مهاجرت کردن یکی از سخت ترین تصمیم هاییست که افراد ممکن است در طول زندگی شان بگیرند. ترس از مهاجرت معمولا سراغ افرادی که در تب و تاب مهاجرت هستند می رود، و تنها کسانی در این راه موفق خواهند شد که بر این ترس غلبه کنند. در این مقاله از پارس نیوز به شما یاد می دهیم چگونه ترس از مهاجرت را از بین ببرید.

مهاجرت چیست ؟

اگر به گذشته بشر و تاریخی که از گذرانده نگاه کنیم، می‌بینیم که همیشه در حال جابه‌جایی و یافتن مکان جدیدی برای زندگی و کار و یا حتی غذا بوده است. مهاجرت در میان آدم‌ها قدمت دیرینه‌ای دارد و همچنان هم به عنوان یکی از مهم‌ترین ابعاد زندگی انسان‌ها در نظر گرفته می‌شود.

مهاجرت - ترس از مهاجرت

اگر قرار باشد پاسخ سوال مهاجرت چیست را به سادگی بیان کنیم باید گفت که مهاجرت به معنای جابه‌جایی انسان‌ها از مکانی به مکان دیگر برای کار، تحصیل یا زندگی است. تصمیم به مهاجرت دلایل گوناگونی دارد که بسته به شرایط زیست و اتفاقات زندگی هر فردی با دیگری متفاوت است.

به همین دلیل نمی‌توان گفت که انگیزه مهاجرت برای همه آدم‌ها یکی است. تصمیم به مهاجرت از جمله تصمیماتی است که به طور کلی شیوه و شرایط زندگی آدم‌ها را تغییر می‌دهد و آن‌ها را با یک زندگی جدید و غیرقابل پیش‌بینی روبه‌رو می‌کند.

انواع مهاجرت

همانطور که اشاره کردیم، مهاجرت به دلایل گوناگونی صورت می‌گیرد و انگیزه و تصمیم به مهاجرت برای هر فردی با دیگری متفاوت است. به همین دلیل هم انواع مهاجرت وجود دارد که با هدف‌های مختلفی صورت می‌گیرد.

از جمله انواع مهاجرت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مهاجرت تحصیلی

یکی از رایج‌ترین انواع مهاجرت، مهاجرت تحصیلی است. در این نوع مهاجرت افراد با هدف تحصیل در کشور دیگری تصمیم به مهاجرت می‌گیرند و تمرکز خود را برای خواندن رشته‌ای که دوست دارند یا در آن پذیرفته شده‌اند، در جایی غیر از کشور خودشان معطوف می‌کنند.

مهاجرت کاری - ترس از مهاجرت

مهاجرت کاری

از دیگر انواع مهاجرت می‌توان به مهاجرت کاری کرد. این نوع مهاجرت نیز با هدف کار کردن و پیشرفت در زمینه کاری در جای دیگری انجام می‌شود. بسیاری از افراد برای دنبال کردن رویای خود در زمینه کاری‌شان، تصمیم به مهاجرت شغلی می‌گیرند و در بسیاری از موارد کشور دیگری را برای کار و کسب درآمد انتخاب می‌کنند.

پناهندگی

مهاجرت و پناهندگی از دیگر مفاهیم مرتبط با مهاجرت است که از سوی برخی افراد برگزیده می‌شود. مهاجرتی که به صورت پناهندگی انجام می‌گیرد، در واقع برای افرادی است که به دلایل گوناگونی در سختی قرار دارند و برای نجات جان خود یا بهبود برخی شرایط ویژه اقدام به پناهندگی می‌کنند. تصمیم به مهاجرت با شرایط پناهندگی بسیار دشوار است و در خیلی از موارد امنیت روانی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

آیا استرس داشتن برای مهاجرت طبیعی است ؟

استرس و اضطراب واکنش طبیعی بدن است که در صورت کنترل شدن، برای ادامه زندگی و هماهنگی با محیط الزامی است و با بهبود عملکرد و کارایی همراه است، در حالی که در غالب موارد استرس خارج از کنترل و با مدت زمان زیاد، منجر به افسردگی، اضطراب و سایر مسائل شده، همچنین با اخلال در حواس و ادراک، قدرت عملکرد ذهنی در حل مسائل را نیز کاهش می‌دهد و موجب کاهش عملکرد می‌شود.

