کم‌رنگ شدن نیکی هیلی در این روز‌های دولت ترامپ

هنگامی که دونالد ترامپ دومین حضورش به عنوان رییس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل را تجربه می‌کند، هیلی یک چهره محوری خواهد بود و ارتباط نزدیک آن‌ها احتمالا آشکار خواهد بود. او جزو معدود دستیاران منتخب کابینه است که مکررا و مستقیما با رییس جمهور صحبت می‌کند و این مساله برای برخی مقام‌های کاخ سفید خوشایند نبوده است.

با این حال یکسری حوادث نیز اتفاق افتاده که در جریان آن‌ها نیکی هیلی سیاست‌ها یا برنامه‌هایی را اعلام کرده که بلافاصله محتوای آن تغییر کرده است و این مساله پرسش‌هایی را درباره جایگاه او در دولت ایجاد کرده، در حالی که مایک پامپئو، وزیر امور خارجه و جان بولتون، مشاور امنیت ملی دولت ترامپ خود را از دستیاران منفعل‌تر و به لحاظ ایدئولوژیک میانه‌رو دورتر کرده و بالا کشیده‌اند.

در ارتباط با هر دوی آن‌ها چند مقام ارشد گفتند که نیکی هیلی به شکلی ناعادلانه سپر بلا قرار گرفته است. همچنین نفوذ نیکی هیلی در سازمان ملل نیز به دلیل تصمیم‌های سیاسی ترامپ که با مخالفت بسیاری از کشور‌ها روبه‌رو شدند نظیر به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل قطع کمک به فلسطینی‌ها و خارج کردن آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل تضعیف شده است.

هیلی حامی مواضع ترامپ در راستای عدم اتلاف سرمایه آمریکا برای طرف‌های بی‌لیاقت و قدرناشناس بوده است. با این حال او از بحث‌های سیاسی دیگر نظیر کاهش هرچه بیشتر تعداد پناهجویان قابل اسکان در آمریکا که اخیرا اعلام شد، حمایت نکرده است. دستیاران دولت آمریکا گفته‌اند که سخنرانی روز سه‌شنبه دونالد ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل متمرکز بر کمک‌های خارجی و حاکمیت آمریکا خواهد بود.

مشاور ارشد ترامپ یعنی استفان میلر که از او به عنوان معمار سیاست‌های مهاجرتی سفت و سخت ترامپ و گاهی اوقات مخالف نیکی هیلی یاد می‌شود نویسنده اصلی متن سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل است.

هیلی در یک کنفرانس خبری در سازمان ملل گفت: او (ترامپ) قصد دارد نشان دهد که آمریکا هرچند سخاوتمند است، اما این سخاوتمندی را نسبت به کسانی اعمال می‌کند که ارزش‌های مشترک با آمریکا دارند و با ما همکاری می‌کنند نه نسبت به کسانی که می‌خواهند راه آمریکا را متوقف کرده یا بگویند که از آمریکا متنفر هستند. برحسب اتفاق آمریکا ریاست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل را در ماه جاری میلادی به عهده دارد که معنی آن این است که نیکی هیلی خواستار نشست‌های با موضوعات ویژه شود.

او از این محمل استفاده کرده تا مناظره‌هایی درباره سقوط دموکراسی در ونزوئلا، بحران سیاسی در نیکاراگوئه و فرار کره شمالی از تحریم‌های سازمان ملل تشکیل دهد. این ریاست همچنین به این معنی است که ترامپ و پامپئو در جریان گردهمایی سالانه سازمان ملل به نوبت پشت تریبون بروند. پامپئو که مورد علاقه ترامپ است اولین حضورش در مجمع عمومی سازمان ملل را با دستور کار متمرکز بر کره شمالی تجربه می‌کند.

پامپئو ریاست نشست شورای امنیت را به عهده خواهد داشت که در آن امید‌های ترامپ برای خلع سلاح هسته‌ای کره شمالی را تشریح کرده و به کشور‌هایی که تحریم‌های سازمان ملل علیه کره شمالی را نقض می‌کنند هشدار خواهد داد. در اولین سال دوره ریاست جمهوری ترامپ نیکی هیلی نقش برجسته‌تری در خصوص کره شمالی ایفا کرد و در آن زمان تمرکز آمریکا بر جلب حمایت بین‌المللی از تحریم‌های سخت‌تر علیه کره شمالی بود و رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا بود.

هیلی امسال در جریان دیپلماسی‌ها در قبال کره شمالی که در آن پامپئو مذاکره‌کننده بوده کمتر ظاهر شده است. او در نشست تاریخی ترامپ با کیم جونگ اون در ماه ژوئن در سنگاپور شرکت نکرد، چرا که در این رخداد بنا به گفته چند مقام دولت آمریکا نقشی برای سفیر آمریکا در سازمان ملل وجود نداشت. جان بولتون تکان اساسی به کارمندان شورای امنیت ملی آمریکا داده و آن نوع نشست‌های سطح عالی که هیلی مرتبا در آن شرکت می‌کند را کاهش داده است.

مقام‌های سابق آمریکایی می‌گویند: بولتون قصد دارد به هیلی دیکته کند چه‌طور کارش را انجام دهد.

