«دروغ بزرگی» که هیچ کس باور نکرد

تلاش دولت تاجیکستان برای اتهام زنی به حزب نهضت اسلامی و متعاقب آن به ایران با واکنشهایی در سطح رسانه و افکار عمومی مردم مواجه شد.

آنچه گذشت

یکشنبه 7 مردادماه، یک خودرو در ناحیه دنغره ولایت ختلان تاجیکستان هفت گردشگر دوچرخه‌ سوار خارجی را زیر گرفت که در نتیجه آن، چهار نفر کشته (2 گردشگر آمریکایی و 2 گردشگر آلمانی) و سه نفر دیگر مجروح شدند.

در همان روز، وزارت امور داخلی تاجیکستان با تایید این خبر، اعلام کرد: راننده این خودرو پس از تصادف با این جهانگردان در ساعت 15:30 در منطقه «سیبستان» ناحیه «دنغره» در جنوب تاجیکستان، از محل حادثه متواری شد.

همچنین وزارت امور داخلی تاجیکستان عصر روز یکشنبه اعلام کرد، فرضیه اول در این مورد حادثه، تصادف غیرعمدی بوده است اما دیگر فرضیه‌ها را نیز بررسی خواهند شد.

صبح دوشنبه نیز خبر رسید خودرویی را که سبب مرگ چهار گردشگر خارجی در دنغره شد، در روستایی در نزدیکی ناحیه دنغره پیدا کرده‌اند.

عصر دوشنبه 2 تن از مجروحان حادثه، لب به سخن گشودند و گفتند متهمان ابتدا با دو خودرو آنها را در مسیر دوشنبه-کولاب زیر گرفته و سپس از ماشین پیاده شده و با چاقو به آنها حمله کرده‌اند وآنچه که سبب کشته شدن چهار گردشگر خارجی شده، نه تصادف که ضربه چاقو بوده است.

در همان روز وزارت امور داخله تاجیکستان عکس 3 نفر از مظنونان حمله و کشتار گردشگران خارجی در ناحیه دنغره را منتشر و از شهروندان این کشور برای شناسایی و بازداشت آنان کمک خواست.

در ادامه اتفاقات این روز نیز پلیس تاجیکستان اعلام کرد مهاجمان را شناسایی و چهار تن از آنان که همگی مسلح بودند در درگیری با نیروهای امنیتی کشته شدند و یک نفر از آن‌ها هم بازداشت شده است.

بلافاصله پس از اعلام این خبر، خبرگزاری فرانسه بیانیه گروه تروریستی داعش را منتشر کرد که در آن اعلام شده بود قتل روز یکشنبه چهار توریست خارجی در جنوب تاجیکستان را عناصر این گروه انجام داده‌اند.

در همان حال سایت تحلیل‌های استخباراتی Site Intelligence Group بیانیه داعش را منتشر کرد که در آن ضمن ادعای حمله اعضای این گروه تروریستی به گردشگران خارجی در شهرستان دنغره از توابع ولایت ختلان در نواحی مرزی با افغانستان، به شهروندان کشورهای مسیحی هشدار داده که با آن‌ها در هر کجای دنیا همین گونه برخورد خواهد شد.

اما پذیرش مسئولیت این حادثه از سوی داعش و انتشار فیلمی از بیعت 5 جوان تاجیکی با این گروه تروریستی (تصاویر کشته شده های درگیری مظنونات حادثه با پلیس نشان داد، آنان در واقع همان بیعت کنندگان حاضر در فیلم منتشره از سوی داعش هستند)، در روز سه شنبه با اتفاق دیگری وارد فاز جدیدی شد.

بدین ترتیب که وزارت امور داخلی تاجیکستان در سایت خود اطلاعیه‌ای را منتشر کرد و مدعی شد، عوامل حزب نهضت اسلامی و متعاقب آن جمهوری اسلامی ایران در این حادثه نقش داشتند.