فرد مهاجر پیش از مهاجرت با انجام مراحل آماده‌سازی روانی یا اصطلاحاً فراهم آوردن یک جعبه ابزار روحی و به کار بستن موارد ضروری قادر به کاستن تنش‌­ها و استرس‌­های خود بوده و همچنین می­تواند پروسه مهاجرت را با طیب خاطر عملی کند.

استرس هواپیما - ترس از مهاجرت

دلایل ترس از مهاجرت

ترس از مهاجرت با توجه به شرایط زندگی شما و همین‌طور شخصیت منحصر بع فرد هر کس می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. اما برخی از مهم‌ترین دلایل این ترس عبارتند از:

ترس از تنهایی و از دست دادن عزیزان

یکی از مهم‌ترین دلایل ترس از مهاجرت این است که احتمالاً شما می‌بایست از عزیزان خود دور شوید. به همین خاطر مهاجرت‌های انفرادی فشار بیشتری را برای فرد به همراه دارند و هرچقدر تعداد اعضای خانواده یا دوستانی که همراه شما مهاجرت می‌کنند بیشتر باشد، تحمل این فشار راحت‌تر خواهد شد.

ترس از اینکه شاید تا مدت‌ها نتوانیم عزیزانمان را مجدد ببینیم و یا در شرایط سخت کنار آن‌ها باشیم یکی از دلایلی است که ما را از مهاجرت منصرف می‌کند. علاوه بر این تنها بودن نیز برای بعضی‌ها موضوع سختی است که نمی‌توانند آن را تحمل کنند و این موضوع می‌تواند برایشان نگران‌کننده باشد.

ترس از ناشناخته‌ها در مهاجرت

ورود به یک شهر یا کشور جدید به این معناست که شما با موجی از ناشناخته‌ها مواجه می‌شوید. ناآگاهی از زبان کشور مقصد، فرهنگ و باورهای مردم و بسیاری از مسائل دیگر یکی از موضوعاتی است که می‌تواند باعث نگرانی و ترس از مهاجرت باشد. به همین خاطر متخصصین معتقدند مهاجرت در سنین پایین‌تر فشار روانی کمتری به همراه دارد، زیرا قدرت انطباق در این سنین بیشتر است و شما سریع‌تر می‌توانید خود را با تغییرات موجود هماهنگ کنید.

مسائل مالی

دغدغه مالی و تامین مادی در مهاجرت هم از چالش‌های مهم این تصمیم است. تقریبا همه افرادی که تصمیم به مهاجرت دارند با این دغدغه روبه‌رو می‌شوند و نگرانی‌های مادی و مالی بخش زیادی از مشغولیت ذهنی آن‌ها را در برمی‌گیرد. این دغدغه می‌تواند تصمیم به مهاجرت را تحت تاثیر قرار دهد.

مهاجرت به خارج - ترس از مهاجرت

از دست دادن موقعیت‌ها

بسیاری از مواقع مهاجرت به این معناست که باید داشته‌های خود را کنار گذاشته و زندگی جدیدی را در محیطی جدید ایجاد کنید. به همین خاطر ترس از مشکلات مالی یا تحصیلی ازجمله مسائلی هستند که می‌توانند باعث نگرانی برای مهاجرت شوند.

ترس از شکست در مهاجرت

مهاجرت یکی از جدی‌ترین تصمیمات در زندگی هر فرد است که می‌تواند به نقطه عطفی در زندگی وی تبدیل شود. تصمیم برای مهاجرت می‌تواند شما را در شرایط بهتری قرار دهد و باعث پیشرفت در زندگی‌تان باشد؛ اما از طرف دیگر گاهی نیز ممکن است مهاجرت باعث شود بسیاری از موقعیت‌های مطلوب زندگی خود را از دست بدهید. به همین خاطر تصمیم‌گیری سنجیده و با در نظر گرفتن تمامی مسائل یکی از مهم‌ترین نکاتی است که می‌بایست به آن توجه داشته باشید.