مولی مونتگومری، دیپلمات باتجربه آمریکایی که قبل از ترک دولت در اوایل سال جاری میلادی در دفتر مایک پنس کار می‌کرده گفت: نفوذ هیلی در زمان رکس تیلرسون در اوج خود بود، چرا که عقب‌نشینی‌های تیلرسون به هیلی اجازه می‌داد که وارد صحنه شود و تبدیل به صدای سیاست خارجه آمریکا شود، اما اکنون که پامپئو تعامل و فعالیت بیشتری را با دولت‌ها و مطبوعات خارجی در پیش گرفته از برجستگی نقش هیلی کم شده است.

مونتگومری اظهار داشت:‌اکنون بولتون بیشتر بر مسائل حوزه سازمان ملل نسبت به مقام قبل از خود اعمال نفوذ می‌کند که این بیشتر به خاطر توجه خاص او به این سازمان و تجربه کاری‌اش به عنوان سفیر در این سازمان در نیویورک در زمان دولت جورش دبلیو بوش است.

مقام‌های کاخ سفید می‌گویند: روابط بولتون و هیلی قدرتمند است و توجه او به سازمان ملل به قیمت کاهش نقش هیلی نبوده است. اما دستیاران باتجربه‌تر بولتون می‌گویند: تنش میان آن‌ها غیرقابل اجتناب خواهد بود.

متیو واکسمن مقام سابق دولت جورج دبلیو بوش گفت: بولتون رویکردی تهاجمی نسبت به سازمان ملل دارد و در داخل دولت آمریکا تجربه بیشتری در بازی‌کردن با رشته‌های بوروکراتیک و چگونگی ظاهرشدن در مقابل دوربین‌ها و عمل کردن در پشت صحنه دارد.

گرت مارکوئیز سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت: بولتون با موفقیت درسراسر دولت هماهنگی ایجاد می‌کند تا دستور کار رییس جمهور را اجرا سازد.

همچنین مارک گرومبریج، مشاور سابق بولتون در وزارت خارجه آمریکا گفت: مسلم است که بولتون بخواهد بر هیلی اعمال نفوذ کند.

یک مقام دولت آمریکا گفت: بولتون با هیلی به عنوان یک مقام پایین‌تر از رده عضو کابینه رفتار نمی‌کند و هیلی این رویکرد بولتون را ترجیح می‌دهد، چرا که تا قبل از آن تعداد نشست‌ها بیش از حد بود و با این روند اکنون عملکرد بهتر شده است. بولتون مثل پامپئو از اعتماد ترامپ برخوردار است، در حالی که فرد قبل از او این طور نبود.

چند مقام آمریکایی گفتند: این وضعیت کار را برای تعیین و نظارت بر سیاست‌های امنیت ملی بهتر می‌کند، اما جلوی اشتباهات یا کمبود ارتباط را نمی‌گیرد. یکی از این موارد ماه جاری میلادی رخ داد هنگامی که هیلی گفت: ترامپ ریاست نشست شورای امنیت درباره موضوع ایران را به عهده خواهد داشت، اما مقام‌های آمریکایی دیگر گفتند که دستور کار این نشست کلی‌تر بوده و مربوط به عدم اشاعه تسلیحات است.

به گفته مقام‌ها این تغییر بعد از بحثی داخلی درباره ایجاد اختلاف علنی بین آمریکا و همپیمانانش یعنی بریتانیا و فرانسه بر سر توافق هسته‌ای ایران اعمال شده است. هیلی روز پنج‌شنبه گذشته به صورت رسمی این تغییر موضوع را اعلام کرده و آن را منطقی خواند، اما مشخص نشد که آیا صحبت‌های او جلوتر رفتن از کاخ سفید بوده یا خیر.

دو مقام آمریکایی گفتند: ترامپ خواهان تمرکز بر ایران بوده است. او روز جمعه توییت کرد که رییس نشستی درباره ایران خواهد بود و یک مقام ارشد دولت گفت: این به این معنی تفسیر می‌شود که رییس جمهور هنوز این تمرکز را ترجیح می‌دهد.

یک مقام گفت: موضوع ایران پیش از اعلام شدن به شکل جامع در کل تیم امنیت ملی آمریکا مورد بحث قرار گرفت. بعد از آنکه این موضوع اعلام شد در اینکه این رویه بهترین رویه باشد، تجدید نظر شد و هیلی جزیی از این تجدید نظر بود همان‌طور که جزیی از بحث اولیه درباره این موضوع بود و با گسترش موضوع موافقت کرد و اعتقاد داشت رویکرد جدید بهتر است.

هرچند هیلی کسی است که بتواند هر زمان از دولت آمریکا خارج شده و مدعی تجربه‌اش در برخی از سنگین‌ترین مسائل سیاست خارجی روز شود، اما به نظر می‌رسد کمتر از مقام‌های دیگر در معرض خروج زودهنگام از دولت باشد.

یک مقام ارشد دولت که با هیلی تعامل داشته گفت: این شایعات درباره این‌که چه کسانی در معرض کناره‌گیری و چه کسانی به عنوان جانشین‌های آن‌ها مطرح شده‌اند به گوش من می‌رسد، اما هنوز اسم نیکی هیلی درمیان آن‌ها مطرح نشده است.