واکنش متفاوت ترکیه و آمریکا به آزادی کشیش برونسون

آندرو برونسون جاسوس آمریکایی که در لباس یک کشیش اقدام به جاسوسی و همکاری با گروه های تروریستی در ترکیه می کرد و در این کشور نیز به همین اتهامات بازداشت شده بود، عصر روز جمعه آزاد شده و به آمریکا بازگشت.

شایعات مبنی بر آزادی برونسون از چند روز قبل از حکم دادگاه ازمیر در محافل سیاسی و رسانه ای خبری ترکیه منتشر شده بود که در نهایت، در چهارمین جلسه رسیدگی به اتهامات، حکم آزادی وی صادر و این رویداد با واکنش های متفاوتی در داخل ترکیه و خارج مواجه شد.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در رابطه با صدور حکم آزادی کشیش آندرو برونسون با انتشار پیامی در توئیتر خود خطاب به همتای آمریکایی خود اظهار کرد: آقای ترامپ، دستگاه قضایی ترکیه همان گونه که همواره تاکید کرده‌ام، حکم خود را به صورت مستقل صادر کرد.

وی در این پیام افزود: امیدوارم همکاری آمریکا و ترکیه شایسته روابط دو کشور متحد ادامه پیدا کرده و مبارزه مشترک با گروه‌های تروریستی از جمله پ.ک.ک، داعش و گولن صورت بگیرد.

دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا نیز با انتشار پیامی در توئیتر در رابطه با حکم آزادی کشیش آندرو برونسون گفت که 'از کمک‌های رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در این بابت تشکر می کنم.'

وی افزود: 'دیدار مجدد با برونسون عالی خواهد بود چرا که او یک مسیحی فوق العاده است که تجربه دشواری را پشت سر گذاشت و از رئیس جمهوری اردوغان به دلیل همکاری و کمک در راستای آزادی برونسون تشکر می‌کنم .''

ترامپ در سومین پیام توئیتری خود در این خصوص بار دیگر تاکید کرد که توافقی با ترکیه برای آزادی و بازگشت برونسون انجام نداده و این حکم راهگشای روابط ترکیه و آمریکا خواهد بود.

رییس جمهوری آمریکا همزمان با انتشار خبر آزادی برونسون در اولین پیام توییتری خود اعلام کرد که 'دعاها و افکار من متوجه کشیش برونسون است و امیدوارم هرچه زودتر به خانه‌اش بازگردد.'

ترامپ در پیام توئیتری دیگری نیز نوشت که برای آزادی برونسون تلاش زیادی کرده است.

فخرالدین آلتون رئیس سازمان ارتباطات ریاست جمهوری ترکیه پس از آزادی برونسون در واکنش به این توئیت ترامپ با بیان این که 'سیستم قضایی ترکیه آزاد و مستقل است'، گفت: ترکیه یک دولت مبتنی بر دموکراسی، حقوق و قانون بوده و محاکم قضایی ترکیه مستقل می باشند و تلاش، فشار، تهدید و تحریم دیگران در آزادی او بی تاثیر بوده است.

وی بیان کرد: رئیس جمهوری ترکیه پیش از این نیز گفته بود که مرعوب تهدیدها و تحریم های آمریکا نخواهد شد و بر همین اساس، جلسه دادگاه برونسون در زمان مقرر برگزار شده و حکم دادگاه در مورد وی صادر شد و دولت نیز به حکم قضایی ارج می گذارد.

مایک پنس معاون رییس جمهوری آمریکا نیز با در حساب توییتر خود نوشت: با رهبری قوی ترامپ و دعای آمریکایی ها، کشیش برونسون به خانه اش بر گشت.

لیندسی گراهام سناتور جمهوری خواه آمریکا هم در این خصوص واکنش نشان داد و با اظهار خرسندی از آزادی وی و آغاز تحقیقات از فعالیت های فتح الله گولن در آمریکا گفت: اقدامات فتح الله گولن سردمدار گروه گولن علیه دولت ترکیه و این که آیا اقدامات وی، جرم محسوب می شود یا نه؟ بررسی می شود و خواهیم دید که این بازجویی ما را به کجا خواهد برد؟

آزادی برونسون در داخل ترکیه نیز واکنش هایی را از سوی سران احزاب در پی داشت که می توان از ناراحتی دولت باغچه لی رهبر حزب حرکت ملی ترکیه یاد کرد چرا که وی در سخنانی انتقادی گفت: آزادی کشیش برونسون، وجدان ملی مردم ترکیه را جریحه دار کرده است.

