بلندترین برج آجری جهان میزبان گردشگران

برج قابوس، بلندترین برج آجری جهان و یکی از بی‌نظیرترین یادمان‌های برجسته معماری ایران در دوره اسلامی است که در شمال شهر گنبدکاووس و در سه کیلومتری شهر باستانی جرجان، مرکز حکومت آل زیار قرار دارد.

میل گنبد جزو ابنیه‌ تاریخی مربوط به سده‌ چهارم هجری است و در زمان پادشاهی شمس‌المعالی، قابوس بن وشمگیر از پادشاهان آل زیار ساخته شده است.

این بنا که در خیابان امام خمینی شمالی شهر گنبد واقع شده و به عنوان نماد و سمبل این شهر محسوب می‌شود، همواره مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است.

در سنوات اخیر عملیات زیباسازی و چمن‌کاری تپه‌ مصنوعی، درخت‌کاری و سنگ‌فرش محوطه و اقدامات دیگر به منظور هر چه بهتر و زیباتر کردن این مکان دیدنی، انجام شده است.

نمایشگاه عیدانه در کنار برج

در کنار این بنا در ایام نوروز نمایشگاهی برپا شده و مردم محلی منطقه در غرفه‌های عکاسی، صنایع دستی، البسه و خوراکی‌ها به عرضه محصولات یا ارائه خدمات می‌پردازند.

یکی از غرفه داران که در زمینه عکاسی فعالیت می‌کند، به مهر گفت: از سال ۸۶ هر سال در این مکان غرفه اجاره می‌کنم.

در کنار این بنا در ایام نوروز نمایشگاهی برپا می‌شود و به مردم محلی منطقه در غرفه‌های عکاسی، صنایع دستی، البسه و خوراکی‌ها به عرضه محصولات یا ارائه خدمات می‌پردازندسعید امانیان ادامه داد: در اوایل، تعداد کل غرفه‌ها به ۶ عدد می‌رسید اما اکنون تعداد آن‌ها بیش‌تر شده و به بیش از ۶۰ تا می‌رسد.

وی گفت: اغلب افراد بومی منطقه به برج گنبد می‌آیند و نسبت به گذشته تعداد گردشگران کم شده است.

پررنگ‌تر شدن تبلیغات برج

امانیان خواستار پررنگ‌تر شدن تبلیغات گردشگری برای معرفی بنا و غرفه‌ها در سطح شهر و استان شد.

وی با بیان این‌که کار غرفه‌ها از ۲۷ اسفند شروع شده و ۱۳ فروردین تمام می‌شود، اضافه کرد: هزینه‌های اجاره غرفه‌ها متغیر است.

مریم عطایی یکی دیگر از غرفه داران بوده که مشغول پخت و فروش غذاهای خانگی و محلی است، وی درباره کار خود گفت: من به همراه خانواده در این غرفه، آش رشته، آش کشک، دلمه، سمبوسه، کوفته‌تبریزی و غذای سنتی درست می‌کنم.

وی ادامه داد: معمولاً هرسال در این مکان غرفه اجاره می‌کنیم ولی بیشتر ایام سال به بازارچه‌های بانوان و سایر بازارچه‌ها می‌رویم.

عطایی استقبال مردم را عالی دانست و گفت: امسال گردشگران داخلی بیشتر از استان‌های تهران، سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و رضوی و گیلان و گردشگران خارجی از کشورهای ترکمنستان و ترکیه بودند.

آشنایی با فرهنگ ترکمن‌ها

یکی از مسافران که مشغول خرید از غرفه‌ها و اهل مازندران بود، به مهر گفت: آثار سنتی و صنایع‌دستی ترکمن‌ها ازجمله فرش، گلیم و غذاهای محلی مانند بورک، پشمه و چکدرمه و شیرینی‌ها و لباس‌های محلی و روسری‌های زیبایی را دیدیم.

زینت ایرجی اضافه کرد: نمایشگاه عیدانه در جوار بنای تاریخی میل گنبد که در یونسکو ثبت شده، مردم را به خود جذب می‌کند.

