راهبرد آمریکا در افغانستان زیر سایه ابهام

پایگاه خبری دویچه وله گزارش داد، ۱۷ سال از حمله نظامی به افغانستان تحت رهبری آمریکا می‌گذرد و دیگر مشخص شده است که این حمله کارایی نداشته و به نتیجه‌ای مطلوب نرسیده است. هنوز نیروهای ناتو تحت عنوان "پشتیبانی جدی" ۲۰ هزار سرباز را در این کشور مستقر کرده اما این نیرو نیز هیچ تاثیری در برقراری صلح در افغانستان ندارد.

آمریکا و اشرف غنی، رئیس‌جمهوری مورد حمایت آمریکا در افغانستان که در گذشته شهروند آمریکا بوده، ابتدای ماه ژوئن سال جاری میلادی با اعلام آتش‌بس یک‌طرفه به‌مناسبت عید قربان بسیاری را متعجب کردند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در ماه اوت سال گذشته میلادی پیشنهاد کرده بود که "راه‌ حلی سیاسی" در افغانستان به وجود آید که در آن دیدگاه "بخش‌هایی از طالبان" نیز گنجانده شود.

اشرف غنی ۲۸ مرداد سال جاری باز هم با پشتیبانی آمریکا آتش‌بسی سه ماه اعلام کرد. این آتش‌بس اما در موردهایی از طرف طالبان شکسته شده است.

اووِ کلوسمان، مفسر اشپیگل آنلاین در این باره نوشته است که گزارش‌های ناتو، نهادهای آمریکا و سازمان معتبر و غیردولتی "گروه بین‌المللی بحران" نشان می‌دهد که آمریکا با حمله به افغانستان همچون بریتانیا و روسیه که پیش‌تر به این کشور حمله کرده بودند، موفقیتی به دست نیاورده و همه این اشغالگران به هنگام حمله قدرت خود را بیش از حد واقعی ارزیابی کرده بودند.

نتیجه تحقیقی که در آغاز سال ۲۰۱۸ از طرف بازرسی امور بازسازی افغانستان انجام شد، نشان می‌دهد که پول‌هایی که از طرف آمریکا به افغانستان سرازیر شدند یکی از عوامل فساد و تضاد در بیشتر گروه‌ها در این کشور بوده است.

این تحقیق به این نتیجه رسیده که آمریکا برای بازسازی افغانستان مبالغ "بسیار زیاد و فوری" در اختیار دولت افغانستان قرار داد اما این پول‌ها برای بازسازی استفاده نشد بلکه به کیسه مالکان بزرگ این کشور سرازیر شد.

همین شرایط تنفر فقرای افغانستان را نسبت به دولت این کشور افزایش داد و طالبان از این امر سود برد. نتیجه این که دولت افغانستان به تدریج کنترل بر نیمی از کشور از جمله ولایت بزرگ هلمند در جنوب غربی این کشور را از دست داد.

گروه بین‌المللی بحران در ژوئن ۲۰۱۴ نیز نسبت به "روند بدتر شدن شرایط امنیتی" در افغانستان هشدار داده بود. در گزارش گروه بین‌المللی بحران از جمله آمده بود که نیروهای آمریکایی با حرکات وحشیانه، آدم‌ربایی و شکنجه مخالفان، شرایط را برای نیرومندتر شدن طالبان فراهم آورده‌اند. طالبان به این وسیله توانست به نیروهای خود که بیشتر آنها از افراد بیکار تشکیل شده‌اند، بیفزاید.

در تحقیقی که از طرف کمیسیون دفاعی و امنیتی ناتو در ماه آوریل سال جاری میلادی انجام شد، مشخص شد که ارتش و پلیس افغانستان دیگر نمی‌توانند در برابر پیشروی طالبان مقاومتی جدی کنند.

در این گزارش آمده است که "رهبری بد" در این کشور سبب شده تا به شمار سربازان فراری از ارتش افغانستان هرچه بیشتر افزوده شود.

فاجعه ناشی از مداخله نیروهای نظامی به رهبری آمریکا در افغانستان در ارتباط با تولید تریاک در این کشور نیز خودنمایی می‌کند. دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در گزارش اخیر خود اعلام کرده که تولید تخمینی تریاک در افغانستان در سال ۲۰۱۷ به‌نسبت سال پیش از آن ۶۳ درصد افزایش یافته و به ۹۰۰۰ تن رسیده است.

گروه بین‌المللی بحران در تحقیقی به این نتیجه رسیده که دلایل این امر "فساد گسترده در دولت" است. در این گزارش آمده است که مقامات دولتی فاسد و افراد نزدیک به دولت مدتی طولانی در سودرسانی اقتصادی در تولید تریاک سهیم بوده‌اند.

طالبان در این رابطه با شعار مبارزه با فساد دولتی و مبارزه برای "پیروزی دین و سرزمین مادری" در صحنه حاضر شده است و خود را مدافع مردم و علیه "آمریکایی‌های متکبر و اشغالگران کافر" معرفی می‌کند.

طالبان به طور عمده از حمایت بزرگ‌ترین گروه قومی این کشور یعنی پشتون‌ها برخوردار است که ۴۰ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. اعضای طالبان از حمایت نیروهای امنیتی پاکستان نیز برخوردارند. حامیان دیگر آنها عربستان سعودی و قطر هستند.

با این حال، بیشترین حامی طالبان افغانستان از ابتدا تاکنون خود جامعه افغانستان است؛ با ساختاری که در آن مالکان بزرگ شیوه زندگی را برای میلیون‌ها شهروند بی‌سواد این کشور تعیین می‌کنند.

در زمان اشغال افغانستان توسط اتحاد شوروی سابق، همین که اشغالگران و نیروهای دولتی زیر نفوذ آنها متوجه شدند که فعالیت‌شان ناموفق بوده، سعی کردند با طالبان سازش کنند. اکنون آمریکا نیز به همین نتیجه رسیده است. با این حال، آتش‌بس و سعی در تفاهم با طالبان به سود شوروی سابق نشد و آنها در فوریه سال ۱۹۸۹ نیروهای‌ خود را از افغانستان فراخواندند. اکنون آمریکا نیز در چنین شرایطی قرار دارد و باید دید که چه می‌کند.