آل‌سعود بازنده ی اصلی پرونه ی خاشقچی

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، مقامات آل سعود شنبه گذشته با صدور بیانیه ای به کشته شدن «جمال خاشقچی» روزنامه نگار منتقد در ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول اعتراف و ادعا کردند که وی در پی یک درگیری در داخل این ساختمان کشته شده است.
خاشقچی روزنامه نگار و منتقد سیاست های «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان از 10 مهر ماه و پس از ورود به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شد و اخبار جسته و گریخته از به قتل رساندن وی به دست تیم امنیتی سعودی حکایت داشت. با وجود اینکه همه کسانی که در داخل و خارج عربستان پرونده قتل خاشقچی و اخبار مربوط به آن را دنبال می کردند اطمینان داشتند که نظام سعودی و شخص محمد بن سلمان نخستین متهم این پرونده هستند، اما بازهم نظام عربستان برای فرار از مسوولیت درباره این جنایت تلاش و آمریکا هم در این زمینه از سردمداران عربستان حمایت می کرد.
در این میان «دونالدترامپ» رئیس جمهوری آمریکا با اظهارات خود درباره قتل خاشقچی و طرح احتمالی کشته شدن خاشقچی از سوی افراد «خودسر» مسیر این پرونده را منحرف و برای تبرئه بن سلمان در این ماجرا اقدام کرد. او در این راستا «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا را راهی عربستان کرد تا با هماهنگی مقام های عربستان سناریوی قتل خاشقچی را بنویسند. آمریکا با این اقدام خود تلاش کرد متهم اصلی این پرونده را از تنگنا نجات دهد.
در این زمینه روزنامه «الشرق» قطر در گزارشی با عنوان «اعتراف سعودی به قتل خاشقچی و ارائه روایتی ساده» نوشت: عربستان پس از سپری شدن دو هفته از قتل خاشقچی به این موضوع اعتراف کرد. ریاض با اعلام این موضوع که او به دلیل درگیری کشته شد روایتی ضعیف در این باره ارائه کرد. این موضوع با روایت نخست ریاض که در آن ادعا کرده بود خاشقچی از کنسولگری خارج شده است در تناقض است. اگر این اعتراف فیصله دهنده موضوع است پس جسدی که با اره تکه تکه شده کجا است؟ آیا درگیری نیاز به ارسال گروه ترور 15 نفری و دو هواپیما دارد؟ تصمیم های پادشاهی در برکناری مسوولان اطلاعات و دستگیری 18 سعودی دیگر نشان می دهد که عربستان در به قتل رساندن خاشقچی نقش داشته است و سناریوی برای دور نگه داشتن ولیعهد از دایره اتهام در حال رقم خوردن است.
به نوشته روزنامه «الاخبار» لبنان، ریاض اعتراف کرد که خاشقچی را به قتل رسانده است. این اعتراف به درازا کشید تا چارچوب توافق سه جانبه واشنگتن، آنکارا و ریاض درباره این موضوع تکمیل شود. سعودی ها پس از نشت همه اطلاعات درباره چگونگی کشته شدن یک شهروند خود در کنسولگری عربستان در ترکیه به سادگی اعتراف کردند که او به دلیل درگیری در کنسولگری کشته شده است. آنکارا و واشنگتن هم درباره این موضوع هیچ موضع گیری نکردند. زیرا آنها در تدوین قرار داد شریک بودند. باید به این سوال پاسخ داد که پادشاه عربستان به «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه و ترامپ برای نجات محمد بن سلمان و حفظ ثبات عربستان چه وعده ای داده است؟
روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن در گزارشی به قلم «لینا ابوبکر» نوشت: شرکت نفتی آرامکو تاوانی است که عربستان برای بسته شدن پرونده قتل خاشقچی به آمریکا خواهد داد. «طلال سلمان» دیگر تحلیلگر این روزنامه هم نوشت: واشنگتن تلاش خواهد کرد از این پرونده بیشتر دستاوردها را نصیب خود کند. آشکار است که ترامپ از این ماجرای غم انگیز برای باج خواهی از عربستان استفاده خواهد کرد.
به نوشته روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن، به دنبال این ماجرا، اردوغان از جایی که فکرش را هم نمی کرد یک فرصت طلایی به دست آورد و اکنون او گرداننده اصلی این بازی است و شاید این شرایط به اقتصاد ترکیه که رو به افول بود، جانی تازه بخشد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند خشم افکار عمومی جهان از عربستان که این روزها به دلیل قتل خاشقچی به اوج خود رسیده است با تلاش های آشکار و پنهان و معاملات مختلف و پنهان نگه داشتن مسوول اصلی پرونده قتل خاشقچی خاموش نمی شود و در پی این ماجرا، محمد بن سلمان دیگر بر کرسی قدرت باقی نخواهد ماند.
در این زمینه روزنامه رای الیوم در گزارشی به قلم «عبدالباری عطوان» تاکید کرد یکی از پیامدهای قتل خاشقچی آن است که بن سلمان را از ولیعهدی عربستان کنار خواهد زد و اکنون برخی از محافل سعودی به دنبال ولیعهد جدیدی هستند.