طبق این اطلاعیه، حسین عبدالصمد اف طی چهار سفر به ایران «آموزش های ایدئولوژیکی و نظامی» دیده و در آنجا با «ناصرخواجه عبیداف» عضو حزب نهضت اسلامی تاجیکستان ملقب به «قاری ناصر» که مورد پیگرد قرار دارد، ملاقات کرده و وارد این گروه شده است.

وزارت کشور تاجیکستان همچنین اعلام کرد حمله به جهانگردان خارجی به درخواست ناصرخواجه عبیداف صورت گرفته و قرار بوده است که پس از انجام این اقدام اعضای گروه توسط ناحیه «پنج» که هم مرز با افغانستان می باشد، به این کشور فرار کرده و به صفوف گروه‌های تروریستی بپیوندند.

واکنش‌ها به ماجرا

در اولین واکنش‌ها به این ماجرا، محی الدین کبیری در اطلاعیه‌ای، هرگونه دست داشتن حزب نهضت در این ماجرا را انکار کرد.

در این اطلاعیه آمده بود: ریاست عالی حزب، اتهامات بی‌پایه و غیرمنطقی وزارت داخلی تاجیکستان درباره دست داشتن حزب نهضت اسلامی در این حادثه را قاطعانه انکار و محکوم می‌کند و آن را یک تهمت بی ‌شرمانه و غیرمنطقی می‌داند. باعث تأسف است که مقامات تاجیکستان مثل همیشه تلاش نمودند، تا از این مصیبت انسانی و ملی باز هم سود سیاسی به دست بیارند و آن را علیه مخالفین مصالحت ‌آمیز خود استفاده نماید.

همچنین در این اطلاعیه تاکید شد چنین موضع گیری غیرواقعی و غیراخلاقی بیانگر آن است که مقامات تاجیکستان نه تنها در فکر مبارزه با تروریسم نیستند، بلکه تلاش می‌کنند از وجود و فعالیت‌های برخی گروههای تروریستی استفاده سیاسی هم نمایند.

این نشان می‌دهد که مقامات تاجیکستان تلاش می‌کنند تا توجه جامعه را از طراحان و عاملان اصلی این حادثه به سمت دیگر روانه کنند و آن را همچون یک بهانه دیگر برای سفید کردن سرکوب‌گری‌های خود علیه مخالفین استفاده نمایند.

عصر روز سه شنبه نیز بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران با ابراز تاسف از حمله به گردشگران خارجی در تاجیکستان که به کشته و مجروح شدن شماری از آنها انجامید، گفت: جمهوری اسلامی ایران هرگونه اقدام تروریستی در نقاط مختلف دنیا از جمله حادثه اخیر ضد گردشگران خارجی در تاجیکستان را محکوم می کند.

قاسمی همچنین با انتقاد از مطالب منفی اعلام شده در بیانیه وزارت امور داخله تاجیکستان ضد ایران گفت: جمهوری اسلامی ایران هرگونه ارتباط با این حادثه و وجود پایگاه برای آموزش اقدامات خرابکارانه در خاک خود را به شدت تکذیب می کند و آمادگی دارد برای بررسی ابعاد این قضیه با مقامات ذیربط تاجیکی همکاری کند.

عصر چهارشنبه وزارت خارجه ایران از احضار سفیر تاجیکستان خبر داد.

بهرام قاسمی با اعلام خبر احضار سفیر تاجیکستان در تهران توسط مدیر کل اورآسیای وزارت خارجه ایران گفت: مراتب اعتراض شدید نسبت به رفتار مقام های آن کشور در حادثه ترور دوچرخه سواران خارجی در تاجیکستان و وارد آوردن اتهام های کذب و بی اساس به ایران به وی ابلاغ شد.