وی با بیان این که محاکمه کشیش برانسون در ماههای اخیر به صورت کانون بحث های حقوقی و تنش ها در روابط ترکیه و آمریکا در آمده بود، افزود: برونسون در اکتبر 2016 میلادی با هدف اخراج از ترکیه دستگیر و در 9 دسامبر همان سال با اتهامات جدی تری بازداشت شد.

باغچه لی افزود: در ماه مارس سال جاری میلادی نیز ادعانامه دادستانی در مورد نامبرده از سوی دادگاه پذیرفته شد، اما به هر روی در 18 جولای گذشته از زندان آزاد و با حکم ممنوع الخروجی، به حبس خانگی محکوم شد.

به گفته وی، انصراف شاهدان پنهانی و خریداری شده از اظهارات پیشین خود و تغییر ادعاهای دادستان در جلسه اخیر، به حق موجب تقویت سوالات و شائبه هایی در خصوص سیر محاکمه شده است.

کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خواه خلق ترکیه نیز به آزادی این کشیش جاسوس آمریکایی واکنش نشان داد و اظهار کرد: باید دید این حکم بر اساس کدام دلایل صادر شده است و امید است به همین شکل در مورد دانش آموزان آکادمی ها و سربازان دستگیر شده به اتهام همکاری با گروه کودتاگر گولن نیز حکم صادر شود.

دوغو پرینچک رهبر حزب وطن ترکیه هم این حکم دادگاه را مثبت ارزیابی کرد و گفت: رای دادگاه درست و منطقی بود.

وی تاکید کرد: دادگاه های ترکیه به درستی برونسون را محکوم کرده و با زندانی کردن، وی را مجازات کردند و همه شاهد بودیم که برونسون مدت ها در زندان ماند و آمریکایی ها هم کاری تمی توانستند بکنند.

تمل کارملا اوغلو رهبر حزب اسلامگرای سعادت نیز نگاهی انتقادی به این موضوع داشت و در پیامی توییتری نوشت: بار دیگر شاهد نمایشی در دادگاهای ترکیه بودیم و با استخدام چند شاهد پولی، حکم آزادی این کشیش آمریکایی را صادر کردند.

وی خطاب به مقامات ترکیه گفت: شما تا دیروز آزادی برونسون را در تضاد با استقلال مراجع قضایی توصیف کرده و امروز با آزاد کردن وی ادعای استقلال دادگاه ها را می کنید و با در دست داشتن رسانه های قدرتمند، خود را موفق در این روند سیاسی ـ حقوقی نشان می دهید.

مرال آکشنر رهبر حزب نیک هم با ابراز تردید نسبت به ادعای های حزب حاکم در روند دادرسی به اتهامات برونسون در گفت و گو با روزنامه حریت اظهار کرد: مجازات اتهام جاسوسی در امور بین الملل مشخص است و در خصوص کشیش برونسون آمریکایی سوالی که از دولت دارم این است که اگر برونسون جاسوس بود، چرا آزاد شد؟ و اگر جاسوس نبود چرا این همه مدت زندانی بوده است؟

حیاتی یازیجی از معاونان حزب عدالت و توسعه در ارتباط با آزادی کشیش برونسون در حساب توییتر خود نوشت: در مورد این دعوا حرف های زیادی زده شد، اما باز هم حرف و حدیث در مورد این پرونده ادامه خواهد یافت.

عمر چلیک سخنگوی حزب عدالت و توسعه هم ضمن مثبت خواندن آزادی کشیش برونسون، با اشاره به انتقادات در مورد حکم صادره گفت: به تهدیدهایی که از سوی آمریکا در این روند علیه ترکیه شد، اعتنایی نکردیم و سیستم قضایی ترکیه در روند عادی خود این موضوع را ارزیابی و به نتیجه رساند.

وی افزود: اگر قرار بود این حکم در نتیجه بعضی اعمال فشارها اتخاذ شود، همزمان با حملات اقتصادی علیه ترکیه، حکم صادر می شد.