روزنامه رای الیوم در گزارشی دیگر نوشت: بلند پروازی های محمد بن سلمان پس از اینکه بسیاری از وزیران اقتصادی کشورهای غربی، مدیران بانک ها و شرکت های بزرگ اعلام کرده اند که به دلیل نقش داشتن عربستان در قتل خاشقچی حضور خود در کنفرانس اقتصادی «داووس صحرا» را لغو خواهند کرد با ضربه بزرگ و کشنده روبرو شد. عربستان برای جذب سرمایه های جهانی در طرح های خود در ساحل دریای سرخ و در چارچوب چشم انداز 2030 محمد بن سلمان بر روی بر این کنفرانس حساب ویژه ای باز کرده بود.
'چهره عربستان برای جذب سرمایه های خارجی پس از اقدام بن سلمان در بازداشت 350 تن از بازرگانان سعودی و برخی شاهزادگان مثل «ولید بن طلال» تخریب شده است و اکنون ماجرای قتل خاشقجی ضربه ای شکننده بود. تحریم این نشست اقتصادی مقدمه ای برای اقدام های دیگری است که برای عربستان سعودی و اقتصاد آن بسیار دردناک خواهد بود. این در شرایطی است که موضوع تحریم اقتصادی و فعال سازی قانون «جاستا» برای گرفتن غرامت قربانیان حادثه تروریستی 11 سبتامبر نیز می تواند عربستان را در آینده نزدیک با بحران های اقتصادی سختی روبرو سازد.'
تارنمای مرکز پژوهش های «الجزیره» قطر نیز نوشت: گزارش های رسانه های عربی و غربی درباره ماجرای قتل خاشقچی و متهم کردن محمد بن سلمان در این زمینه، چهره او را تخریت کرده است. اکنون به او به عنوان قاتلی نگاه می شود که روزنامه های آزاد را در تنگنا قرار داده و حریم دیگر کشورها را می شکند.روزنامه «اکونومیست» او را فردی خوسر به شمار آورده است. این اقدام ولیعهد عربستان سبب شده است، همپیمانان عربستان احساس کنند که در صورت ادامه ولیعهدی او در تنگنا قرار خواهد گرفت. مقام های این کشورها اظهار کرده اند که این موضوع سبب خواهد شد افکار عمومی ما را مورد انتقاد قرار دهند و نتوانیم در انتخابات پیروز شویم. از این رو، آنان این سوال را مطرح می کنند که در صورتی که از ولیعهد عربستان دفاع کنند آیا وی آنان را باتلاق دیگری فرو نخواهد برد؟ آیا پیوند دادن منافع با محاسبات نادرست وی سودی برای منافع ما خواهد داشت؟ آیا بهتر نیست که در داخل عربستان به دنبال جایگزینی برای او باشیم تا هم چهره عربستان را بهتر شود و این کشور را از اشتباهات کشنده نجات دهد و هم منافع ما را تامین کند؟
تارنمای «العهد» لبنان نیز در این خصوص نوشت: تصمیم های گستاخانه و ماجراجویی های کاخ پادشاهی عربستان، این کشور را به پایین ترین سطح انحطاط رسانده است. چهره عربستان به دلیل جنگ افروزی ها، قتل، ربایش ها و سرکوب آزادی ها تخریب شده است. تلاش ها برای بهبودی چهره سودی ندارد و تنها راه برای رسیدن به این خواسته با ریخت و پاش دلارهای نفتی صورت می گیرد. در نتیجه جنگ یمن، عربستان مجبور شد با بسیاری از لابی ها و شرکت های بزرگ آمریکا و انگلیس قراردادهایی را منعقد کند تا این کشورها بر کارنامه سیاه عربستان در این جنگ سرپوش نهند. اکنون نیز پس از قتل خاشقچی به نظر می رسد همه تلاش های عربستان برای بهبود اوضاع خود و سرپوش نهادن بر این جنایت سودی به دنبال ندارد. این کشور دیگر نمی تواند با پرداخت میلیاردها دلار اوضاع را تغییر دهد. لابی عربستان در واشنگتن ماموریت سختی در پیش دارد. پس از جنایت های بی شمار عربستان در سرکوب آزادی ها، زندانی کردن وبلاگ نویس ها و فعالان رسانه ای، کشتار مخالفان و ربایش دیپلمات ها و اعدام ها و جنگ افروزی در یمن ماجرای قتل خاشقچی همچون باری بود که کمر شتر را شکست است.
به نوشته تارنمای العهد، «خلیل حرب» تحلیلگر مسائل عربستان، معتقد است که عربستان اکنون در بدترین دوران تاریخ خود به سر می برد و چهره این کشور به کلی ویران شده است. عربستان مجبور است میلیاردها دلار برای جبران این موضوع هزینه کند. پیش بینی می شود که شرکت ها و گروه های فشار پس از دریافت مبالغ هنگفت در این زمینه فعال شوند، اما به نظر می رسد تحرکات و حیله های آنان مانند گذشته سود بخش نباشد و بر پایه تمایلات محمد بن سلمان نباشد.
روزنامه «الشروق» الجزایر هم در گزارشی به قلم «قاده بن عمار» نوشت: به قتل رساندن جمال خاشقچی و اعدام شیخ «سلمان العوده» و مجازات مبلغان، اندیشمندان و نویسندگان میانه رو به کسی سودی نخواهد رساند. بلکه این اقدامات چهره دورانی که ولیعهد عربستان در آن ادعا اصلاحات دارد تخریب و به قتل رساندن چنین افراد میانه رو، زمینه را برای پیدایش مخالفان تندرو فراهم خواهد کرد.
پژوهش **9278**1552