جدال داخلی دولت بایدن بر سر پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ آمریکا

نشریه آمریکایی «فارن پالیسی» در گزارشی تحلیلی از اختلافات داخلی در دولت آمریکا بر سر پایان دو دهه حضور نظامی واشنگتن در افغانستان خبر داده است. 

در مقدمه این گزارش با عنوان «تیم بایدن درگیر بحث شدید درباره پایان جنگ بی‌پایان» آمده است: با نزدیک شدن به بیستمین سالگرد حادثه یازدهم سپتامبر، « جو بایدن » رئیس‌جمهور آمریکا در تلاش است تا به طولانی‌ترین جنگ ایالات متحده که حالا اغلب به «جنگ بی‌پایان» شناخته می‌شود، پایان دهد اما او و منصوبان سیاسی ارشد وی با مخالفت ارتشی‌ها و مقامات اطلاعاتی که نگران زود بودن این اقدام هستند، مواجه هستند.

به نوشته این نشریه، خروج از افغانستان یا محدود کردن حملات پهپادی و یا بستن گوانتانامو یکبار برای همیشه، فقط خواسته بایدن نیست. سوال اصلی این است که آیا القاعده و شاخه‌های آن که در وهله اول «جنگ علیه تروریسم» را توجیه می‌کرد، همچنان تهدیدی استراتژیک برای آمریکا محسوب می‌شود؟ برخی مقامات ارشد دولت آمریکا می‌خواهند ورقی جدید باز کنند؛ اما برخی دیگر از مقامات ارشد در وزارت دفاع و جامعه اطلاعاتی آمریکا با آن‌ها مخالفند.

طبق این گزارش، بایدن مثل دستیاران ارشدش از جمله «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه و «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی مصمم هستند که تا جایی که می‌توانند این فصل دو دهه‌ای را پایان دهند و وعده‌های کارزار انتخاباتی وی را عملی کنند. بایدن در راهنمای امنیت ملی موقت خود که اخیراً منتشر کرد ضمن تاکید بر تمایلش برای تمرکز بر اروپا و منطقه هند-اقیانوس آرام به جای خاورمیانه، گفت: ایالات متحده نباید درگیر جنگ‌های ابدی شود که به قیمت جان هزاران نفر تمام شده و تریلیون‌ها دلار هزینه داشته است.

بر اساس این مطلب، در هفته‌های اخیر تیم بایدن تلاش کرده تا خروج از افغانستان را کامل کند، استفاده از حملات پهپادی را محدود کند، مجوز استفاده از نیروی نظامی سال ۲۰۰۱ (AUMF) را که آغازگر جنگ علیه تروریسم بود و این مجوز را که یک سال بعد برای توجیه حمله به عراق صادر شد را لغو کند، جنگ یمن را پایان دهد و روند تعطیلی گوانتانامو را آغاز کند؛ اما به گفته یک مقام آگاه دولت آمریکا، نیروهای شاغل در ارتش و جامعه اطلاعاتی در مقابل برخی از این اقدامات مقاومت می‌کنند. برخی می‌گویند اعلام موفقیت زودهنگام  و خروج بسیار سریع از افغانستان و خاورمیانه بایدن را در معرض همان انتقاداتی قرار می‌دهد که باراک اوباما هنگام خارج کردن نظامیان آمریکایی از عراق در سال ۲۰۱۱ متحمل شد و به سرعت بعد از آن فهمید که درها را به روی پدیده داعش گشوده است.

یک مقام ارشد دولت آمریکا روز پنجشنبه در مصاحبه‌ای تایید کرد که بحثی شدید در داخل دولت آمریکا درباره چگونگی پایان دادن به جنگ‌های بی‌پایان در جریان است و افزود: «ما نگفته‌ایم که به نقطه عطفی در خصوص این هدف رسیده‌ایم. همچنان تهدیدهای تروریستی قابل توجهی علیه میهن و منافع ما در خارج وجود دارد.» او همچنین بحث‌های شدید بین منصوبان سیاسی بایدن و مقامات ارتش و اطلاعاتی آمریکا را کاملاً انکار کرد. سخنگویان مدیر اطلاعات ملی و پنتاگون هم از اظهارنظر در این خصوص خودداری کردند.