نداشتن اعتماد به‌ نفس یا وابستگی بیش‌ از حد

بعضی ویژگی‌های شخصیتی نیز ازجمله مسائلی است که می‌تواند در ترس از مهاجرت تأثیر داشته باشد. افرادی که اعتمادبه‌نفس کافی ندارند یا بیش‌ازحد به دیگران وابسته هستند، معمولاً از اینکه بخواهند به‌تنهایی زندگی کنند دچار وحشت می‌شوند. این افراد چون به توانایی‌های خود ایمان ندارند، معمولاً احساس می‌کنند به‌تنهایی از پس مشکلات زندگی برنمی‌آیند و ترس از شرایطی که قرار است با آن مواجه شوند ازجمله دلایلی است که انگیزه آن‌ها را برای مهاجرت از بین می‌برد.

تفاوت فرهنگی

جوامع بزرگ در اکثر کشورها شاهد تغییر در فرهنگ بوده اند. آنچه که باعث شده این جوامع به خوبی کار کنند این است که این فرهنگ ها در طول یک دوره طولانی پذیرفته شده اند. اگر به مکان جدیدی بروید و انتظار داشته باشید که از شیوه های فرهنگی قدیمی پیروی کنند، قطعا زمان زیادی را بیهوده صرف خواهید کرد.

دشوار بودن یافتن دوستانی جدید

این مقوله بسته به شهری که شما در آن زندگی می کنید و اینکه به چه میزان اهل بیرون و گشت و گذار هستید، اینکه به چه میزان توانایی پیدا کردن دوست در یک کشور جدید را دارید، می تواند کاملا چالش برانگیز باشد.برای حل این مشکل، پیوستن به باشگاه ها و گروه های مورد علاقه تان را امتحان کنید، اینگونه خواهید توانست که از میان افرادی که دارای علایق مشترک با آن ها هستید برای خود دوستانی بیابید.

موانع زبان

مهاجرت به کشوری دیگر، به خصوص جایی که شما به زبان بومی آن ها صحبت نمی کنید، بسیار دشوار است. غلبه بر موانعی که زبان برای شما به وجود می آورد به خصوص اگر زبان مورد علاقه تان نباشد دشوار است.بنابراین کم کم آغاز به یادگیری کنید، هر روز تمرین کنید و از تمام فرصت ها برای استفاده ی زبان جدید استفاده کنید، حتی اگر احساس خجالت می کنید.

سفر خارجی - ترس از مهاجرت

جنبه های بهداشتی

مهاجرت به کشوری که از کشور شما کمتر توسعه یافته نیز دارای مزایایی است. شما می توانید با هزینه ی کمتری زندگی کنید، از سبک زندگی آرام تر، بیشتر لذت ببرید. با این حال، ممکن است نتوانید از مزایای امکانات سلامت و بهداشت بهره ببرید. در حقیقت، نباید کشورتان را بدون همراه داشتن امکانات لازم برای جلوگیری و درمان بیماری های جدی ترک کنید.

راهکارهایی برای از بین بردن ترس از مهاجرت

ترس از مهاجرت شاید باعث شود تا از تمامی مزایا و امکاناتی که می‌توانید به دست بیاورید صرف‌نظر کرده و هرگز این تصمیم را عملی نکنید. اگرچه این ترس می‌تواند در برخی افراد بسیار شدید باشد، اما راهکارهایی برای کاهش آن نیز وجود دارد که می‌توانید با توجه به شرایط خود و دلایلی که برای مهاجرت دارید از آن‌ها استفاده کنید. ازجمله این راهکارها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

منطقی تصمیم بگیرید

تمامی مزایا و معایبی که مهاجرت از نظر شما دارد را یادداشت کنید و به هرکدام از آن‌ها از یک تا ده نمره‌ بدهید. در آخر نمرات مزایا و معایب را جمع بزنید و ببینید آیا مزایای مهاجرت برایتان بیشتر است یا معایب آن؟ اگر احساس می‌کنید در تصمیم‌گیری ضعف دارید و حتی با استفاده از این تکنیک نیز نمی‌توانید به نتیجه‌ برسید بهتر است با یک مشاور درباره این موضوع صحبت کنید.

اطلاعات خود را افزایش دهید

اگر ترس از ناشناخته‌ها و محیط جدید یا از دست دادن موقعیت فعلی‌تان شما را از مهاجرت می‌ترساند، بهتر است سعی کنید تا جای ممکن اطلاعات خود را راجع به این موضوع افزایش دهید. به میزانی که شما با زبان، فرهنگ، شرایط کار و تحصیل در محیط جدید آشنا باشید و مطالب ناشناخته کمتری برایتان باقی بماند ترس از مهاجرت نیز کاهش می‌یابد.

