دنیای پوپولیسم منهای ترامپ
شکست ترامپ رؤیای سیاستمداران راست افراطی برای سلطه پوپولیسم در جهان را نقش بر آب کرده است.
شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا ، همان‌قدر که کام بسیاری از رهبران جهان را شیرین کرده، رویا‌های سیاستمداران پوپولیست افراطی در کشور‌هایی مانند برزیل و مجارستان را نقش بر آب کرده است.
رفتن ترامپ، معادلات سیاسی جهان را که در سال‌های اخیر- دست‌کم تا آغاز کرونا- به سمت پوپولیسم متمایل شده بود، به هم خواهد زد. پایان ریاست‌جمهوری ترامپ شاید به‌معنای آغاز افول قدرت رهبران راست افراطی نباشد، اما قطعا آن‌ها را از یک پشتوانه قوی محروم می‌کند.
به نوشته گاردین، کاخ سفید در ۴ سال گذشته به روش‌های مختلف، حمایت آشکار و ضمنی خود را از رهبران و جنبش‌های راست افراطی به نمایش گذاشته است. ترامپ، دیوید کورنشتاین، تاجر جواهرات و دوست قدیمی خود را به‌عنوان سفیر به بوداپست فرستاد تا تملق نخست‌وزیر مجارستان را بگوید و از سوی دیگر به ریچارد گرنل، سفیر این کشور در آلمان ماموریت داده بود تا نیرو‌های جناح راست در سرتاسر اروپا را «تقویت» کند؛ اقدامی که خشم مقام‌های آلمان را به‌دنبال داشت.
افول بولسوناریسم در برزیل
شاید هیچ رهبری در جهان به اندازه ژائیر بولسونارو از ناکامی ترامپ در انتخابات اخیر آمریکا ناراحت نشده باشد. رئیس‌جمهور برزیل هنوز پیروزی جو بایدن را تبریک نگفته است. گیلارمی کازارو، یک کارشناس سیاسی در برزیل به گاردین گفته است: «بولسونارو خیلی روی پیروزی ترامپ حساب کرده بود. او می‌دانست که موفقیت طرح‌هایش به حضور ترامپ بستگی دارد.»
در سطح داخلی، نتیجه انتخابات ضربه سنگینی به بولسوناریسم وارد کرده است؛ بولسوناریسم پروژه سیاسی راست افراطی برزیل و شبیه به ترامپیسم در آمریکا‌ست. در سطح جهانی نیز نبود ترامپ به این معنی است که برزیل یک متحد کلیدی خود را از دست داده است.
هرچند منتقدان معتقدند که مناسبات ۲ کشور در ۴ سال گذشته دستاورد مثبتی برای برزیل نداشته است. الیان کانتنا، تحلیلگر سیاسی معتقد است که نتیجه انتخابات آمریکا به «امید واهی» قدرت‌طلبی بولسونارو و رواج اتحاد راست‌گرا‌ها در سطح جهانی پایان داد.
او گفت: «بدون ترامپ چه‌کسی این جریان را رهبری می‌کند؟ برزیل، لهستان و مجارستان؟ به هر حال کار این حزب تمام است. تا الان هم کسی خیلی آن را جدی نگرفته بود، ولی حالا بدون ترامپ فقط شبیه یک شوخی است.»
ناظران معتقدند که بولسونارو بعد از ترامپ مجبور به تعدیل سیاست‌هایش می‌شود. برخی نیز پیش‌بینی می‌کنند که او، ارنستو آراژو، وزیر خارجه برزیل را که به ترامپ لقب «ناجی» غرب داده بود، برکنار می‌کند. اولیور استونکل، کارشناس روابط بین‌الملل گفت: «وزیر خارجه فعلی برزیل در دنیای بعد از ترامپ هیچ کارکردی ندارد. او وزیری بود که فقط وظیفه تملق‌گویی ترامپ و رواج تفکر ترامپیسم را داشت.»
ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان که استیو بنن، مشاور پیشین ترامپ به او لقب «یک ترامپ، قبل از ترامپ» را داده بود، امید زیادی به پیروزی رئیس‌جمهور آمریکا بسته و گفته بود که درصورت باخت او، هیچ برنامه جایگزینی ندارد. اوربان گفته بود که حمایت او از ترامپ به‌دلیل این است که کشورش از انتقاد‌های سیاستمداران دمکرات خسته شده است.
کاس ماد، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه جورجیا معتقد است که سیاست دمکرات‌ها به رهبری بایدن باعث شد تا رهبران محافظه‌کار با وجود اینکه ترامپ منفعت سیاسی خاصی برای آن‌ها نداشت، آغوش خود را به روی او باز کنند. این کارشناس بعید می‌داند که رهبران راست افراطی با شکست ترامپ موقعیت خود را در کشورشان در خطر ببینند؛ آنچه آن‌ها را نگران می‌کند، همان چیزی است که اوربان از آن به‌عنوان «سلطه لیبرال» یاد می‌کند.