وی استقبال مردم را خوب توصیف کرد و گفت: در اینجا مردم با فرهنگ و آداب و رسوم ترکمن‌ها و سایر اقوام آشنا می‌شوند.

در جوار برج قابوس افراد زیادی در کنار خانمی که راهنمای گردشگر بود، ایستاده و به توضیحات وی گوش می‌کردند؛ یکی از گردشگران که از اصفهان برای تماشای میل گنبد آمده بود،اظهار کرد: اولین باری بود که برج را دیدم، بنای زیبایی بود و لذت بردم.

رحیم خادمی با بیان این‌که گلستان مردم خونگرمی دارد، گفت: دو روز است که در شهر گنبدکاووس هستیم و به منطقه مرزی اینچه برون هم رفتیم.

پانزدهمین اثر ثبت شده ایران در یونسکو

برای گرفتن توضیحات درباره برج و آمارهایی از تعداد بازدیدکنندگان با علی خسروی یکی از مسئولان پایگاه میراث جهانی گنبدکاووس گفتگو کردیم، وی گفت: این بنا بلندترین برج آجری جهان بوده که ارتفاع آن ۶۲/۸۸ متر است.

وی با بیان این‌که این بنا تنها اثر ثبت شده شمال کشور و پانزدهمین اثر ثبت شده کشور در یونسکو است، افزود: بدنه بیرونی گنبد قابوس ۱۰ ترک دارد که روی هر کدام دو کتیبه تعبیه شده است.

خسروی ادامه داد: این بنا نشانه یادبود و قدرت پادشاه بوده و متعلق به «قابوس بن وشمگیر» چهارمین حکمران آل زیار و صاحب کتاب قابوس‌نامه است.

وی با بیان این که مصالح اصلی بنا از آجر و گچ است، تصریح کرد: با این‌که گچ ضعیف‌ترین بنا در برابر رطوبت است ولی برج طوری ساخته شده که تاکنون هزار و ۱۰ سال عمر دارد.

خسروی تأکید کرد: در زمان نادرشاه و مغولان تصمیم به تخریب بنا گرفته شد که به دلایلی از آن منصرف شدند.

پایش بنا

وی با بیان این‌که بنا در سال ۱۳۱۷ توسط «آندره گدار» مرمت شد، ادامه داد: هر روز وضعیت بنا از نظر دما و رطوبت پایش و در جدول ثبت می‌شود و در یکم و پانزدهم هر ماه هم پایش دقیق‌تری صورت می‌گیرد و اگر ایرادی باشد، برطرف می‌شود.

در یک ماه گذشته در پایین تپه آمفی‌تئاتر روباز برای مراسم و جشن‌ها ساخته شدخسروی گفت: ساعات بازدید در روزهای عادی، هفت و نیم صبح تا هفت شب و در ایام عید تا ساعت ۱۰ شب است.

وی تأکید کرد: استقبال گردشگران تا امروز خوب بوده و ۴۳ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش بازدیدکننده داشتیم و این آمار نسبت به روزهای قبل هم رو به افزایش است.

۱۸۶۲۴ بازدیدکنندگان در هفت روز اول سال ۹۷

خسروی آمار بازدیدکنندگان در هفت روز اول عید را ۱۸ هزار و ۶۲۴ نفر عنوان کرد و گفت: گردشگران خارجی هم برای بازدید آمده‌اند اما بیشترین میزان بازدید آن‌ها در اردیبهشت ماه است.

وی اضافه کرد: در یک ماه گذشته در پایین تپه آمفی‌تئاتر روباز برای مراسم و جشن‌ها ساخته شد.

خسروی به نقطه پژواک صدا در کنار برج اشاره کرد و آن را منحصر به فرد دانست.

برج آجری گنبد بنای شاخص و ممتازی است که ظرفیت بالایی برای جذب گردشگر دارد؛ با توجه به این که تعطیلات نوروز فرصت مناسبی برای مسافران وارده به گلستان است تا از این شاهکار معماری ایرانی - اسلامی دیدن کنند، بنابراین باید در این زمینه اطلاع‌رسانی و تبلیغات گسترده‌تری صورت گیرد تا شاهد افزایش تعداد گردشگران باشیم.