ریاض در تیررس انتقاد شورای حقوق بشر سازمان ملل

اعضای این شورا در نشست کمیته موسوم به کمیته بازبینی دوره ای جهانی که هر چهار سال یکبار سوابق حقوق بشری تمام 193 عضو سازمان ملل را بررسی می‌کند، در وهله نخست از سوء استفاده‌های ائتلاف سعودی-اماراتی در جنگ یمن  انتقاد کردند.

کشته شدن «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی مقیم آمریکا در کنسولگری عربستان در استانبول نیز یکی دیگر از موضوعات مورد انتقاد شورای حقوق بشر سازمان ملل در جلسه امروز با محوریت سوابق حقوق بشری ریاض بود.

هیأت اعزامی آمریکا در این نشست اعلام کرد که واشنگتن «قتل از پیش طراحی شده» خاشقچی را به شدت محکوم می‌کند.

نماینده واشنگتن همچنین تأکید کرد: «تحقیقاتی جامع، کامل و شفاف باید مطابق با روند مقتضی در رابطه با این پرونده انجام گرفته و نتایج آن نیز به صورت کاملا علنی منتشر شود».

بر اساس گزارش الجزیره، واشنگتن که همواره حامی اصلی ائتلاف سعودی در جنگ یمن بوده و اصلا این جنگ با چراغ سبز کاخ سفید آغاز شده بود، هفته گذشته در جریان تحولات پیرامون پرونده قتل این روزنامه‌نگار سعودی در استانبول، خواستار توقف حملات هوایی عربستان سعودی علیه یمن شده بود.

آمریکا در جلسه بررسی دوره‌ای سوابق حقوق بشری عربستان سعودی جایگاه ناظر را برعهده داشت. واشنگتن در ماه ژوئن شورای حقوق بشر سازمان ملل را به تبعیض و نژادپرستی علیه رژیم صهیونیستی متهم کرد و از این شورا کناره‌گیری کرد. در حال حاضر شورای حقوق بشر سازمان ملل 47 عضو دارد.

در نشست کمیته بازبینی دوره‌ای جهانی در ژنو، ریاست هیأت اعزامی سعودی  را «بندر العیبان» به عهده داشت که رئیس کمیسیون حقوق بشر عربستان سعودی است.

هیأت سعودی گزارشی درباره آنچه که تلاش‌های این کشور برای حفظ پایبندی به تعهدات بین‌المللی حقوق بشری خوانده شد، ارائه کرده و به سوالات و اظهارات کشورهای مختلف حاضر در جلسه امروز درباره سوابق حقوق بشری ریاض پاسخ داد.

«سماح حدید» مدیر کمپین‌های خاورمیانه عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای تأکید کرد: «اعضای سازمان ملل باید به حمایت خود از سکوت در برابر عربستان پایان داده و به انجام وظایف خود در بررسی موشکافانه بی‌رحمی‌های آل سعود پرداخته تا مانع از نقض‌های بیشتر حقوق بشری در این کشور و همچنین در یمن شوند».

این بیانیه در ادامه می‌افزاید: «سرکوب درازمدت منتقدان دولت سعودی، در اعدام خارج از صلاحیت قضایی جمال خاشقچی در ماه گذشته مصداق یافت و این مسئله تا همین اواخر از جانب کشورهای عضو سازمان ملل نادیده انگاشته می‌شد».

هیأت سعودی خطاب به اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل به تشریح موضع آل سعود پرداخت و اعلام کرد که ریاض در حال بررسی و تحقیق درباره پرونده خاشقچی است و تمام مسئولان این قتل را به سزای اعمال خود خواهد رساند.

بندر بن محمد العیبان، رئیس کمیسیون حقوق بشر عربستان سعودی در این نشست گفت: «پادشاهی عربستان سعودی قبلا تأسف و رنج خود بابت مرگ جمال خاشقچی را ابراز کرده است».

وی در ادامه گفت: «ملک سلمان بن عبدالعزیز قبلا دستور انجام روند پیگرد قضایی و انجام تحقیقات در خصوص این پرونده را صادر کرده تا تدارکات برای روشن شدن تمام حقایق این پرونده صورت گرفته و تمام عوامل این قتل به مجازات اعمال خود برسند».

بنا بر این گزارش، تعدادی از کشورهای عضو، از جمله انگلیس، اتریش و سوئیس، قبلا فهرستی از سوالات خود برای بازبینی در خصوص پرونده این روزنامه‌نگار سعودی را به شورای حقوق بشر سازمان ملل تسلیم کرده بودند.

