چگونه پای پدر ژانر وحشت به ایران باز شد؟

مترجم کتاب «پشت درختان بید» نوشته آلگرنون بلک وود معتقد است که او ترس را با طبیعت ترکیب می‌کند و در آثارش هیچ موضوع ماورایی دیده نمی‌شود.

بیشتر علاقه‌مندان به ژانر وحشت در ایران اگر بخواهند از نویسنده یا چهره برجسته فعال در این حوزه نام ببرند، استیون کینگ اولین اسمی است که به زبان می‌آورند. در حالیکه چهره هایی سرشناس دیگری هم بوده اند که در ژانر وحشت آثار متعددی را نگاشته و برای نویسندگانی چون کینگ راه گشوده اند که از آن جمله می توان به آلگرنون بلک وود اشاره کرد، مردی که به پدر ژانر وحشت شهرت دارد.

این روزها کتابی از بلک وود با عنوان «پشت درختان بید» از سوی انتشارات آرادمان راهی بازار شده است که نخستین ترجمه فارسی از آثار این نویسنده بزرگ و تاثیرگذار به شمار می‌آید و اسدالله حقانی آن را به فارسی بازگردانده است.

حقانی درباره ماجرای انتخاب این اثر برای ترجمه و برگزیدن ژانر وحشت به خبرآنلاین گفت: «علاقه من به ژانر وحشت به زمان کودکی ام برمی گردد و همیشه چه در قالب فیلم و چه کتاب و... این علاقه وجود داشته است. اما دلیل اصلی انتخاب این کتاب و مهم ترین انگیزه‌ام برای ترجمه این بوده که امروزه در حوزه ترجمه در ایران به این ژانر و گونه توجه زیادی نمی شود، یعنی خیلی به آن پرداخته نمی شود و اگر هم پرداخته شده تنها محدود به آثار نویسندگان مهم و مشهور است.»

او افزود: «به عنوان مثال اگر از کسی بپرسید که پدر ژانر وحشت کیست، ادگار آلن‌پو را از نویسندگان کلاسیک و استیون کینگ را از معاصران می‌شناسند و نویسندگان مابین این دو نفر را افراد کمی هستند که به یاد آورند در حالیکه اینطور نبوده که ژانر وحشت از آلن پو بدون هیچ واسطه‌ای به استیون کینگ برسد بلکه در این میان نویسندگانی بودند که خیلی تاثیرگذاری بیشتری داشتند و این سیر تکامل را مدیون آن‌ها هستیم. خود آلگرنون بلک‌وود هم یکی از همین نویسندگان تاثیرگذار است.»

از دشواری های ترجمه آثار نویسندگان سرشناس میزان وفاداری به متن اصلی و نویسنده اثر است که حقانی هم در «پشت درختان بید» با آن روبه رو بوده است، او در این باره توضیح داد: «در ترجمه نمی توان گفت که توانستم 100 درصد به متن نویسنده وفادار بمانم زیرا که زبان انتزاعی است و نباید انتظار وفادار بودن را داشت. ولی تمام تلاشم را کردم که ترس مدنظر بلک وود را برسانم زیرا ترسی که در آثار او تفاوت زیادی با کارهای نویسندگان دیگر مانند استیون کینگ دارد و ملموس تر است. اگر به اکثر آثار ژانر وحشت نگاهی بیندازیم، یک عنصر ماورالطبیعی خیلی ناملوس دارد که با فرهنگ و شیوه جامعه مبدا که اثر در آنجا نوشته شده همخوانی دارد ولی آثار بک وود اینطور نیست و بیشتر با طبیعت سر و کار دارد که عنصری جهانی و بین المللی است.»

او اضافه کرد: «ما خودمان آن ترسی که بک وود از آن حرف می زند را هر جایی می توانیم ببینیم. از نام کتاب («پشت درختان بید») هم مشخص است که ترس و طبیعت را باهم ترکیب کرده است، بیشتر کارهای این نویسنده مخصوصا «پشت درختان بید» هیچ اثری از موضوعات ماورایی مشاهده نمی کنید ولی می توانید بگویید که داستانی واقع گرایانه توام با وحشت است.»

این مترجم درباره وضعیت آثار تالیفی بازار کتاب ایران در ژانر وحشت و نقش ترجمه در توسعه آن گفت: «من آثار تالیفی ایرانی در ژانر وحشت مطالعه نکردم، ولی قطعا وحشت هم به طنز شباهت دارد و هر چه به فرهنگ نویسنده نزدیک تر باشیم بهتر می توانیم آن را درک کنیم. کارهای تالیفی در ژانر وحشت قطعا می تواند موفق باشد و با استقبال روبه رو شود ولی راه طولانی در پیش داریم و باید روی آن کار شود. ترجمه در این حوزه می تواند کمکی باشد تا تالیف آثار را ترقی پیدا کرده و پیشرفت کند.»

حقانی درباره فعالیت آینده خود هم بیان کرد: «یک کار در دست انتشار دارم که مجموعه داستان های کوتاه کازوئو ایشی گورو هست که تا به امروز تنها داستان «شام خانوادگی» آن ترجمه شده است و مابقی در ایران فکر کنم خیلی شناخته شده نیستند و فکر می کنم به نمایشگاه کتاب هم برسد.»