خروج نیروهای نظامی آمریکا از آلمان؛ تصمیم یا تهدید؟

پس از حدود یک قرن از حضور نظامی آمریکا در آلمان اکنون زمزمه هایی مبنی بر خروج نظامیان آمریکایی به گوش می رسد؛ اقدامی که بیشتر به تهدید شبیه است تا تصمیم.

 آلمان همواره جز کشورهای منتخب و استراتژیک اروپایی بوده که مورد توجه مقامات آمریکا در دوره های مختلف قرار گرفته است.

همین اهمیت استراتژیک سبب شد تا نظامیان آمریکایی پس از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ میلادی  در خاک آن مستقر شوند. آمریکایی ها در آن زمان به بهانه مقابله با گسترش کمونیسم، آلمان را به عنوان ایستگاه مهم نظامیان خود انتخاب کردند و از آن هنگام تاکنون بیشترین تعداد از نظامیان را در خاک آن مستقر کرده اند.

«آیزنهاور» رئیس جمهوری وقت آمریکا پس از جنگ جهانی دوم دستور انتقال مقر نیروهای کشورش از فرانسه به آلمان را صادر کرد. حدود ۱۰ درصد از ۲ میلیون نظامی آمریکایی شرکت کننده در جنگ جهانی در نقاط مختلف و استراتژیک آلمان شرقی/غربی مستقر شدند.

برخی از صاحبنظران بر این باور بودند که نظامیان آمریکایی پس از جنگ سرد خاک آلمان را ترک می کنند، اما در واقع نه تنها چنین چیزی روی نداد بلکه کار به جایی رسید که بیشترین تعداد از نظامیان آمریکایی در آلمان ساماندهی شده و استقرار پیدا کرده اند. بررسی های آماری نشان می دهد که از سال ۱۹۵۰ میلادی تاکنون بالغ بر ۱۰ میلیون نظامی آمریکایی در خاک آلمان تردد داشته اند.

بر اساس اعلام وزارت دفاع آمریکا که در سال ۲۰۰۷ میلادی منتشر شده بود این کشور در ۳۹ کشور پایگاه نظامی و در ۱۴۰ کشور ایستگاه های نظامی دارد. مرکز پژوهش های بین المللی کندی در حال حاضر بالغ بر ۸۰۰ پایگاه نظامی در خارج از خاک اروپا دارد. 

پس از سالهای ۲۰۰۰ میلادی نگاه آماری وزارت دفاع آمریکا به نیروهای نظامی خود در خارج از مرزهای این کشور دقیق تر و جزیی تر بود. بگونه ای که تقریبا از سال ۲۰۰۸ میلادی تعداد نظامیان مستقر در اروپا را منتشر می کردند. بنا به این گزارش ها آلمان در سال ۲۰۰۸ میلادی میزبان حدود ۵۰ هزار نظامی آمریکایی از حدود ۸۰ نظامی مستقر در اروپا بود.

در سال ۲۰۱۲ میلادی نیز پنتاگون اعلام کرد که بیش از ۲۵۰ هزار نظامی خارج از مرزهای آمریکا مستقر شده اند که از این تعداد حدود ۴۷ هزار نظامی در آلمان حضور داشتند. علی رغم حضور طولانی مدت نیروهای نظامی آمریکا در آلمان این موضوع با چالش های متعددی نیز روبرو بوده و هست که از آن جمله می توان به مخالفت مردم در این باره اشاره کرد.

آغاز مخالفت ها با حضور نظامی آمریکا در آلمان 

سال ۱۹۹۱ همزمان با اتحاد دو آلمان موسسه های نظرسنجی دست به کار شدند. نتایج اکثر این نظرسنجی ها حاکی از تمایل شهروندان آلمانی برای عضویت در پیمان های بین المللی مانند ناتو بود.

