یک تیر و چند نشان ترکیه با خاشقجی

ناپدید شدن «جمال خاشقجی» نویسنده و منتقد سرشناس سعودی بعد از مراجعه به کنسولگری عربستان در استانبول موجی از واکنشها را در قبال سیاستهای شاهزاده سعودی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به دنبال داشته است، واکنش هایی که نهایتا موجب شد تا ریاض با تاخیری طولانی و پس از رد اولیه اتهام ها به کشته شدن منتقد سیاست های شاهزاده سعوی محمد بن سلمان در کنسولگری این کشور ولو با روایت خودش در استانبول اعتراف کند.

در میان سازمان ها، کشورها و شخصیت هایی که به قتل خاشقجی واکنش نشان داده اند هیچ کس به اندازه رئیس جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان و نزدیکان وی واکنش قوی نشان نداده اند.

مقامات ترک همراه با تحقیقاتی که توسط پلیس و نیروهای امنیتی این کشور در جریان بود به تشریح و افشاگری قطره ای در خصوص قتل خاشقجی پرداختند و همچنان به این کار ادامه می دهند. پیگیری مقامات ترکیه در حدی بوده است مقامات ترک نه تنها پیشنهادهای ریاض برای معامله در خصوص این پرونده را رد کرده اند، بلکه رجب طیب اردوغان حتی پس از اذعان ریاض به کشته شدن خاشقجی در کنسولگری این کشور وعده داده است که پرونده را ناتمام رها نخواهد کرد و آن را تا انتها پیگیری خواهد کرد.

هر چند رئیس جمهور ترکیه خاشقجی را «یک دوست» نامیده است اما می توان دلایلی دیگر را برای پیگیری های سرسختانه اردوغان در خصوص این پرونده متصور بود.

عربستان سعودی و ترکیه در سال های اخیر برای گسترش نفوذ خود در خاورمیانه رقابت های جدی را داشته اند و اختلافات آنها بر سر تحولات مصر و برکناری محمد مرسی با حمایت های ریاض که از نزدیکان اردوغان بود.

همچنین حمایت های ترکیه از قطر در برابر فشارهای عربستان، فعالیت های مخرب عربستان در نزدیکی مرزهای ترکیه در سوریه و حمایت های عربستان از کردهای تجزیه طلب در منطقه که ترکیه آنها را تهدیدی برای امنیت ملی خود می داند همگی موجب شده است تا در سال های اخیر بعد از روی کار آمدن محمد بن سلمان تنش های بین دو کشور بالا گیرد.

رقابت و تنش بین دو کشور به حدی بوده است که در پی کودتای نافرجام 2016 ترکیه، اردوغان دولت سعودی را از حامیان کودتاچیان نامید و چندی پیش نیز شاهزاده جوان سعودی، محمد بن سلمان، ترکیه را در کنار ایران و برخی گروه های منطقه «مثلث شرارت» نامید.

شاید بتوان گفت قتل بی رحمانه منتقد آل سعود به دستور محمد بن سلمان که بیانگر سیاست های سرکوبگرانه این شاهزاده جوان سعودی فرصتی طلایی به اردوغان داده است تا با فشار بر جامعه جهانی و آمریکا که نزدیکترین متحد ریاض می باشد موجبات برکناری محمد سلمان و یا حداقل مهار و تعدیل سیاست های منطقه ای مخرب وی را پیگیری کند.

همچنین این اتفاق فرصتی برای اردوغان ایجاد کرده است تا از میزان انتقادات داخلی و خارجی بر سیاست هایش بکاهد.

از آنجائیکه عربستان از حامیان مالی و سیاسی گروه های تروریستی در سوریه و کردهای تجزیه طلب در سوریه و عراق می باشد، به نظر می رسد اردوغان درصدد است با اهرم فشار قراردادن مسئله قتل خاشقجی رفتار و سیاست های مداخله جویانه و مخرب عربستان در سوریه و مناطق کردنشین سوریه و عراق را مهار کند.

همچنین در ماه های اخیر و در پی تحریم های آمریکا علیه ترکیه به خاطر آزاد نکردن کشیش آمریکایی توسط آنکارا، انتقادهای زیادی در داخل به علت برخی مشکلات اقتصادی متوجه اردوغان بوده است. اردوغان با آزادی همزمان کشیش آمریکایی و سوق دادن افکار عمومی به سمت مسئله قتل خاشقجی می تواند از میزان انتقادات از خود بکاهد.

همچنین در سال های اخیر دولت ترکیه و شخص اردوغان مورد انتقادهای زیادی به خاطر تحت فشار قراردادن روزنامه نگاران قرار داشته است که با پیگیری مسئله قتل نویسنده و روزنامه نگار سعودی قصد دارد خود را پیگیر و مدافع حقوق روزنامه نگاران معرفی کند.