلمین محسوب می شد، پیروزی اخوان در برخی از کشورهای عربی، را مغتنم شمرد تا الگوی خود را به عنوان یک پارادایم جدید مطرح کند. حال در آستانه سال جدید میلادی ۲۰۱۴ الگوی اخوانی ترکیه که قرار بود منطقه را درنوردد در حال اضمحلال است. روز گذشته عبدالغدیر سلوی، مدیر روزنامه ینی شفق در آنکارا که یک روزنامه حامی دولت ترکیه است، در ستون خود نوشت: عبدا… بن زاید آل نهیان، وزیر امور خارجه امارات در یک نشست نیمه محرمانه اعلام کرد که این کشور تمام تلاش خود را به کار می برد تا ترکیه را به مصری دیگر تبدیل کند. بحران سیاسی اخیر در ترکیه در حالی دولت اخوانی این کشور را متزلزل ساخته است که تحولات مصر نیز آینده ای مبهم را برای این جنبش در خاورمیانه ترسیم می کند. پس از تروریستی شناخته شدن تشکیلات اخوان المسلمین در مصر، قاهره از دیگر کشورهای عضو اتحادیه عرب خواست تا آنها نیز اخوانی ها را در لیست تروریست خود بگنجانند. اتحادیه نیز این درخواست را به تمام کشورهای عربی ابلاغ کرده است. اتحادیه عرب تاکید کرد، مسئولان مصری مصمم هستند که بر اساس توافقنامه عربی مبارزه با تروریسم و توافقنامه عربی مبارزه با پولشویی و منع حمایت مالی از تروریسم، اخوان المسلمین را در لیست تروریسم قرار دهند. مصر از کشورهای عربی می خواهد تا توافقنامه منعقد شده در سال ۱۹۹۸ را علیه اخوان المسلمین اجرا کنند که بدین ترتیب هر گونه حمایت مالی کشورهای عربی از اخوان المسلمین ممنوع می شود.

اخوانی ها در رقابت با الگوی حکومت قبیله ای که آل سعود نماینده اصلی آن است شکست خورده است. ژنرال ها به دنبال بازگشت به قدرت در مصر هستند. روز گذشته طرفداران عبدالفتاح السیسی، وزیر دفاع مصر با تجمع در میدان التحریر قاهره، حمایت خود از قانون اساسی را اعلام کرده و از السیسی خواستند تا در انتخابات ریاست جمهوری نامزد شده و با" تروریسم" مبارزه کنند. بالارفتن عکس های سیسی در میدان التحریر با پایین آمدن عکس های اردوغان در میدان تقسیم همزمان شده است. « عصمت ییلماز» ، وزیر دفاع ترکیه از موج جدید کناره گیری ها در ارتش خبر داده است، یکی از دادستان های استانبول ادعا کرد، شبکه ای که برخی از مقامات قضایی نیز از اعضای آن هستند در پی کودتا علیه اردوغان نخست وزیر ترکیه است. پیشتر نیز روزنامه اکسپرس انگلیس با پرداختن به اعتراضات مردمی در ترکیه از افزایش نگرانی ها درباره احتمال کودتای نظامی علیه دولت اردوغان خبر داده بود. مثلث کودتایی که در مصر اخوانی ها را سرنگون کرد در ترکیه نیز در حال تکمیل شدن است، قضات، نظامیان و شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس، این سه ضلع چنان چه به هم برسند کودتا در آنکارا تکمیل می شود.

الگوی حکومتی اخوانی ها در خاورمیانه در حالی سیر نزولی خود را در پیش گرفته است که روز گذشته تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر اخیرا در دیدار با هیئتی از رهبران اخوان المسلمین سوریه به ریاست علی البیانونی و با حضور خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس از شکست پروژه اخوان المسلمین در خاورمیانه خبر داده است. امروز دیگر کسی از الگوی ترکیه یا الگوی اخوانی سخنی نمی گوید، همه نگران بازگشت ژنرا ل ها هستند.