با اینکه اوربان با تأخیر پیروزی بایدن را تبریک گفت، تلویزیون دولتی لهستان و مجارستان در برنامه‌های خود اخبار ادعای ترامپ مبنی بر تقلب در انتخابات و قطعی‌نبودن نتیجه را پوشش گسترده دادند. گرگلی کاروچونی، شهردار بوداپست از چهره‌های اپوزیسیون مجارستان در صفحه خود در فیس‌بوک نوشت: «ریاست‌جمهوری ترامپ برای اوربان خوب بود، اما ریاست‌جمهوری بایدن برای مجارستان خوب خواهد بود.»
احتیاط مکزیک
آندرس مانوئل لوپز اوبرادور، رئیس‌جمهور مکزیک معروف به آملو هنوز به بایدن تبریک نگفته و اعلام کرده که تا زمان اعلام نتیجه نهایی انتخابات صبر می‌کند. او گفته است: «ما جانب احتیاط را نگه می‌داریم.» ناظران سیاسی معتقدند با اینکه آملو از دل پوپولیست‌های چپ برخاسته، شباهت زیادی بین سیاست‌های او با ترامپ وجود دارد. آملو جزو معدود کسانی بود که از رسانه‌های آمریکا به‌دلیل اینکه صحبت‌های ترامپ را در جریان کنفرانس خبری قطع کرده بودند، انتقاد کرد.
واکنش تند اسلوونی
در بین رهبران راست‌گرا، شاید تندترین واکنش به شکست ترامپ را یانز یانشا، نخست‌وزیر اسلوونی نشان داد. او روز بعد از انتخابات در توییتی نوشت: «کاملا روشن است که مردم آمریکا دونالد ترامپ و مایک پنس را برای ۴ سال دیگر انتخاب کرده‌اند. تأخیر و انکار بیشتر این واقعیت، پیروزی نهایی را برای رئیس‌جمهور آمریکا بزرگ‌تر می‌کند. تبریک به حزب جمهوریخواه برای بُرد قاطع در سرتاسر این کشور.»
استعفای وزیر کشور استونی
مارت هلم، وزیر کشور و رهبر حزب راست افراطی استونی که به بایدن و پسرش هانتر لقب «فاسد» داده، بعد از اعلام نتیجه انتخابات آمریکا از سوی رسانه‌ها گفت که ترامپ در نهایت برنده انتخابات خواهد بود: «عدالت به‌عنوان نتیجه یک کشمکش بزرگ که ممکن است حتی به خشونت هم منجر شود، در نهایت پیروز خواهد شد.» کرستی کالیولاید، رئیس‌جمهور استونی در واکنش، این سخنان را «ناراحت‌کننده و شرم‌آور» توصیف کرد و گفت که حمله به متحد اصلی استونی، خطری برای امنیت ملی این کشور بوده است. ۲ روز بعد از این سخنان، هلم استعفا داد.
دوری از ترامپ
همه مقامات سیاسی راست افراطی در اروپا از باخت ترامپ ناراحت نیستند. تحلیلگران معتقدند که رئیس‌جمهور آمریکا با مطرح‌کردن شعار «اول آمریکا» همیشه به‌عنوان یک چهره غیرقابل اعتماد برای بخش زیادی از راست‌های افراطی اروپا به‌ویژه در کشور‌هایی که گرایش‌های ضدآمریکایی دارند، مطرح بوده است. ماتئو سالوینی، رهبر حزب راست‌گرای لیگ ایتالیا که قبل از انتخابات آمریکا ماسک «ترامپ ۲۰۲۰» به‌صورتش زده بود، از زمان اعلام بُرد بایدن سکوت کرده و فقط هفته گذشته در سخنانی به ادعای تقلب در انتخابات اشاره کرد.
جورجیا ملونی، رهبر حزب راست افراطی برادران ایتالیا نیز گفته که بایدن پیروزی خود را مدیون کروناست. تیری بودی، رهبر حزب راست افراطی برای دمکراسی و خیت ویلدرز، رهبر حزب ضداسلامی برای آزادی در هلند که هر دو در جریان انتخابات آمریکا از ترامپ حمایت کرده بودند، بعد از اعلام نتیجه، واکنش خاصی علیه بایدن نشان نداده اند.
به‌نظر می‌رسد مارین لوپن، رهبر جبهه ملی راست افراطی فرانسه نیز تمایلی ندارد که با نزدیک‌شدن به ترامپ، اعتبار خود را بین مردم کشورش زیر سؤال ببرد و انتخابات ریاست‌جمهوری۲۰۲۲ این کشور را از دست بدهد. او برعکس برخی از مقامات این حزب، از اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر تقلب در انتخابات حمایت نکرده است. تحلیلگران معتقدند؛ کسانی مانند لوپن یا سالوینی از آنجا که به حزب و خرده‌فرهنگ خاصی تعلق دارند، برعکس افرادی مانند بولسونارو، انعطاف‌پذیر نیستند و تمایلی به پیروی کورکورانه از ترامپ ندارند.
ارسال نظر