بحران ترکیه-آمریکا؛ چه کسی ضرر می‌کند؟

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا چند روز پیش تعرفه‌های جدیدی را بر واردات استیل و آلومینیوم وضع کرد که این اقدام پول رایج ترکیه را وارد بحرانی دیگر کرد و باعث کاهش بیشتر ارزش آن در مقابل دلار شد.

پس از این اتفاق رئیس‌جمهور ترکیه در یادداشتی در روزنامه نیویورک تایمز اعلام کرد: رویکرد یک جانبه و غیرمحترمانه واشنگتن تنها می‌تواند باعث شود که ترکیه به دنبال دوستان و متحدان جدید باشد.

این اظهارات تهدیدآمیز پس از آن اعلام شد که اردوغان تماسی تلفنی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه درباره مسائل تجاری و اقتصادی و همچنین بحران سوریه برقرار کرد.

روابط نظامی میان ترکیه و آمریکا به دلیل حمایت واشنگتن از یگان‌های مدافع خلق کرد در سوریه که آنکارا آن‌ها را شاخه سوری گروه پ. ک. ک. دانسته و تروریستی به حساب می‌آورد، پیشتر هم دچار شکاف بود که این تنش‌ها در روابط نظامی پس از تصمیم ترکیه به عنوان متحد ناتو برای خرید سیستم موشکی هوایی اس – ۴۰۰ روسیه افزایش یافت.

ترامپ روز دوشنبه ممنوعیت فروش جنگنده‌های اف–۳۵ به ترکیه را هم امضا کرد.

جیمز استراوریدیس، دریانورد بازنشسته آمریکایی و یکی از فرماندهان پیشین ناتو از واشنگتن و آنکارا خواسته که هرکاری را که می‌توان انجام داد برای ارتقای روابط به کارگیرد. وی روز دوشنبه اعلام کرد: از دست دادن ترکیه یک اشتباه ژئوپلتیک خواهد بود. امیدوارم که ما بتوانیم آن‌ها را به عقب بازگردانده و ترکیه بتواند اولین گام را در این راستا بردارد.

در همین راستا کاخ سفید اعلام کرد جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ با سردار کیلیچ، سفیر ترکیه در واشنگتن برای گفتگو درباره ادامه بازداشت اندرو برونسون، کشیش بازداشتی آمریکایی در ترکیه و روابط دو کشور دیدار و گفتگو کرده است.

مذاکرات ترکیه با روسیه سوالاتی را درباره اعتماد به آنکارا به عنوان یک شریک ناتو زیرسوال برده است و حتی سوالاتی مبنی بر اینکه آیا ترکیه در ناتو باقی می‌ماند یا خیر هم ایجاد کرده است.

جاشوآ لندیس، رئیس مرکز مطالعات خاورمیانه می‌گوید: هرگونه خروج ترکیه از ناتو فاجعه آمیز است. خروج ترکیه از ناتو این کشور را به سمت روسیه سوق خواهد داد.

کارشناسان همچنین در روابط تنش‌زا میان ترکیه و آمریکا به مساله استفاده از پایگاه اینجرلیک اشاره می‌کنند. این پایگاه هوایی در جنوب ترکیه تنها ۷۰ مایل دورتر از مرز با کشور جنگ زده سوریه قرار دارد. با توجه به موقعیت مکانی اینجرلیک در خاورمیانه این پایگاه یکی از مراکز استراتژیک برای ارتش آمریکا و ناتو است. آمریکا مدت‌ها مواضع داعش در عراق و سوریه را از همین پایگاه مورد حمله قرار می‌دادند.

همچنین پیش بینی می‌شود این پایگاه محل نگهداری نزدیک به ۵۰ بمب هسته‌ای آمریکا باشد.

در مقابل ارتش آمریکا به ترکیه کمک‌های نظامی می‌کرد. ارتش این کشور در رهگیری پهپادی و اطلاعاتی در مناطق مرزی و نظارت بر فعالیت‌های اعضای پ. ک. ک. کمک می‌کند.

سال گذشته میلادی محرم اینجه، کاندیدای اپوزیسیون اصلی ترکیه در انتخابات ریاست جمهوری این کشور هشدار داد در صورت تحویل ندادن فتح الله گولن اینجرلیک را می‌بندند.

او در انتخابات در برابر اردوغان شکست خورد، اما هنوز مساله اینجرلیک به عنوان یکی از مسائل جدی باقی مانده است.

پس از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ یکی از فرماندهان این پایگاه ترکیه‌ای به اتهام مشارکت در کودتا بازداشت شد. براساس اعلام روزنامه جمهوریت وکلای طرفدار اردوغان دادخواستی را برای بازداشت سربازان آمریکایی در اینجرلیک با اتهامات مشابه فراهم کرده‌اند.

اگر روابط نظامی ترکیه و آمریکا قطع شود هر دو طرف بازنده خواهند بود، اما کارشناسانی بر این باورند که ترکیه ضرر بیشتری متحمل خواهد شد. به طور مثال بحران دیپلماتیکی میان دو کشور قرارداد یک و نیم میلیارد دلاری آنکارا با پاکستان برای فروش هلی‌کوپتر‌های مسلح ساخت ترکیه را به خطر می‌اندازد. زیرا برای ساخت هلی‌کوپتر‌ها بیشتر تجهیزات آن از آمریکا است، نیاز به مجوز صادرات وجود دارد که این مساله می‌تواند فروش هلی‌کوپتر‌ها را به خطر اندازد.

لندیس اعلام کرد: ترکیه بیشترین صدمه را از قطع روابط نظامی میان ترکیه و آمریکا می‌بیند، زیرا ضعیف‌تر است و آمریکا صدمه چندانی نمی‌بیند.

وی ادامه داد: اکنون شرایط به گونه‌ای است که در نهایت کشور‌های کوچکتر بیشتر صدمه را می‌بینند.