نماینده انگلیس این سوال را مطرح کرده بود که «با توجه به مرگ بسیار خشن جمال خاشقچی، آیا عربستان سعودی می‌تواند ادعاهای خود را درباره این موضوع شفاف کند که قوانین این کشور آزادی ابراز و بیان عقیده را تضمین می‌کند؟»

خبرنگار الجزیره از ژنو گزارش کرد که طرح سوال از عربستان سعودی در جلسه امروز به دلیل جو حاکم ناشی از قتل اخیر روزنامه‌نگار سعودی در استانبول بسیار خشن و سخت‌گیرانه بوده است. گزارشگر الجزیره در ادامه به سوال انگلیس از ریاض اشاره و تأکید می‌کند که لحن تند این سوال نشان از جو حاکم علیه ریاض در این نشست دارد.

بر اساس این گزارش، برخی کمیته‌های سازمان ملل و همچنین یک سری سازمان های غیرانتفاعی گزارش‌هایی درباره سوابق حقوق بشری عربستان سعودی تسلیم این شورا کرده‌اند که تصویر نسبتا ناخوشایندی از ریاض ترسیم می‌کند.

در این گزارش‌ها به طور خاص به قوانین نژادپرستانه آل سعود، افزایش قابل ملاحظه در شمار اعدام‌ها بی سال‌های 2013 تا 2015 میلادی، عدم وجود قوانینی در حمایت از حقوق برپایی آزادانه گردهمایی و نیز ادامه نگرانی‌ها درباره عدم مشارکت زنان در فرایند حاکمیت این کشور اشاره شده است. در بخش‌های دیگری از این گزارش‌ها به سنگسار شدن نوجوانان زیر 18 سال  و حتی اعدام این افراد به خاطر جرایم غیرخشونت بار نیز پرداخته شده است.

بنا بر این گزارش، بسیاری از هیأت‌های اعزامی غربی از ریاض خواستند تا اعدام را مجازاتی منسوخ شده اعلام کند و ضمن تعدیل نظام سلطه مردان بر زنان این شکور، تعریف دقیق‌تری از «تروریسم» در قوانین خود ارائه دهد تا به این ترتیب منتقدانی به خشونت متوسل نشده‌اند تحت پیگرد قضایی در این کشور قرار نگیرند.

نماینده فرانسه نیز از عربستان سعودی خواست تا «فورا دستگیری و بازداشت‌های خودسرانه» روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی در این کشور متوقف شده و ریاض تمام تلاش خود را به کار گیرد تا برقراری آزادی مذهب در این کشور تضمین شود.

رئیس هیأت نمایندگی دولت سعودی در نشست کمیته بازبینی دوره‌ای جهانی شورای حقوق بشر سازمان ملل پس از آنکه به درخواست حدود 40 کشور عضو این شورا برای انجام تحقیقات جامع و فراگیر در خصوص قتل روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول یک بار دیگر گفت: در رابطه با مرگ این شهروند سعودی، کشور ما به انجام تحقیقاتی منصفانه در این خصوص متعهد است و تمام افرادی که در این جنایت نقش داشته‌اند در نظام قضایی سعودی مجازات خواهند شد.»

العیبان هیچ اشاره‌ای به جزئیات مربوط به وضعیت 18 تبعه سعودی دستگیر شده در ارتباط با این پرونده نکرد و مکررا از پاسخ به سوال خبرنگاران در رابطه با سرنوشت آنها طفره رفت و صرفا گفت: «این پرونده هنوز در مرحله تحقیقات است و من فکر می‌کنم که بیانیه من در این خصوص بسیار شفاف بود».

جمال خاشقجی که از جمله روزنامه‌نگاران منتقد سعودی بود که در آمریکا زندگی می‌کرد، از بعد از ظهر دهم مهرماه، به دنبال ورود به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شد. مقامات سعودی در ابتدا هرگونه اطلاع از سرنوشت خاشقچی را رد می‌کردند، اما بعد از گذشت چند روز، دادستان عمومی عربستان اعلام کرد که این روزنامه‌نگار سعودی در یک حمله از پیش طراحی شده به قتل رسیده است. دادستانی استانبول نیز اعلام کرده که خاشقچی ابتدا خفه و سپس جسد وی برای انتقال راحت‌تر به خارج از ساختمان کنسولگری سعودی در استانبول، تکه تکه شده است.

قرار است هیأت اعزامی عربستان سعودی در شورای حقوق بشر سازمان ملل روز جمعه گزارشی درباره پیشنهادات مطرح شده در نشست امروز در خصوص سوابق حقوق بشری این کشور ارائه دهد.