10 روش جلوگیری از کپک زدن رب و بهترین روش نگهداری

کپک چیست؟ آیا کپک خطرناک است؟

کپک نوعی قارچ است که در ساختارهای کرک گونه و چند سلولی شکل می گیرد. زمانی که کپک بر روی غذا رشد می کند، معمولا با چشم قابل رویت است و در اغلب موارد ظاهر غذا را نیز تغییر می دهد. غذا ممکن است نرم شده و رنگش تغییر کند درحالیکه خود کپک می تواند بافت کرک دار، پرزدار و یا نقطه نقطه داشته باشد.

هاگ هایی که در کپک تولید می شوند باعث تغییر رنگ آن می شود که معمولا سبز، سفید، سیاه و یا خاکستری است. غذای کپک زده مزه تقریبا خاصی دارد، تا حدی شبیه خاک مرطوب، همچنین بویی شبیه به قارچ تولید می کند. حتی اگر شما کپک را تنها بر روی سطح غذا مشاهده کنید، ممکن است ریشه های آن تا عمق بیشتری نفوذ کرده باشند.

کپک برای رشد به مواد ارگانیک گرم و مرطوب نیاز دارد، بنابراین غذاها معمولا محلی ایده آل به شمار می آیند. هزاران گونه مختلف از کپک ها وجود دارد و تقریبا در هر جایی یافت می شوند. می توان گفت که کپک ها راه حل طبیعت برای بازیافت مواد مختلف هستند. علاوه بر غذاها، کپک در محل های بسته و مرطوب نیز می تواند رشد کند.

غالبا بیماری خطرناکی ایجاد نمی‌کنند، اما گاهی در مواقع ضعف سیستم ایمنی بدن می‌توانند بسیار خطرناک باشند.

عاملی که باعث گسترش و افزایش آنها می‌گردد، مقدار بیش از حد رطوبت است و پخت غذاها نیز نمی تواند سموم آنها را از بین ببرد. بنابراین برای امنیت و سلامت بیشتر، بهتر است که آنها را دور بریزید.

علت های کپک زدن رب

رطوبت علت اصلی کپک

کپک ها در چرخه طبیعت مسئولیت بازیافت مواد مختلف را به عهده دارند. زیست گونه های مختلف کپک ها در هر جایی امکان پذیر است.

اما کپک ها برای رشد خود نیازمند مواد ارگانیک گرم و مرطوب هستند. به همین خاطر غذا ها از جمله رب ها بهترین محل برای رشد کپک ها محسوب می شوند. این نوع قارچ ها در محل های بسته و مرطوب نیز رشد خوبی دارند.

تفاوت دمای یخچال و رب

دمای پایین یخچال و دمای بالای رب گوجه فرنگی سبب ایجاد لایه ای از کپک روی رب می شود. بنابراین اگر خودتان رب تهیه می کنید حتماً بعد از خنک شدن کامل رب، آن را در یخچال بگذارید.

توجه داشته باشید سم های تولید شده ناشی از کپک زدن رب در لایه های پایینی آن نیز نفوذ می کنند. این سموم غیر قابل مشاهده برای سلامتی بسیار خطرناک هستند. بنابراین هیچ قسمتی از رب کپک زده قابل مصرف نیست.

رب کپک زد را میشه استفاده کرد؟

اگر ماده غذایی ای کپک زد، اصلاً نباید آن را مصرف کرد زیرا حتی برداشتن یک لایه از کپک کمکی به سالم ماندن آن نمی کند، چون علاوه بر سم هایی که به وسیله قارچ در ماده غذایی تولید شده و در لایه های پایینی نفوذ کرده، اسپور (هاگ) قارچ ها هم داخل خوراکی کپک زده وارد شده است. اسپور قارچ ها، با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست و ماده سمی هم فقط با انجام آزمایش های خاصی قابل تشخیص است. نباید فکر کنیم چیزی که دیده نمی شود، نمی تواند به ما آسیبی برساند.

روش های جلوگیری از کپک زدن رب

قرار دادن رب در یخچال

قرار دادن رب در یخچال با دمای 4 درجه سانتیگراد از طریق کند کردن رشد باکتری ها و قارچ ها در دمای یخچال کپک زدن رب را به تعویق می اندازد. باز و بسته نکردن زیاد در یخچال، پرنکردن یخچال بیش از حد ظرفیت و قرار دادن میوه و سبزی آلوده در یخچال نیز راهکار های مناسبی برای جلوگیری از کپک زدن رب به شمار می روند.

