شوک تراپی بنزین از نگاه حمیدرضا صدر

بنزین و شوک تراپی؟

بنزین هزار تومانی در صبح و سه هزار تومانی در شب.

برای نوشتن چند خط در باره افزایش ناگهانی قیمت بنزین ابتدا به دروس دوران تحصیلم در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران روی آوردم، به پیوند اقتصاد خرد و اقتصاد کلان. ولی متن بیش از حد آکادمیک شد و طولانی.

سپس یاد کتاب "دکترین شوک" نوشته خانم نائومی کلاین کانادایی افتادم که سال دو هزار و هفت منتشر شد. خانم کلاین در این کتاب استراتژی "شوک تراپی / شوک درمانی" را زیر ذره بین برده. اصطلاحی که میلتون فریدمن اقتصاددان معروف آن را جا انداخته. او به کالبد شکافی تغییر سیاست ها و قوانین مدیریت شده ای که شهروندها را هم عینی و هم ذهنی نشانه می رود پرداخته، قوانینی که درآمدها و سفره ها را تحت تاثیر قرار می دهد و در عین حال واکنش تند جمعی به ارمغان می آورد.

جانمایه بخش عمده ای از کتاب تغییر رفتار ناگهانی بازار با "شوک قیمتی" است. شوکی که ناگهان مثل مشت فرود می آید و بازار و مصرف کننده را نشانه می رود.

نمی دانم برنامه ریزان و اقتصاددانان کشور تا چه حد آگاهانه به "شوک درمانی" روی آورده اند. نمی دانم کتاب این خانم یا محققان دیگر را مطالعه کرده اند یا خیر، ولی مرور نمونه های معروف وارد آوردن چنین شوک هایی را پیشنهاد می کنم، مثلا شیلی عصر پینوشه را.