در ادامه این گزارش به نقل از نشریه آمریکایی «پالتیکو» گفته شده که با این حال هفته گذشته دولت آمریکا اعلام کرد بایدن قصد دارد در همکاری با کنگره مجوزهای جنگی را که طی دو دهه گذشته عملیات‌های نظامی آمریکا در سراسر جهان را مورد تایید قرار داده‌اند، لغو کند و مجوز جدیدی را که ماهیت بی‌انتهای جنگ‌های خارجی آمریکا را کنترل می‌کند، مورد مذاکره قرار دهد. بر اساس این گزارش، «جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید در این خصوص گفت که بایدن خواستار یک چارچوب جدید محدود و مشخص است که در عین محافظت از شهروندان آمریکا، پایانی بر جنگ‌های بی‌پایان باشد. 

افغانستان، آزمایشی زودهنگام برای دولت بایدن

به نوشته فارن پالیسی، برخی مقامات باتجربه آمریکا می‌ترسند خروج زودهنگام آمریکا به طور بالقوه آن را به جایی که آغاز کرد، بازگرداند. طبق توافق صلح «دونالد ترامپ» با طالبان، این گروه شبه‌نظامی قرار بود روابط خود را القاعده قطع کند اما به ادعای این گزارش، این کار را نکرده است.

در ادامه این گزارش آمده است: بایدن که مدت‌ها مدافع پرشور خروج بوده، سال‌ها می‌گفته که دولت افغانستان فاسد و غیر قابل اعتماد است و حالا در یک چرخش قابل توجه دولت وی پیشنهاد کرده «اشرف غنی» رئیس‌جمهور افغانستان قدرت را با طالبان در یک دولت «جدید و فراگیر» تقسیم کند. بلینکن اخیراً در نامه‌ای به غنی گفت که در صورت عدم پذیرش پیشنهاد از سوی او، آمریکا خروج کامل نظامیانش را تا قبل از اول مه (۱۲ اردیبهشت) در نظر دارد.

بر اساس این گزارش، برخی مقامات ارشد کنونی و سابق آمریکا معتقدند القاعده و شاخه‌های آن به شکلی موثر حداقل از نظر تهدید مستقیم برای ایالات متحده خنثی شده‌اند و بجای ادامه جنگ علیه تروریسم که در دوره «جورج دابلیو بوش» آغاز شد، آن‌ها ترجیح می‌دهند مثل سایر کشورها با القاعده مانند مسئله‌ای کیفری که بهترین روش برخورد با آن از طریق پلیس و دادگاه است برخورد کنند.

به نوشته فارن پالیسی، «جه جانسون» مشاور ارشد سابق پنتاگون و وزیر پیشین امنیت داخلی آمریکا با این نظر موافق است و جنگ علیه تروریسم را پایان یافته می‌داند. وی در این خصوص گفت تهدید ترورسم پایان نیافته اما خود القاعده متلاشی شده و سایر سازمان‌های تروریستی احتمالاً تهدیدی را متوجه آمریکا نمی‌کنند که به این معناست که مجوز استفاده از نیروی نظامی سال ۲۰۰۱ که حدود دو دهه قبل صادر شد و اساساً اعلام جنگ علیه همه طرف‌های دخیل در حادثه یازده سپتامبر بود، دیگر معتبر نیست.

به ادعای این گزارش، سه تهدید بزرگ ترویستی یعنی داعش، القاعده و الشباب در حملات آمریکا نابود شده‌اند. به گفته «ست جونز» متخصص ضد تروریسم مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) نتایج یک تحقیق این مرکز که به زودی منتشر خواهد شد نشان داده تعداد طرح‌ها برای حمله در داخل آمریکا در پایین‌ترین میزان در دو دهه قرار دارد.