از سویی دیگر روسیه نیز که شماری از نظامیان خود را در آلمان مستقر کرده بود در سال  ۱۹۹۵ میلادی تصمیم به خروج آنها گرفت. همزمان این ذهنیت ایجاد شد که آمریکا نیز دست به اقدامی مشابه بزند، اما چنین رویدادی محقق نشد و واشنگتن بر آن شد تا به دلیل اهمیت استراتژیک آلمان آن را پایگاه اصلی نیروهای خود تعیین کند. همین سبب شد علاوه بر برخی مخالفت های داخلی حضور نظامیان آمریکا در آلمان مورد اعتراض های بین المللی نیز واقع شود.

دهه ۶۰ میلادی نخستین جرقه های مخالفت با حضور نظامی آمریکا در آلمان زده شد. دولت آلمان با در پیش گرفتن سیاست عامه پسند تا مدتی مانع از شدت یافتن اعتراض های داخلی و خارجی به حضور نظامی آمریکا در خاک کشور شد.

اما شرایط دوام زیادی نداشت تا در نهایت در تاریخ  ۱۲ دسامبر سال ۱۹۷۹،  زمانی که پیش بینی می شد مذاکرات خلع سلاح آمریکا و شوروی به شکست منجر شود ایالات متحده آمریکا تصمیم گرفت تا صدها فروند از موشک‌های خود را در آلمان مستقر ‌کند. همین سبب بروز بزرگ‌ترین جنبش علیه حضور نظامی آمریکا در آلمان شد.

این جنبش نه تنها از سوی سیاستمداران بلکه از جانب مشاهیر ادبی آلمان نیز مورد تائید و استقبال قرار گرفت، چرا که آنها بر این باور بودند که عملکرد آمریکا به همگان وانمود می کند که آلمان مستعمره او است. این جنبش نیز نتوانست باعث خروج نظامیان آمریکایی از آلمان شود، چرا که آمریکایی های آلمان را به پناهگاهی طولانی مدت برای خود تصور کرده بودند.

مخالفان حضور نظامی آمریکا اما از پای ننشستند و بار دیگر همزمان با اقدامات واشنگتن برای حمله نظامی به عراق تاکید کردند که با دلایل سیاست های ضدجنگ باید مانع از بکارگیری آمریکایی ها از خاک آلمان شد. این اعتراضات بطور صوری مورد موافقت دولت آلمان بود اما در عمل از فعالیت آمریکا در پایگاههای هوایی مستقر در این کشور ممانعتی به عمل نیاوردند.

آمریکا که در خلال این سالها تنها به حضور نظامی در آلمان اکتفا نکرده بود، حدود ۲۰ سلاح هسته ای نیز در پایگاه هوایی رامشتاین جای داده بود. مخاطرات جانی این بار مردم آلمان را برانگیخت تا دست به اعتراضات گسترده دیگری در سال ۲۰۰۴ میلادی بزنند. زنجیره انسانی در برابر پایگاه رامشتاین نیز نتوانست عاملی برای خروج آمریکایی ها از آلمان شود. شرایط همانند گذشته پیش رفت تا جایی که در حال حاضر شمار نظامیان آمریکایی در ۲۵۰ پایگاه در خاک آلمان به ۳۵ هزار نظامی رسیده است. این رقم بر اساس گزارش وزارت دفاع آمریکا بالاترین تعداد حضور نظامی آمریکا در میان کشورهای اروپایی است.

پایگاههای مهم آمریکا در آلمان

درمیان پایگاههای مستقر در آلمان پایگاه نظامی رامشتاین از اهمیت ویژه ای برای آمریکایی ها برخوردار بوده و هست. زیرا می توانند از آن پایگاه ۵۰ کشور از قاره های مختلف را مورد هدف قرار دهند. از سویی دیگر فرماندهی آمریکایی ها در اشتوتگارت نیز می تواند ۸۹ کشور را مورد هدف قرار دهد.