تاثیر موسیقی‌های مورد علاقه‌ی خود را فراموش نکنید

زمانی که سفر می‌کنید، هیچ چیز بهتر از موسیقی نمی‌تواند روحتان را تسکین ببخشد، به خصوص آهنگ‌هایی که خاطرات شیرین را به یاد شما می‌آورند. به خودتان زمان بدهید تا افکارتان را سامان داده و خود را با شرایط جدید وفق بدهید. گوش دادن به موسیقی می‌تواند شما را در این راه یاری کند.

تغییر باورها

بعضی از باورهای منفی می‌تواند عامل ترس از مهاجرت باشد. برای مثال تصور اینکه شما به‌تنهایی از عهده زندگی برنخواهید آمد یا اینکه دیگر نمی‌توانید در کنار خانواده‌تان باشید افکار مخربی هستند که می‌بایست با آن‌ها مبارزه کنید. اگرچه خانواده و دوستان مهم‌ترین افراد در زندگی همه ما هستند، بااین‌حال شما باید توانایی مستقل شدن از آن‌ها را داشته باشید. علاوه بر این مهاجرت به این معنا نیست که شما هرگز قادر نخواهید بود عزیزان خود را ببینید.

دلایلی که برای ترس از مهاجرت دارید را روی یک کاغذ یادداشت کنید و سپس با خود به این سؤال پاسخ دهید که واقعاً باورهایتان تا چه حد صحیح هستند و تا چه حد افکار منفی مانع تصمیم‌گیری صحیح شما شده است.

تور خارجی ارزان - ترس از مهاجرت

پیدا کردن افرادی با هدف یکسان

اگر بتوانید با افرادی که قصد مهاجرت دارند ارتباط برقرار کنید این کار می‌تواند تا حد زیادی باعث کاهش ترس شما از این مسئله شود. پیدا کردن افرادی که هدفی یکسان با شما دارند باعث می‌شود انگیزه بیشتری پیدا کنید و همین‌طور درباره بسیاری از ترس‌ها و مشکلات‌تان می‌توانید از تجربیات آن‌ها استفاده نمایید. علاوه بر این ترس از تنهایی در کشور مقصد نیز برای شما کاهش خواهد یافت.

ارتباط خود را با دوستانتان حفظ کنید

افسردگی دوستان خوب، باید در چنین شرایطی به داد هم برسند. پس ارتباط خود را با آنها حفظ کنید و درباره‌ی نگرانی‌ها و مشکلاتتان با آنها درد و دل کنید.

جملات الهام‌بخش بنویسید و باورشان داشته باشید

بد نیست بدانید که ترس، تنها یک تفکر است که گاهی به مغز شما خطور می‌کند. پس دست به کار شوید و برای خودتان پوستر‌هایی از جملات الهام‌بخش و مثبت درست کنید و در معرض دیدتان قرار دهید؛ نقل‌قول‌های دلگرم‌کننده‌ای مانند: ” تو می‌تونی از پسش بر بیای!” و یا سایر جملات الهام‌بخشی که امید را در دلتان زنده می‌کند و شما را به ادامه‌ این مسیر پر‌پیچ‌و‌خم، دلگرم می‌کند.

ورزش کنید و به خورد و خوراکتان اهمیت بدهید

یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای غلبه بر مشکل افسردگی، ورزش کردن و حفظ تناسب اندام است. پس به ورزش روزانه‌ی خود اهمیت بدهید و از وسایل در دسترس‌تان برای این کار نهایت استفاده را ببرید. مثل راه‌پله‌ها؛ حتی اگر همسایه‌ها با تعجب نگاهتان می‌کنند. می‌توانید از تمام کارهای روزانه‌تان یک تمرین ورزشی بسازید. مثلا، راه دورتری را برای رفتن به سوپرمارکت انتخاب کنید.

قدردان موفقیت‌های کوچک خود باشید

موفقیت‌های کوچکی که به دست می‌آورید را دست کم نگیرید؛ موفقیت‌هایی مانند باز کردن یک حساب بانکی، سوار اتوبوس شدن و پیاده شدن در ایستگاه درست، راهنمایی کردن یک نفر در اتوبوس برای پیدا کردن مسیر. این اتفاقات کوچک، اعتماد به نفس شما را افزایش می‌دهند و احساس قدرتمند بودن و شکست‌ناپذیری را در شما زنده می‌کنند.

