پشت پرده فرامین سلطنتی اخیر در عربستان

پایگاه خبری «العهد» لبنان در یادداشتی با عنوان « مناطق حفاظت شده محمد بن سلمان گسترش می‌یابد» به تشریح احکام سلطنتی تازه پادشاه عربستان در ایجاد نهادهایی سلطنتی و عزل و نصب های صورت گرفته در وزارتخانه‌های این کشور پرداخت.

در این یادداشت آمده است: بار دیگر بامداد شنبه در دل تاریکی شب، سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان بسته‌ای از احکام سلطنتی را صادر کرد و البته طبق معمول، «محمد بن سلمان»، ولی عهد سعودی خودش این تصمیم‌ها گرفته است تا وزرایی را عزل و جایگزین‌های آنها را منصوب کند و همچنین سلطه خود را بر منابع اقتصادی و ثروت عربستان مستحکم کرده باشد آن هم پس از تصمیمات سال گذشته که سلطه وی را بر ارکان سیاسی حکومت در عربستان تکمیل کرد.

دستورات جدید ملک سلمان شامل تصمیم‌ها درباره انتصاب‌هایی است که موجب تقویت حضور نزدیکان محمد بن سلمان می‌شود، در ابتدا باید گفت، انتصاب «عبداللطیف آل الشیخ»، رئیس سابق هیات امر به معروف و نهی از منکر به عنوان وزیر امور اسلامی و نشاندن آن به جای پسرعمویش «صالح آل الشیخ» در راس وزارتخانه از سر به حاشیه کشاندن وی نبوده است چون صالح را به عنوان وزیر مشاور و عضو شورای امور امنیتی و سیاسی منصوب کرد.

پادشاه عربستان در حکمی دیگر «ناصر الداود»، پدر همسر ترکی آل الشیخ، رئیس کمیته ورزش و مشاور محمد بن سلمان را به عنوان معاون وزیر کشور منصوب کرد.

این احکام همچنین شامل تاسیس وزارت فرهنگ و جدا کردن آن از وزارت اطلاع‌رسانی و ایجاد سازمان‌های دولتی جدید می‌شود، طبق دستور سلطنتی، نام وزارت فرهنگ و اطلاع‌رسانی به وزارت اطلاع‌رسانی تغییر کرد و کار انتقال اختیارات و وظایف این نهاد ظرف سه ماه تکمیل می‌شود، پادشاه عربستان همچنین دستور داد شاهزاده «بدر بن عبدالله بن فرحان آل‌سعود» به عنوان وزیر فرهنگ منصوب شود.

وزیر فرهنگ جدید در سال 2017 به عنوان رئیس شورای اداره شبکه‌های ماهواره‌ای ام‌بی‌سی تعیین شده بود و زمانی مهم شد که تابلوی نقاشی لئوناردو داوینچی را به حساب ولی‌عهد عربستان خریداری کرد که بالاترین مبلغ پرداخت شده در جهان برای یک تابلو یعنی 450 میلیون دلار بود. در آخرین نمایشگاه فروش تابلوهای لئوناردو داوینچی، نقاش مشهور ایتالیایی در نیویورک یک تابلو از چهره حضرت مسیح که روی آن عبارت «نجات‌دهنده زندگی» نوشته شده بود، به قیمت 450 میلیون دلار یعنی حدود نیم میلیارد دلار توسط بدر بن عبدالله بن عبد العزیز آل‌سعود، شاهزاده عربستانی و دوست نزدیک محمد بن‌سلمان، ولی‌عهد عربستان خریداری شد.

بدر بن عبدالله علاوه بر پست جدیدش مسئول نهاد سلطنتی در شهر باستانی العلا است که بن سلمان می‌خواهد آن را مقصد گردشگری بین المللی مبدل کند.