از دیگر پایگاههای مهم آمریکا در آلمان می توان به پایگاه «لند اشتول» اشاره کرد. پایگاهی که آمریکایی ها اذعان دارند بزرگترین مرکز پزشکی نظامی آنها در خارج از خاک این کشور است. این مرکز پزشکی نظامی جزو نزدیکترین مراکز پزشکی آمریکا به خاورمیانه نیز بشمار می آید. پایگاه بئوم هولدر نیز به لحاظ دارا بودن بیشترین تعداد نظامی آمریکایی حائز اهمیت است.

از دیگر پایگاههای آمریکایی که دارای اهمیت بیشتری به دیگر پایگاهها هست می توان به پایگاه هنری، بئوم برگ، کایزرسلاترن و آنسباخ اشاره کرد. همه اینها به صراحت نشان می دهد که آلمان را اگر قلب ناتو قلمداد کنیم، اشتباه نکرده ایم.

زمزمه های خروج از آلمان

اینکه چرا در همه این سالها و با این حجم از مخالفت ها آلمان حاضر به خروج آمریکا از این کشور نشده از دو منظر قابل بررسی است: ۱-آلمان به ازای در اختیار گذاشتن پایگاههای نظامی به آمریکایی ها مبالغی از این کشور دریافت می کند که در چرخه اقتصادی این کشور به کار می آید. ۲- آلمان از جنگ خسته است. ژرمن ها پس از جنگ جهانی دوم دیگر تاب و تحمل ورود در یک جنگ دیگر را ندارند. آنها ترجیح می دهند که در سایه حضور نظامی آمریکا در خاک خود آرامش را تجربه کنند.

با توجه به همه شرایط این روزها زمزمه خروج نظامیان آمریکایی از آلمان بگوش می رسد. نخستین و تنها موضع گیری دولت آمریکا را در این خصوص وزیر دفاع این کشور انجام داد.

«جیمز ماتیس» با طبیعی خواندن تصمیم به بررسی خروج نظامیان از آلمان متذکر شد که پنتاگون باید هر از چند گاهی شرایط مالی حضور نظامیان خارج از کشور را مورد بررسی قرار دهد. این در حالی است که برخی رسانه ها عدم فرمانبری آلمان ها در خصوص افزایش بودجه نظامی ناتو از سوی برلین اعلام کرده اند. نکته ای که رئیس جمهوری آمریکا از زمان آغاز بکار خود بر آن اصرار داشته است.

موضع کشورهای اروپایی از انتشار این خبر نگران کننده اعلام شد، چرا که با توجه به شرایط کنونی جامعه بین الملل آنها نیز علاقمند به حضور نظامیان آمریکا در خاک آلمان هستند.

سخن آخر

با توجه به همه آنچه که مورد بررسی قرار دادیم باید به این نکته نیز توجه داشت که موضوع خروج نظامیان آمریکایی می تواند در راستای یک بهره وری استراتژیک بشمار آمده و واشنگتن در پی کسب امتیازات بیشتر از کشورهای اروپایی و بخصوص آلمان باشد.

بی شک آمریکا با از دست دادن پایگاه های خود در آلمان فاصله ای تا خلع سلاح شدن در حوزه وسیعی از جامعه بین الملل نخواهد داشت و تحقق این مورد تا حد زیادی دور از تصور است که آمریکای جنگ طلب به سمت خلع سلاح شدن گام بر دارد، آن هم در روزهایی که رئیس جمهوری وقت آمریکا بدنبال جلب نظر ژرمن ها برای پرداخت هزینه های بیشتر به ناتو است.

نمی توان به راحتی پذیرفت که آمریکا دیگر گوشه چشمی به حضور در این کشور را ندارد. در آستانه برگزاری نشست ناتو می توان به صراحت گفت که طرح خروج نظامیان از آلمان  با ترفند افزایش بودجه نظامی ناتو، حقه ای بیش نیست.