برداشتن رب با قاشق تمیز و خشک

جهت جلوگیری از کپک زدن رب هنگام مصرف آن از یک قاشق کاملاً تمیز و خشک استفاده کنید. قاشق خیس، کثیف و چرب موجبات انتقال رطوبت به رب و رشد کپک ها در آن را فراهم می کند.

نوع و جنس قاشق تأثیر در کپک زدن رب گوجه فرنگی ندارد. البته بهتر است قبل از برداشتن رب از ظرف قاشق را خوب بشویید و سپس کاملاً خشک کنید.

مقداری روغن روی سطح رب بریزید

ریختن مقداری روغن روی سطح رب درون ظرف باعث توقف اکسیژن رسانی در داخل رب و جلوگیری از ایجاد کپک می شود.

بهتر است این کار از ابتدای باز کردن قوطی رب گوجه فرنگی انجام شود. همچنین شما می توانید به سادگی از طریق کنار زدن لایه روغن با استفاده از قاشق خشک رب را از محدوده بدون روغن بردارید.

استفاده از ظروف نگهداری کوچک و دردار

جهت جلوگیری از کپک زدن باید ظرف نگهداری رب را کاملاً پر کنید تا هوای اضافی داخل ظرف باقی نماند. همچنین توصیه می شود تا حد امکان از ظرف های کوچک استفاده کنید.

در صورت زیاد بودن حجم رب، بعد از باز شدن ظرف اصلی و بزرگ رب آن را در ظرف های کوچک و دردار تقسیم بندی کنید. قرار دادن پوشش مناسب روی سطح رب نیز برای جلوگیری از رشد قارچ ها ضروری می باشد.

جوشاندن قوطی رب قبل از مصرف

خرید رب به مقدار زیاد به علت ضرورت گذشت زمان زیاد برای مصرف آن فرصت زیادی را برای کپک زدن رب به وجود می آورد.

بنابراین پیشنهاد می شود قوطی های کوچک رب گوجه فرنگی را از بازار خریداری نمایید. جوشاندن قوطی قبل از بازکردن هم با کاهش میزان آلودگی سطح قوطی از رشد و گسترش میکروب ها و قارچ ها جلوگیری می کند.

افزودن نمک به رب خانگی

اضافه کردن نمک به رب خانگی از کپک زدن و خرابی آن جلوگیری می کند. افزودن نمک زیاد به رب خانگی را می توانید با ریختن نمک کم در غذا ها جبران کنید.

ریختن رب گوجه فرنگی در ظروف دارای دهانه کوچک مانند شیشه نوشابه با کاهش هوا و فضای خالی برای رشد کپک ها نگهداری از رب را به مدت طولانی در خانه امکان پذیر می سازد.

نگهداری رب در فریزر

ریختن رب در قوطی های شیشه ای کوچک و قرار دادن آنها در فریزر ضمن جلوگیری از کپک زدن رب احتمال نگهداری آن به مدت طولانی را افزایش می دهد.

قرار دادن رب در ظرف های بزرگتر در فریزر و بیرون آوردن و گذاشتن آنها در یخچال برای مصرف هفتگی نیز راهکار مناسبی برای جلوگیری از خراب و فاسد شدن رب است.

مواد غذایی آلوده را از کنار ظرف رب بردارید

قرار دادن میوه‌ها و سبزیجات آلوده و شسته نشده در کنار ظرف رب گوجه فرنگی موجب ورود آلودگی به رب می‌شود. این موضوع می‌تواند فرایند فساد و کپک زدن رب گوجه فرنگی را تسریع ببخشد و موجب خراب شدن آن شود.

بسته بندی رب در کیسه فریزر

قرار دادن رب های بسته بندی شده در کیسه تمیز درون سطحی صاف در فریزر علاوه بر جلوگیری از کپک زدن رب مصرف آن را نیز آسان می کند. در صورت نیاز به رب می توانید قسمتی از رب منجمد شده در کیسه فریزر را شکسته و به غذا اضافه کنید.

در این روش بسته بندی از طریق ریختن مقداری رب درون کیسه فریزر و صاف کردن آن انجام می شود. مقدار رب و ضخامت بسته باید به قدری باشد که پس از یخ زدن شکستن آن راحت باشد.