در همین حال، رئیس‌جمهور آمریکا بر تهدید بزرگتری تمرکز کرده و اف‌بی‌آی را مامور کرده بر تهدیدهای راستگرای داخلی مانند آنچه در حادثه حمله به کنگره آمریکا در ششم ژانویه رخ داد، تمرکز مجدد داشته باشد. به ادعای فارن پالیسی، در دو دهه بعد از حادثه یازده سپتامبر منابع اف‌بی‌آی به طور عمده متعهد به سرنگونی القاعده و سایر تروریست‌ها بوده‌اند در حالیکه تهدیدات داخلی وخیم‌تر شده است.

اما در حالی که برخی مقامات دولت بایدن با ارزیابی جانسون موافق هستند، برخی دیگر از مقامات می‌گویند هنوز روزهای اول دولتی است که با کمبود شدید دیپلمات مواجه است و فشارهای پنتاگون و جامعه اطلاعاتی بر آن شدیدتر شده است.

طبق گزارش این نشریه، در عین حال بایدن مصمم است که اشتباهات روسای جمهور سابق آمریکا را تکرار نکند. اوباما به طرز چشمگیری حملات پهپادی در خاورمیانه، آفریقا و جنوب شرق آسیا را افزایش داد. ترامپ به ارتش و سیا (سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا) آزادی عمل نامحدود برای انجام عملیات و انتخاب اهداف داد. اما در روزهای اخیر بایدن به این اختیارات پایان داده است.  

به ادعای این گزارش، به نظر می‌رسد حملات پهپادی آمریکا به پایین‌ترین میزان از زمان آغاز جنگ علیه تروریسم رسیده است. «کریس وودز» از موسسه انگلیسی «ایروارز» در این خصوص گفت در سال پایان حضور اوباما ۱۳ هزار حمله هوایی انجام شد که سال گذشته به حدود ۱۱ هزار مورد رسید و روند کاهشی آن ادامه دارد.

وی افزود بنابراین اگر بایدن درباره پایان دادن به جنگ‌های بی‌پایان جدی است، احتمالاً زمان بهتری از زمان حال برای این اقدام در سال‌های اخیر نبوده است.

اما تعداد منصوبان سیاسی بایدن از افراد منصوب در سمت‌های اداری در پنتاگون و سیا کمتر است و این در شرایطی است که دولت بایدن در پر کردن مناصب کلیدی هم شروعی کند داشته و این مسائل به صداهای مخالف قدرت بیشتری داده است. 

به نوشته فارن پالیسی، به گفته برخی از فعالان حقوق بشر که با دولت در تماس بوده‌اند، وی در حال اعمال فشار بیشتری نسبت به اوباما برای پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ آمریکاست. اما در عین حال، تلاش‌های بایدن در این زمینه با سایر اولویت‌ها مثل مقابله با همه‌گیری کرونا که بسیار بیشتر از القاعده جان آمریکایی‌ها را گرفته تلاقی کرده است.

به باور جانسون، به رغم همه موانع برای پایان دادن به جنگ‌های بی‌پایان، نقطه پایانی می‌تواند وجود داشته باشد. وی به عنوان مشاور ارشد پنتاگون در سال ۲۰۱۲ در تبیین چگونگی پایان دادن به این جنگ‌ها گفت: نقطه عطفی فرا خواهد رسید که در آن بسیاری از سرکردگان و عوامل القاعده و وابستگان آن‌ها کشته شده یا دستگیر شده‌اند و این گروه دیگر قادر نیست حمله‌ استراتژیک را علیه آمریکا انجام دهد؛ به شکلی که از القاعد شناخت داریم، این سازمان که کنگره ما به ارتش مجوز تحت تعقیب قرار دادن آن را در سال ۲۰۰۱ داد، به شکلی موثر از بین رفته است.

جانسون در روزهای گذشته گفت که این نقطه عطف رسیده و افزود: وقتی درگیری‌ای که کنگره در سال ۲۰۰۱ مجوز آن را داد به پایان می‌رسد، باید شجاعت سیاسی بیان آن را داشته باشیم.