براساس دستور پادشاه عربستان «علی بن ناصر الغفیص»، وزیر کار و توسعه اجتماعی عزل و «احمد بن سلیمان بن عبدالعزیز الراجحی»، رئیس اتاق صنعت و بازرگانی در ریاض به جای وی منصوب شد. این کار در راستای اطمینان بخشی به سرمایه گذاران و بخش خصوصی صورت گرفته آن هم پس از موجی که در پاکسازی و براندازی بازرگانان سعودی در اکتبر سال گذشته به راه افتاد.

این احکام سلطنتی همچنین شامل انتصاب معاونان چندین وزارتخانه از جمله انرژی، منابع معدنی، مخابرات و حمل و نقل می‌شود علاوه بر آن تصمیم های معمولی هم نظیر انتصاب روسای دانشگاه ها و تاسیسات دولتی اتخاذ شده است.

اما مهم‌ترین تصمیم‌هایی که بی تردید در چارچوب پروژه پیوسته تحکیم سلطه محمد بن سلمان بر ارکان اقتصادی و سیاسی عربستان است، یکی دستور ایجاد «نهادی سلطنتی برای شهر مکه مکرمه و مشاعر مقدسه» است و ریاست آن را محمد بن سلمان برعهده خواهد داشت.

بنابراین از حالا به بعد برای رسانه‌های سعودی آوردن همه یا بخشی از القاب و اوصافی که محمد بن سلمان طی سال گذشته گرفته است، دشوار خواهد بود تا بدین ترتیب اجرای نقشه کودتا علیه سنت تقسیم قدرت در جناح‌های مختلف خاندان حاکم آل سعود که از زمان تاسیس این پادشاهی رواج داشته است ادامه پیدا کند.

این در حالی است که مردم عربستان هنوز از پدیده شبوک که زمین‌های مورد نیاز برای ساخت پروژه‌های مسکونی مصادره می‌کند شاکی هستند چون پدیده‌ای است که زمین‌های وسیعی از عربستان را تحت تصرف اعضای خاندان حاکم درآورده است.

شاید یکی از مشهورترین این شاهزاده‌ها «مشعل بن عبدالعزیز»، رئیس سابق هیات بیعت ملقب به «شاه شبوک» است که سال گذشته درگذشت و ناظران ثروت او را قریب به یک تریلیون و 450 میلیارد ریال سعودی برآورد کردند؛ علاوه بر اینکه وی هزاران کیلومتر مربع از زمین‌های پروژه شبوک را در مالکیت خود داشت، علاوه بر مشعل بسیاری از فرزندان ملک عبدالعزیز و نوادگان او نیز اراضی مردم قبایل و شهروندان در اراضی مختلف عربستان را با پروژه شبوک به سرقت بردند.

با وجود اینکه حکومت سعودی در دوره پادشاهان سابق عنوان «اراضی سفید» را بر بیشتر اراضی پروژه شبوک گذاشته بود اما تصرف شاهزاده‌ها بر آن را این گونه توجیه می‌کرد که اسنادی قانونی از دفتر پادشاهی برای مالکیت آنها بر این اراضی صادر شده است و کاری نداشتند که مالکان اصلی این اراضی اسنادی دال بر تثبیت مالکیت آنها داشته یا نداشتند.

پادشاه عربستان صبح شنبه دستور تشکیل شورای سلطنتی مناطق حفاظت‌‌شده را صادر کرد که به موجب حکم ملک سلمان، محمد بن‌سلمان، پسر پادشاه و ولیعهد عربستان ریاست این شورا را برعهده خواهد داشت.

بدین ترتیب ملک سلمان و پسرش تصمیم گرفتند که بیشتر این اراضی پروژه شبوک و غیر شبوک را تحت تصرف خود درآورند یعنی با قانونی کردن تسلط بر این اراضی، آن را به پروژه خود در انحصار مالکیت و کنترل منابع ثروت ملحق کنند.

ولی عهد سعودی با صدور حکم سلطنتی درباره پیوستن این اراضی به تشکیل شورای سلطنتی مناطق حفاظت شده درصدد مصادره این اراضی که وسعت آن حدود 253 هزار کیلومتر مربع یعنی (10.15%) از مساحت عربستان سعودی است، برآمد.

