نگرانی‌های روسیه، ایران و ترکیه از روند اوضاع در سوریه

روزنامه «کامرسانت» امروز در تحلیلی نوشت: روند اوضاع در سوریه روز جمعه در مرکز توجه مذاکرات سه جانبه وزرای امور خارجه روسیه، ایران و ترکیه (سرگئی لاوروف، محمدجواد ظرف و مولود چاوش اغلو) قرار داشت که در چارچوب مذاکرات آستانه در پایتخت قزاقستان، گرد هم جمع شدند.

دیپلمات‌های سه کشور متحد در این خصوص که اوضاع در سوریه، از جمله در چهار منطقه کاهش تنش که با حمایت مستقیم مسکو، تهران و آنکارا ایجاد شده، وخامت بیشتری یافته است، ولی در این بین، ارزیابی "سرگئی لاوروف" و "مولود چاوش اغلو" از وضعیت کنونی در منطقه غوطه شرقی در حومه شهر دمشق، با یکدیگر کاملا متفاوت بود و اختلاف نظر روسیه و ایران، از یک سو و ترکیه از سوی دیگر در این زمینه را نشان داد.

از ژانویه سال 2017 به اینطرف، مناقشه در سوریه بطور مرتب بین نمایندگان سه کشور روسیه، ایران و ترکیه در سطوح مختلف، در چارچوب مذاکرات آستانه مورد بررسی قرار گرفته و پایتخت قزاقستان طی این مدت شاهد برگزاری هشت دور مذاکرات بود. البته روز جمعه نخستین بار بود که وزرای خارجه سه کشور ضامن روند صلح در سوریه در آستانه دور هم جمع شدند. یکی از مهمترین وظایف آنها، فراهم سازی مقدمات برگزاری نشست روسای جمهوری روسیه، ایران و ترکیه بود که قرار است در تاریخ 4 آوریل (15 فروردین) در شهر استانبول (ترکیه) برگزار شود.

وزای خارجه سه کشور در پایان مذاکرات روز گذشته خود بیانیه‌ای صادر کردند که در آن «سهم مذاکرات آستانه در بهبود اوضاع در سوریه طی یک سال اخیر» بسیار عالی ارزیابی شده است. بر اساس این سند، تلاش‌های جمعی سه کشور متحد در مبارزه با تروریسم بین المللی، امکان نابودی گروه تروریستی داعش در خاک سوریه و همچنین ایجاد شرایط مناسب برای حل و فصل سیاسی بحران در این کشور، بر اساس قطعنامه شماره 2254 شورای امنیت سازمان ملل، را فراهم آورده است.

البته وزرای خارجه روسیه، ایران و ترکیه پنهان نکردند که اوضاع در سوریه و حتی در مناطق کاهش تنش ایجاد شده، نسبت به گذشته وخامت پیدا کرده است. بیشترین نگرانی‌ها در مورد ادامه درگیری‌ها در منطقه غوطه شرقی است که بخشی از آن همچنان در کنترل نیروهای چند گروه تروریستی «جیش الاسلام»، «احرار الشام» و جبهه النصره» قرار دارد. نیروهای دولتی سوریه به بمباران مناطق تجمع تروریست‌ها ادامه می دهند و شلیک موشک و خمپاره به مرکز شهر دمشق نیز از این نواحی همچنان قطع نشده است.    

اختلاف نظر مسکو و تهران با آنکارا در مورد اوضاع در غوطه شرقی

روسیه و ایران، از ادامه عملیات ضدتروریستی دولت سوریه در این منطقه حمایت می کنند و حق دفاع از خود را بر اساس قطعنامه شورای امنیت برای مقامات دمشق محفوظ می دانند. در حالیکه مواضع طرف ترکیه‌ای متفاوت است.

طبق اطلاعات منابع خبری این روزنامه، در جریان مذاکرات روز جمعه وزرای خارجه سه کشور، هیئت نمایندگی ترکیه اصرار داشت که مسئله لزوم توقف فوری کلیه اقدامات نظامی در غوطه شرقی (از جمله ارتش سوریه) در سند پایانی نشست وزرای خارجه مورد تاکید قرار بگیرد. ولی روسیه و ایران اجازه چنین کاری را ندادند: مقامات مسکو و تهران بر این عقیده هستند که آمریکا و متحدان آنها بطور کلی مایل نیستند تا دمشق که تاکنون موفق شده کنترل بیش از 70 درصد از این منطقه را بدست آورد، بتواند بطور کامل بر تروریست‌های مستقر در آنجا غلبه کند.

مقامات رسمی روسیه و ایران پیش از این بارها طرف آمریکایی را به عدم تمایل برای مبارزه قاطع با تروریست‌ها و ادامه نقشه برای تغییر نظام دولتی سوریه، متهم کرده اند.

"سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه روز جمعه نیز بعد از پایان دیدار با همتایان ایرانی و ترک خود در آستانه، آشکارا از نقشه آمریکا در سوریه سخن گفته و هشدار داد: «برخی "نقش آفرینان خارجی" می خواهند دولت سوریه را سرنگون کنند تا این کشور به قطعات کوچک تحت کنترل نیروهای خارجی تقسیم شود.»

لاوروف همچنین تاکید کرد که مسکو، تهران و آنکارا اوضاع دشوار انسانی کنونی در سوریه را در اولویت اقدامات خویش در این کشور قرار داده و تلاش می کنند تا این بحران هر چه سریعتر حل و فصل شود. 

بر اساس اطلاعات «کامرسانت»، با وجود ادامه عملیات نظامی ترکیه در منطقه عفرین در شمال سوریه، این موضوع در نشست وزرای خارجه روسیه، ایران و ترکیه در آستانه مورد بحث قرار نگرفت. البته در بیانیه مشترک پایانی تاکید شده است که روسیه، ایران و ترکیه بدون تغییر مواضع و قاطعانه از استقلال، حاکمیت ارضی و وحدت و یکپارچگی جمهوری عربی سوریه حمایت می کنند و این اصول تحت هیچ شرایطی نباید دچار آسیب شوند.