رب گوجه فرنگی را داخل بطری نوشابه بریزید

رب گوجه فرنگی هر چقدر کمتر با هوا در ارتباط باشد، دیرتر کپک می‌زند و خراب می‌شود. برای نگهداری از رب گوجه فرنگی می‌توانید آن را در بطری‌های نوشابه یا آب معدنی بریزید و سپس در یخچال نگهداری کنید.

آیا کپک با جوشاندن از بین میرود ؟

جوشاندن به هیچ عنوان روش مناسبی برای از بین بردن کپک مناسب نمی باشد. فقط روشی برای پیشگیری از کپک آبغوره و سرکه می باشد که باید قبل از کپک زدن آن را انجام دهید.

آیا میدانستید که:

رب گوجه فرنگی به عنوان چاشنی و جهت بهبود طعم و رنگ غذا استفاده میشود.

رب‌ گوجه‌فرنگی ازجمله فرآورده‌هایی است که تولید آن در سال‌های اخیر از رشد بسیار زیادی برخوردار بوده است. این محصول یکی از مهم‌ترین چاشنی‌‌های غذاهای ایرانی است و علاوه بر آن، ماده اولیه بسیاری از محصولاتی نظیر سس‌ها و کنسروهای مختلف به شمار می‌آید.

اما چه تفاوتی میان رب‌های صنعتی و خانگی وجود دارد؟ آیا می‌توان رب‌ گوجه‌فرنگی را به عنوان یک محصول با ارزش غذایی بالا در نظر گرفت؟

گوجه‌فرنگی میوه‌ای ارزشمند است که اولین‌بار در آمریکا شناخته شد. این میوه قبل از رسیدن نارس بوده و حاوی ماده‌ای سمی به نام «سولانین» است که مصرف آن مخاطره‌آمیز است. این میوه پس از آن که رسید، قرمز و آبدار شده و فاقد سولانین و قابل مصرف می‌شود.

در واقع نوعی آنتی‌اکسیدان به نام «لیکوپن» مسوول ایجاد رنگ قرمز در گوجه‌فرنگی است که می‌‌تواند با رادیکال‌های موجود در بدن که موجب بروز سرطان و بیماری‌های قلبی و پیری زودرس می‌شود مبارزه کند.

معمولا لیکوپن گوجه‌فرنگی زمانی بیشترین تاثیر را دارد که کمی حرارت دیده تا قابلیت‌های مهم و جذب آن در بدن افزایش یابد. بنابراین رب‌ گوجه‌فرنگی از این نظر گزینه مناسبی است.

اما نکته قابل توجه آن که وقتی گوجه فرنگی در معرض فرآیند حرارتی قرار گیرد، علاوه بر آن که اصطلاحا پخته می‌شود، حرارت زیاد سبب کاهش ویتامین‌ها و املاح معدنی موجود در آن می‌شود، به طوری که میزان ویتامین‌های آن براساس فرآیند حرارتی احتمال دارد از 5 تا 40 درصد کاهش یابد که این اتلاف مواد مغذی در روش خانگی به دلیل استفاده از حرارت مستقیم و کنترل نشده بسیار بیشتر است.

نگهداری گوجه‌فرنگی به مدت زیاد قبل از فرآیند نیز می‌تواند یکی دیگر از علل افت مواد مغذی و مواد پکتینی محصول شود،‌ اما در عوض مزیت رب‌های خانگی آن است که از مواد افزودنی یا نگهدارنده در آن استفاده نمی‌شود.

معمولا گوجه‌فرنگی دارای انواع زیادی است اما آنهایی را که برای تولید رب مورد استفاده قرار می‌‌دهند به 2 گروه گرد و گلابی شکل تقسیم می‌شوند.

انواع «گرد» معمولا آبکی و دارای مواد جامد بالا و خوشرنگ هستند ولی انواع «گلابی» شکل سفت‌تری دارند و دارای مواد جامد کمتر اما مواد پکتینی بیشتری هستند.

معمولا گوجه‌فرنگی مورد استفاده برای رب را از انواعی که دارای پوست نازک، بافت نرم، مواد جامد زیاد، رنگ قرمز تند، طعم مطلوب، عاری از کپک، بدون هسته درشت و کاملا رسیده باشد انتخاب می‌کنند.