این اراضی از القصیم در شمال ریاض تا مرزهای عراق و اردن در شمال و از شمال شهر مدینه منوره تا دورترین نقطه در شمال غرب عربستان نزدیک خلیج عقبه کشیده شده و برخی مناطق شرق ریاض و غرب مکه مکرمه را هم شامل می‌شود.

بخش عمده ای از این اراضی (130.700 کلم مربع) به مناطق حفاظت شده ای ملحق شده که «مناطق تحت حفاظت ملک سلمان» خوانده می شود و از شمال شهر حائل تا مرز با اردن در شمال را شامل می‌شود.

مساحت  91.500 کیلومتر مربع از اراضی واقع در شمال غرب حائل به سمت مرزهای شمال شرقی با عراق مناطق حفاظت شده امام ترکی بن عبدالله خوانده می شود و مساحت 2240 کیلومتر مربعی از اراضی واقع در غرب مکه مکرمه هم مناطق امام سعد بن عبدالعزیز خوانده می شود و زمین های واقع در شمال غرب ریاض با مساحتی بالغ بر 27 هزار کیلومتر مربع به دو بخش تقسیم شده و مناطق حفاظت شده ملک عبدالعزیز و مناطق حفاظت شده امام عبدالعزیز بن محمد خوانده می شود.

درست است که مناطق حفاظت شده محمد بن سلمان با (16.860 کیلومتر مربع) مساحت خیلی پهناور به نظر نمی‌رسد اما در موقعیتی راهبردی واقع شده است چون از شمال با اراضی پروژه نیوم که سال گذشته بن سلمان از آن خبر داد محدود می‌شود و از جنوب هم به اراضی پروژه گردشگری دریای سرخ می‌رسد، از جنوب غرب هم به اراضی منطقه باستانی و گردشگری «العلا» در استان مدینه ملحق می‌شود و از غرب هم به سواحل دریای سرخ می‌رسد، بدین ترتیب محمد بن سلمان منطقه اقتصادی نابی را تصرف کرده که از خلیج عقبه در شمال تا منطقه مدینه منوره در جنوب کشیده می‌شود، منطقه ای که از اهمیت جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی زیادی در آینده برخوردار است.

علاوه بر منطقه حفاظت شده راهبردی که محمد بن سلمان به نام خود نام گذاری کرده خود را به عنوان رئیس نهاد سلطنتی شهر مکه مکرمه و مشاعر مقدسه منصوب کرده و مشخص است که نهادهای سلطنتی طبق شیوه برنامه‌ریزی غربی‌ مدیریت می‌شود؛ بنابراین بن سلمان، قبله مسلمانان و مقدسات پیرامون آن را در قبضه خود گرفته است.

ولی عهد سعودی پروژه سرمایه گذاری خود در مکه مکرمه را با تخریب هفت روستای واقع در غرب و جنوب مکه مکرمه به بهانه اینکه در آنجا ساخت و سازها غیرقانونی بوده آغاز کرده است علاوه بر اینکه پروژه‌های توسعه مسجد الحرام را هم از زمان حادثه جرثقیل در سال 2015 از مجموعه بن لادن خریده است.

کمپانی بن سلمان موسوم به «نسما» همچنین سال گذشته به طور غیرعلنی پروژه‌های عظیم ساخت برج های «جبل عمر» واقع در غرب بیت الله الحرام را برای ساخت ده‌ها برج خریده است که در چارچوب سرمایه گذاری در زمینه گردشگری مذهبی در عربستان شمرده می‌شود.

محمد بن سلمان با اخذ منصب تازه خود به عنوان رئیس نهاد سلطنتی ناظر بر مدیریت امور حج و عمره به مشروعیت مورد نیاز خود تا قبل از رسیدن قریب الوقوع به منصب خادم الحرمین الشریفین دست یافت، اما او با اعلام پایبندی خود به نقشه معامله قرن ترامپ که بیت المقدس را در طبقی از طلا دو دستی تحویل اشغالگران صهیونیست می‌دهد لعن و نفرین بیکران مسلمانان را برای خود خریده است.