دیدار وزیران خارجه بحرین و سوریه با چراغ سبز عربستان و امارات بود

«ولید المعلم» و شیخ «خالد بن احمد آل خلیفه» وزرای خارجه سوریه و بحرین برای نخستین بار از سال ۲۰۱۱ تاکنون در حاشیه نشستهای مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با یکدیگر دیدار کردند.

دو طرف در جریان حضورشان در نیویورک و در حاشیه نشستهای مجمع عمومی سازمان ملل متحد به صورت گذرا با یکدیگر مصافحه کردند. این اقدام وزیر خارجه بحرین پس از گذشت ۷ سال از تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب و اعمال فشار کشورهای عضو این اتحادیه به سایر کشورهای عربی برای پیروی از این تصمیم در نوع خود اقدامی نادر و کم سابقه بود.

به همین مناسبت گفتگویی را با دکتر «طلال عتریسی» رئیس مرکز منطقه ای و مطالعات سیاسی دانشگاه لبنان به بررسی این موضوع پرداخته ایم که در ادامه آمده است.

*در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد وزیران خارجه بحرین و سوریه مصافحه کرده و به گرمی یکدیگر را در آغوش کشیدند، برخی معتقدند این دیدار با چراغ سبز عربستان و امارات بوده و بحرین به طور مستقل دست به این اقدام نمی زند. نظر شما چیست و اساسا این دیدار حامل چه پیامی است؟

در خصوص این خوش و بش و مصافحه باید بگویم اعتقاد ندارم که این دیدار کاملا به صورت تصادفی بوده است و یا پیش از این به صورت مرتب انجام می شد. چند روز پس از این سلام و احوالپرسی ولید المعلم وزیر و وزیر خارجه بحرین گفتگویی از وی خواندم مبنی بر اینکه این مصافحه دیدار اول نبوده است و پیش از این دیداری انجام شده اما رسانه ای نشده است.

این یعنی اینکه بحرین تلاش می کند روابط مثبتی با سوریه برقرار کند به ویژه اینکه اوضاع سوریه در حال تغییر است و کشورهای دنیا با گرایشات متفاوت تلاش برای احیای روابط با سوریه را آغاز کرده اند.

بله چه بسا توافق عربستان و امارات در رابطه با این دیدار وجود داشته باشد یا بگوییم این رویداد با چراغ سبز ریاض و ابوظبی صورت گرفته است به ویژه اینکه بحرین بدون موافقت عربستان کاری نمی کند.

عربستان در حال حاضر به خوبی می داند که توطئه هایش در سوریه به پایان رسیده است و اکنون فرصت تغییر در سوریه است. چه بسا این اتفاق مقدمه ای برای از سرگیری روابط با سوریه به صورت مستقیم یا غیر مستقیم است.

این دیدار به منزله عقب نشینی از مرحله گذشته است مرحله ای که در آن تمامی کشورهای عربی علیه سوریه و خواهان انزوای این کشور بودند اما اکنون با اتفاقی که میان وزیران خارجه سوریه و بحرین رخ داد باید گفت که این اقدام، اقدامی در راستای از سرگیری تدریجی روابط با سوریه است و بحرین زمینه احیای روابط کشورهای عربی با دمشق را فراهم کرده است اما عربستان سعودی اکنون به قطار ازسرگیری روابط با سوریه نخواهد پیوست و احتمالا برای برقراری روابط با دمشق در مرحله کنونی آمادگی ندارد.

*این دیدار پس از نشست محرمانه وزیر خارجه آمریکا با کشورهای حاشیه خلیج فارس و اردن و مصر صورت گرفت، نشست محرمانه مذکور مقدمات برگزاری نشست سران کشورهای مذکور در ژانویه با هدف تشکیل ناتوی عربی است، هدف دیدار وزیران خارجه بحرین و سوریه پس از این نشست محرمانه چه بوده است؟

گمان نمی کنم که این دیدار ارتباطی به پروژه آمریکا درخصوص تشکیل ناتوی عربی داشته باشد. هدف از تشکیل ناتو عربی، مقابله با ایران و هدف دوم آن باج خواهی از کشورهای حاشیه خلیج فارس است همانطور که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به طور علنی اعلام کرد که عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس باید در ازای حمایت واشنگتن از آنها پول پرداخت کنند.

در واقع ناتوی عربی از منظر واشنگتن باید یک نهاد رسمی برای پرداخت پول به آمریکا در ازای حمایت واشنگتن از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس باشد. من در حال حاضر ارتباطی میان دیدار وزیران خارجه سوریه و بحرین با تشکیل ناتوی عربی نمی بینم، کشورهای عربی در حال حاضر همچون گذشته تلاش می کنند سوریه را از ایران دور کنند.

*برخی معتقدند این دیدار نشان دهنده شکست کشورهایی چون عربستان در ساقط کردن نظام بشار اسد است و حال درصدد احیای رابطه با این کشور و کشاندن آن از ایران به سمت اعراب است. نظر شما چیست؟

عربستان سعودی در سوریه شکست خورده است و این یک مسئله تایید شده است و اختلافی درباره آن وجود ندارد. ریاض دیگر نمی تواند در سوریه کاری انجام دهد و دلیل آن هم این است که کشورهایی که در حال حاضر به دنبال راه حل بحران سوریه و تضمین آن هستند روسیه، ترکیه و ایران هستند و عربستان نقشی در این زمینه ندارد.

قطعا این موضوع بحرین در حاشیه نشست های مجمع عمومی سازمان ملل متحد بیانگر عقب نشینی کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی از مواضع پیشین خود در خصوص سوریه است.

از سوی دیگر باید خاطرنشان کنم که بشار اسد رئیس جمهوری سوریه در گفتگوی جدید خود اعلام کرده است که اغلب کشورها اکنون آماده از سرگیری روابط با سوریه به صورت رسمی هستند، اغلب کشورها یعنی کشورهایی که علیه دمشق ایستاده بودند و اکنون تلاش می کنند خارج از این چارچوب باشند و یا مقدمه ای برای مشارکت در بازسازی سوریه آن را تلقی کرد و این مسئله ای است که امروز دغدغه همه کشورهای جهان است که می خواهند در بازسازی سوریه سهمی داشته باشند.