افسردگی مهاجرت چیست؟

حالات افسردگی، غم و اندوهی که پس از مهاجرت اتفاق می‌افتد، به عنوان افسردگی مهاجرت شناخته می‌شود. مواردی که پیش‌تر به عنوان چالش‌های تصمیم به مهاجرت بیان کردیم، می‌توانند به افسردگی مهاجرت منجر شوند و بیرون آمدن از احساسات ناخوشایند ناشی آن مدت زمان زیادی را بخواند.

باید به این نکته توجه کنید که احساس غم و دلتنگی و یا بی‌پناهی در ماه‌های اولیه مهاجرت بسیار طبیعی است و همه افراد را به خودش درگیر می‌کند. اما زمانی که این حالت‌ها افزایش می‌یابند و ادامه‌دار می‌شوند، به عنوان افسردگی مهاجرت بروز می‌کنند.

افسردگی مهاجرت می‌بایست درمان شود. چراکه باقی ماندن آن در فرد به بروز بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی در او منجر می‌شود.

افسردگی بعد از مهاجرت - ترس از مهاجرت

علائم افسردگی مهاجرت

زمانی که تصمیم به مهاجرت می‌گیرید، باید همه جوانب مثبت و منفی آن را به خوبی بسنجید. به همین دلیل آگاهی از علائم افسردگی یکی از مهم‌ترین چیزهایی است که اگر قصد مهاجرت دارید، باید آن را بدانید.

علائم افسردگی مهاجرت با علائم افسردگی عمومی تقریبا یکسان است و باید نسبت به آن هشیار باشید:

احساس اندوه و غم زیاد

احساس غم و اندوه شدیدی که پایان‌ناپذیر است و دلیل ایجاد آن را نمی‌دانید، از جمله مهم‌ترین علائم افسردگی مهاجرت است.

افکار منفی

هجوم افکار منفی که منشا آن مشخص نیست و یک نگرانی دائمی و همیشگی را برایتان ایجاد می‌کند از جمله علائم اندوه مهاجرت است. افکار منفی نسبت به خود، شرایط زندگی و افرادی که از آن‌ها دور شده‌اید می‌تواند شما را بسیار آسیب‌پذیر کند.

احساس خستگی شدید

احساس خستگی شدیدی که با هیچ نوع استراحتی رفع نمی‌شود، از جمله علائم افسردگی است. این احساس می‌تواند عملکرد روزانه و طبیعی‌تان را مختل کند و توان انجام فعالیت‌ها را از شما می‌گیرد.

مشکلات جسمی

در بسیاری از مواقع مشکلات روحی و مشغله‌های ذهنی به بروز مشکلات جسمی منجر می‌شوند که زندگی طبیعی شما را از حالت نرمال خارج می‌کند. این مشکلات جسمی شامل سردرد، دردهای بدنی بدون دلیل، سرگیجه، مشکلات خواب و ... می‌شود.

توصیه های پایانی چند روز قبل از مهاجرت برای غلبه بر ترس از مهاجرت

  • حتما از غذاهای آرامش بخش استفاده کنید و تا حد امکان از مصرف انرژی زا ها،  کافئین و قندهای مصنوعی خودداری کنید.
  • ساعات خواب خود را تنظیم کرده و از کم خوابی بپرهیزید.
  • حرف های مثبت بزنید و حتی از شنیدن حرف های منفی و نا امید کننده جلوگیری کنید.
  • ورزش های سبک مثل پیاده روی و یوگا در کاهش استرس شما بسیار موثر خواهند بود.