وی تاکید کرد: آمریکا باید بداند که نمی تواند از زبان تهدید علیه کشورها، به ویژه ترکیه استفاده کند و ترکیه هیچ وقت در برابر تحمیل ها، مسامحه نشان نداده و عقب نشینی نکرده است. 

آندره برونسون که از 20 سال پیش ساکن شهر ازمیر ترکیه بوده و از حدود دو سال پیش در بازداشت موقت به سر می برد، عصر جمعه در جریان چهارمین دور دادگاه آزاد و ممنوعیت خروج وی از ترکیه نیز لغو شد و وی بر این اساس شب جمعه با هواپیمای ویژه به آلمان پرواز کرده و از آنجا به آمریکا رفت.

وی بلافاصله با دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا دیدار کرد و این دیدار و تاکید رییس جمهوری آمریکا مبنی بر ضرورت آزادی وی نشان داد که این کشیش، یک جاسوس آمریکایی رده بالا و مهم برای ایالات متحده آمریکا بوده است.

به گزارش ایرنا، برونسون در حکم صادر شده جمعه گذشته بر خلاف حکم سنگین اولیه 35 سال زندان، به تحمل سه سال و یک ماه و 15 روز حبس محکوم شده ولی با توجه به تحمل دو سوم از مدت حبس صادر شده به صورت بازداشت موقت و امکان آزادی مشروط، از زندان خانگی آزاد شد.

برخی رسانه های ترکیه اعلام کردند که پس از ماه ها کشمکش بین ترکیه و آمریکا، در پی آزادی برونسون، تحریم های آمریکا علیه ترکیه نیز لغو می شود.

این کشیش آمریکایی به اتهام همکاری با کودتاگران ترکیه، همدستی با گروه های تروریستی، همکاری با گروه گولن و پ.ک.ک و نیز جاسوسی به نفع آمریکا بازداشت شده و با صدور رای اولیه به تحمل 35 سال زندان محکوم شده بود.

وی از نهم دسامبر 2016 (19 آذرماه 1395) در شهر ازمیر ترکیه در بازداشت موقت و از حدود 2.5 ماه پیش به علت وضعیت جسمانی در حبس خانگی بود.

ترکیه بارها به درخواست آمریکا و وکلای این کشیش محبوس مبنی بر آزادی وی از زندان پاسخ منفی داد.

در پی تبدیل حکم بازداشت موقت وی به حبس خانگی این کشیش در حدود 2.5 ماه پیش، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در پیامی توئیتری با اعتراض به بازداشت طولانی مدت وی، ترکیه را هدف تحریم های سنگین قرار داد.

واشنگتن به علت آزاد نشدن برونسون در ترکیه، عبدالحمید گل وزیر دادگستری و سلیمان سویلو وزیر کشور ترکیه را که نقش محوری در بازداشت و محاکمه این کشیش داشتند، تحریم کرد و دولت آنکارا نیز به طور متقابل وزرای کشور و دادگستری آمریکا را تحت تحریم قرار داد.

رایزنی و مذاکره مقامات ترکیه و آمریکا برای حل اختلاف به وجود آمده در پی زندانی شدن این کشیش و اقدام متقابل دو کشور در تحریم وزرای کشور و دادگستری همدیگر ادامه یافت ولی با رد درخواست آمریکا برای آزادی وی از سوی دادگاه و نیز دولت ترکیه، رئیس جمهوری آمریکا تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم از ترکیه را دو برابر کرد و بر شدت تنش ها افزود.

بالا گرفتن تنش در روابط آنکارا و واشنگتن به خاطر برونسون، شوکی سنگین بر بازار ترکیه وارد و ارزش پول ملی این کشور برابر ارزهای خارجی به ویژه دلار و یورو به شدت افت کرد به طوری که طی این مدت قیمت هر دلار به نرخ بی سابقه 7 لیر و یورو به 8 لیر رسید.

پس از آزادی این کشیش آمریکایی، ارزش پول ملی لیر ترکیه مقداری تقویت شد و امیدواری ها به بهبود روابط تیره شده آنکارا ـ واشنگتن نیز افزایش یافت.

واکنش آمریکا در برابر این اقدام به ظاهر مثبت ترکیه نشان خواهد داد که آیا مشکلات به وجود آمده بین ترکیه و آمریکا مرتبط به زندانی شدن این کشیش بوده است یا مسائل مهم دیگری در روند مناسبات دو کشور تاثیر گذار است.