نامساعد بودن اوضاع برای بازگشت آوارگان روهینگیا

بنگلادش و میانمار در حالی اعلام کرده‌اند آماده اجرای طرح بازگرداندن آوارگان روهینگیا به میانمار هستند که بسیاری بر این باورند شرایط امنیتی برای بازگشت آن‌ها در استان راخین مساعد نیست. حتی سازمان‌های بشردوست و سازمان ملل متحد این توافقنامه را بیهوده و مسخره توصیف کرده‌اند.

بیش از ششصد و پنجاه هزار روهینگیایی در ماه‌های اخیر از میانمار فرار کرده و به بنگلادش رفته‌اند. گروه‌های حقوق بشری می‌گویند ارتش میانمار حدود هفت هزار زن و مرد و کودک روهینگیایی را در ماه اول سرکوب‌ها در ماه اوت قتل عام کرده است. بسیاری از این آوارگان دیگر حاضر نیستند به میانمار بازگردند زیرا نگران جان خود هستند به علاوه ارتش میانمار خانه‌های آن‌ها را نابود کرده است.  

تسلیمه بگم، آواره روهینگیایی گفت: ما به آنجا برنمی‌گردیم زیرا شرایط مساعد نیست. ما را آزار و اذیت کرده و با ما بیرحمی کرده‌اند. آن‌ها همه دارایی‌ها و محصولات کشاورزی و دام‌های ما را از ما گرفتند. ما ترجیح می‌دهیم همین جا بمیریم، اما در چنین شرایطی به آنجا برنگردیم.  

توافقی که برای بازگرداندن آوارگان میان میانمار و بنگلادش حاصل شده مبتنی بر همان توافقنامه‌ای است که پس از سرکوب روهینگیا‌ها در هزار و نهصد و نود و دو میان دو کشور حاصل شد. شرط بازگشت این آوارگان این است که دولت میانمار هویت آن‌ها را تایید کند، اما مشکل این است که هزاران نفر از این آوارگان هرگز مدارک هویتی نداشته اند که بتوانند سکونت خود را در میانمار ثابت کنند. مشکل دیگر این است که دولت میانمار در سال هزار و نهصد و هشتاد و دو تابعیت آن‌ها را باطل کرده و آن‌ها را از حق شهروندی میانمار محروم کرده است. در ماه‌های اخیر ارتش میانمار صد‌ها روستای روهینگیا‌ها را ویران کرده است. بنابراین بازگشت آوارگان به معنای اسکان آن‌ها در اردوگاه‌های موقتی است. این توافقنامه نقشی هم برای سازمان ملل متحد قائل شده است، اما درباره جزئیات آن صحبتی نکرده است.  

محمد ابوعساکر سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد گفت: فعلا اوضاع در میانمار برای بازگشت آوارگان اصلا مناسب نیست. هم اکنون هزاران نفر از آوارگان در اینجا ضربه روحی خورده اند و نیاز به مددکاری اجتماعی دارند. مسئله دیگر اینکه آوارگان روهینگیا هنوز هم از میانمار به بنگلادش می‌آیند و این اتفاق هر روز می‌افتد گرچه در مقایسه با گذشته کمتر شده است.  

 دولت بنگلادش برآورد کرده است هر روز حدود چهار میلیون دلار برای کمک به اسکان و تغذیه آوارگان خرج می‌کند. دولت بنگلادش همچنین طرحی دارد که می‌خواهد یکصد هزار نفر از آوارگان را به سرپناه‌های موقتی در جزیره‌ای منتقل کند که به گفته بسیاری در برابر طوفان و سیل بسیار آسیب پذیر است. دولت‌های غربی از جمله آمریکا می‌گویند دولت میانمار مسلمانان روهینگیا را پاکسازی قومی کرده است. آن‌ها این سوال را می‌پرسند که چه کسی می‌تواند امنیت روهینگیا‌ها را پس از بازگشت به میانمار تضمین کند. به علاوه آن‌ها چگونه می‌توانند به میانمار بازگردند وقتی تابعیت ندارند و خود این مسئله آن‌ها را دهه‌های متمادی در برابر آزار و اذیت و خشونت دولت و ارتش و بودائیان میانمار بسیار آسیب پذیر کرده است.