۱۷ سال از ۱۱ سپتامبر گذشت

پایگاه خبری یواس‌ای تودی در تحلیلی به مناسبت سالروز ۱۱ سپتامبر نوشت: ظرف چند ماه آتی به رسم هر ساله، هزاران ۱۷ ساله با رضایت والدینشان برگه‌هایی را برای پیوستن به سرویس‌های مسلح و راهی شدن به کمپ‌های نظامی در ۱۸ سالگی امضا می‌کنند. اما این بار تفاوتی وجود دارد. این جوانان وارد ارتشی می‌شوند که بیش از سن آنها درگیر جنگ در افغانستان بوده است.

جنگ افغانستان یک ماه پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر آغاز شد که ۱۷ سال پیش در چنین روزی جان حدود ۳۰۰۰ آمریکایی را گرفت. ایالات متحده به رژیم طالبان که به اسامه بن لادن و دسیسه‌چینان القاعده پناه داده بود، حمله‌ور شد. طالبان ظرف چند هفته از قدرت خلع شد اما جنگ هرگز متوقف نشده است. تلفات نیروهای آمریکایی در افغانستان از سال ۲۰۰۱ از ۲۲۰۰ تن فراتر رفته است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا سال گذشته تصمیم گرفت تا به افغانستان متعهد بماند و حدود ۱۵ هزار نیروی آمریکایی را عمدتا در نقش حمایتی برای نیروهای امنیتی افغان آنجا نگه دارد.

وضعیت جنگ چگونه است؟

بازرس کل ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار) در گزارشی با توصیف این بحران تاکید کرد دولت مستقر در کابل کنترل دو سوم جمعیت و ۵۶ درصد مناطق مورد مناقشه با شبه‌نظامیان را در دست دارد. برخی تحلیلگران معتقدند بیش از آنچه در گزارش سیگار آمده است مناطقی با طالبان مورد مناقشه است. فساد دولتی همچنان شایع است، اختلافات قومی رو به رشد است و لیست سوء استفاده‌ها از حدود ۹۰۰ میلیارد دلار از کمک آمریکا از سال ۲۰۰۱ سرسام‌آور است.

در میان احساس ناامنی عمومی، در ماه ژوئن در پایان ماه مبارک رمضان چیزی غیر معمول و غیر منتظره اتفاق افتاد. یک آتش بس موقت دیده شد که اولین مورد از سوی طالبان از سال ۲۰۰۱ است. جوزف ووتل، رئیس فرماندهی مرکزی آمریکا در جنوب آسیا و خاورمیانه گفت: این شمه‌ای از اتفاقی است که می‌تواند رخ دهد. این واقعا یک برهه چشمگیر بود.

با این حال خشونت‌ها از سر گرفته شد و اوایل ماه گذشته طالبان مرکز شهر غرنی با ۲۷۰ هزار سکنه را به دست گرفت. پیش از بیرون راندن این شبه‌نظامیان صدها تن جان باختند و این بار دیگر تاکیدی بر آن است که طالبان گرچه نیرومند است اما توان کنترل مراکز شهری را ندارد.

ماه ژوئن جنبش صلح افغانستان با پای پیاده سراسر این کشور را پیمود. مذاکره صلح غیر علنی ماه‌هاست در دستور کار قرار دارد و هفته گذشته، وزیر دفاع آمریکا گفت یک چارچوب سازش وجود دارد. دیگر حرفی از پیروزی نیست اما هنوز هم امکان دارد چیزهای بیشتری از دست برود. عناصر طالبان عمیقا با القاعده در ارتباط هستند و این خطر به وجود می‌آید که افغانستان دوباره پایگاه راه‌اندازی حملات تروریستی شود.

فراتر از منافع شخصی ایالات متحده، دستاوردهای اجتماعی محدودی که وعده داده شده، محقق شده است، به ویژه برای صدها هزار تن از دختران افغان که زمانی آینده‌ای نداشتند. سهم متوسطی از دختران سنین ۱۲ تا ۱۵ ساله اکنون به مدرسه می روند. هدر بار، یک پژوهشگر ارشد دیده بان حقوق بشر در مورد مسائل زنان می‌گوید: "این ها آمار بسیار وحشتناکی است اما تحت کنترل دولت طالبان بسیار بدتر می‌شد. پس از بررسی همه چیز، از خروج تا طرح مخفی خصوصی‌سازی جنگ، ترامپ سال گذشته موضعی قدرتمند نشان داد تا بگوید ایالات متحده اجازه نخواهد داد که طالبان مجددا قدرت بگیرد. ظاهرا مذاکرات صلح در جریان است. این زمان کنار رفتن نیست.