پاسپورت - ترس از مهاجرت

چه عواملی بر فروپاشی روانی پس از مهاجرت تأثیرگذارند؟

لیست بلند بالایی از عواطفی که پس از مهاجرت به سراغ مهاجر می‌آید وجود دارد که برخی از مهم‌ترین‌ها را از نظر می‌گذرانیم:

  • اضطراب جدایی از گروهی که به آن تعلق داریم؛
  • استرس ناشی از مواجهه با شرایط جدید؛
  • گیجی ناشی از مواجهه با زبان و فرهنگ جدید؛
  • قرار گرفتن در چالش آزادی در برابر امنیت؛
  • دلتنگی برای برخی از دلبستگی‌هایی که در محل خود داشته‌ایم؛
  • استرس ناشی از کنار گذاشتن عادت‌هایی که داشته‌ایم؛
  • اضطراب برخواسته از شهروند درجه دو بودن از نگاه مردمان کشور مقصد؛
  • ترس ناشی از شکست احتمالی و برگشت به میهن و سرخوردگی جلوی خانواده و فامیل؛
  • اضطراب ناشی از اشتباه بودن تصوراتی که از کشور مقصد داشته‌ایم؛
  • ترس از تغییرات احتمالی قوانین مهاجرتی کشور مقصد و اجبار به بازگشت؛
  • واهمه از نیافتن فرصت شغلی مطلوب و طبعاً عدم دستیابی به جایگاه اجتماعی والا در مقصد؛
  • فشار ناشی از بدبینی‌های همسر، دوستان و یا فامیل؛
  • ترس از ناسازگاری فرزندان با محیط جدید؛
  • ترس از مواجهه با زبان جدید و اجباری که برای تسلط به آن در کوتاه‌مدت وجود دارد؛
  • تحمل فشار همسر و یا خانواده که انتظار دارند، پیش از جا افتادن در مقصد، امکان مهاجرت آنان را نیز فراهم سازیم؛
  • ترس از دست دادن سرمایه‌ای که با خود می‌بریم به علت عدم آگاهی از شرایط مقصد.

چگونه ترس از مهاجرت کودکان را از بین ببریم

کودکان را فراموش نکنیم

به عنوان والدین مسئولیت پذیر باید به سازگار شدن کودک با محیط جدید پس از مهاجرت کمک کنید. عبور از بحران مهاجرت برای سلامت روحی و روانی فرد ضروری است.

مهاجرت کودکان - ترس از مهاجرت

یادگیری زبان

کودکان و نوجوانان اغلب در یادگیری زبان حتی از بزرگسالان، توانمندی بیشتری نشان می دهند اما راغب کردن آن ها به آموختن زبان جدید یک ضرورت است، چرا که به توسعه ارتباطات آتی آن‌ها در محیط جدید زندگی شان کمک خواهد کرد. پس در یک فضای دوستانه، آن‌ها را آرام‌آرام ترغیب به آموختن کرده و از ایجاد فشار و استرس به فرزندانتان برای پیشرفت سریع‌تر در این بحث، خودداری کنید.

چالش در برقراری ارتباط با همسالان

زیستن در یک جامعه و جهان جدید، به همان میزان که برای بزرگسالان ترسناک است، برای کودکان هم می تواند چالش برانگیز باشد. آن‌ها باید گروهی از دوستان خود را کنار بگذارند(دل کندن از این جنس پیوندها در سن کودکی دشوارتر است) و به جمع جدیدی خو کنند و برای خود از میان آن‌ها دوست پیدا کنند.

سعی کنید در این مسیر مشوق باشید و از سرزنش کردن آن ها بپرهیزید. ناتوانی در دوست یابی هم می تواند در بازه ای رقم بخورد اما گذر زمان کمک خواهد کرد تا آن‌ها محیط پیرامونشان را بهتر بشناسند و رفقای خوبی برای خود پیدا کنند. نقش شما فقط باید حمایتگری باشد.

دلتنگی برای خانه و دوستان قدیمی

ناتوانی در سازگاری با محیط جدید، احتمالا به دلتنگی ها و بهانه گیری های فرزندان کودک و نوجوان شما منجر می شود. باید بسیار صبور باشید. بار مهاجرت بر دوش آن ها سنگین تر است، پس بدخلقی های آن ها را با درایت تحمل کنید و چنانچه ضرورت داشت از ظرفیت مشاور برای کمک روانی به فرزندانتان بهره بگیرید.

افت تحصیلی به دلیل تفاوت سیستم آموزشی

فراز و فرودهای تحصیلی کودکان و نوجوانان در سیستم های آموزشی جدید، دور از انتظار نیست. این موضوع نباید بهانه سرزنش کردن آن ها شود. همخوان شدن با سیستم جدید منوط به صرف زمان و انگیزه سازی از جانب والدین است. اگر لازم است با کمک معلمان و کادر مدرسه، امکانات آموزشی حمایتی بیشتری برای فرزندانتان فراهم آورید.