سخنگوی وزارت خارجه ایران افزود: دراین دیداربه سفیر تاجیکستان گفته شد که ارائه آدرس غلط سبب تهییج و تشویق تروریست های تکفیری برای تشدید اقدام های خشونت بار شده و به موازات آن تلاش برای ایجاد تفرقه مذهبی و تبلیغ آن از طرف بعضی از محافل و اشخاص دینی و رسانه ای نتیجه ای جز ایجاد تنش، ناامنی و افزایش اقدام های تروریستی برای این کشور نخواهد داشت.

واکنش رسانه‌ها و کارشناسان

یورو نیوز جزو اولین رسانه‌هایی بود که نسبت به این تحولات واکنش نشان داد.

این سایت خبری، در تیتر اول خود، پس از پرداختن به خبر حادثه روز یکشنبه تاکید کرد: پس از آنکه مقامات تاجیکستان دست داشتن داعش در حمله به دوچرخه سواران غربی را تکذیب کردند، گروه داعش دست به انتشار ویدئویی زد که نشان داد مهاجمان، عضو این گروه بوده‌اند و با آنها بیعت کرده‌اند.

این در حالی بود که پیش از این مقامات تاجیکستان گفته بودند حمله به دوچرخه سواران غربی کار رهبران حزب «نهضت اسلامی تاجیکستان» بوده است و نه داعش.

«اندری سیرینکو» مقام وزارت خارجه روسیه در امور افغانستان نیز با اشاره به موضوع حمله به گردشگران دوچرخه سوار خارجی در جنوب تاجیکستان و نقش گروه تروریستی داعش در این ماجرا گفت: در داخل تاجیکستان تاثیر تبلیغات این سازمان تکفیری نادیده گرفته می‌شود.

وی افزود: ارتباط دادن این حادثه به حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در حالی که گروه تروریستی داعش مسئولیت حمله به گردشگران را بر عهده گرفته اشتباه است زیرا گروه داعش در افغانستان سرگرم تصرف مناطق بیشتر می باشد تا قلمرو تحت کنترل خود را گسترش دهد.

در همین حال، معاون سابق رییس کمیته دولتی امنیت ملی قرقیزستان هم حمله تروریستی به گردشگران دوچرخه سوار خارجی در جنوب تاجیکستان را هشدار جدی هسته‌های خفته گروه تروریستی داعش برای کشورهای منطقه دانست.

این دست واکنش‌ها در انتقاد به وزارت کشور تاجیکستان و مسئول دانستن داعش در این حادثه تروریستی، حتی در فضای داخلی تاجیکستان نیز ادامه داشت.

بعنوان نمونه، حبیب الله نظراف کارمند پیشکسوت خدمات امنیتی تاجیکستان گفت: سن و سال پایین و بی تجربگی اعضای داعش برای از بین بردن آثار جنایت در محل حمله به گردشگران خارجی در ناحیه دنغره ولایت ختلان نشان داد این گروه تروریستی، از جوانان تاجیک برای رسیدن به اهداف خود سوء استفاده کرده‌اند.

در فضای مجازی نیز واکنش‌های بسیاری در خصوص این موضوع در میان کاربران تاجیکی طی روزهای گذشته درگرفت بطوریکه، وزارت کشور تاجیکستان و رسانه‌های وابسته همچنان بر فرضیه خود در دست داشتن حزب نهضت و ایران تاکید دارند و کاربران مستقل نیز معقدند، «خوب بود دولت تاجیکستان قبل از اینکه نام ایران را بر زبانش آورد با داعش و و حامیان سعودیش مشورت و هماهنگی میکرد تا بخاطر تهمت دروغ مفتضح نشود»

اما در میان رسانه‌های روس زبان منطقه نیز در واکنش به این موضوع؛ به بحث و بررسی دست داشتن داعش در این حادثه پرداخته و اشاره‌ای به ادعای حکومت تاجیکستان در خصوص دخالت ایران در این حادثه نکردند.

از جمله مهمترین این رسانه‌ها که مورد بیشترین بازدید اخبار قرار دارد، می‌توان به سایت «استانرادار» اشاره کرد که در گزارش مفصلی، به موضوع دست داشتن داعش در این حادثه اشاره داشت.