در کدام کشورها زمام قدرت در دست زنان است؟/عکس

الن جانسون سیرلیف، رئیس جمهوری لیبریا اعلام کرد که پس از «دوازده سال زمامداری» قدرت را ترک می کند. خانم سیرلیف در سال 2006 میلادی پس از پیروزی در انتخابات، به اولین زنی تبدیل شد که در قاره آفریقا به مقام ریاست جمهوری رسید.

توجه به این موضوع از آن رو اهمیت دارد که برای یک زن، باقی ماندن در منصب ریاست جمهوری آنهم برای دوازده سال، مدتی بسیار طولانی محسوب می شود. به این بهانه نگاهی داریم به آمارهای بین‌المللی دربارۀ شمار زنانی که در سراسر جهان وظیفه ادارۀ امور سیاسی کشورشان را بر عهده دارند.

شمار زنان سیاستمدار جهان از سال 2000 میلادی دو برابر شده است
بنا بر داده‌های جمع آوری شده در سال 2016 میلادی توسط مجمع جهانی اقتصاد (FEM) درباره شکاف جنسیتی که پس از مطالعه وضعیت زنان سیاستمدار در 146 کشور به دست آمده است، 68 کشور (۳۵ درصد از کل کشورهای مستقل جهان) طی پنجاه سال گذشته توسط دستکم یک زن اداره شده است.

از این تعداد در 31 کشور، زنانی که ریاست دولت را برعهده داشته اند کمتر از 5 سال بر مسند قدرت باقی مانده‌اند، در 10 کشور دورۀ زمامداری آنها حدود یک سال بوده است و در سیزده کشور نیز کمتر از یک سال. به این ترتیب می توان گفت زنانی که به عنوان رهبر جامعه بر مسند قدرت تکیه زده‌اند، عمدتا دورۀ زمامداری کوتاهی داشته اند؛ این دوره کوتاه نیز، معمولا یک مرحله گذار برای انتقال قدرت میان مردان بوده است.

بطور مثال در یونان، پس از استعفای الکسیس سیپراس تا زمان برگزاری انتخابات مجدد و روی کار آمدن دوباره او، خانم واسیلیکی تانو کریستوفیلو رئیس دادگاه عالی یونان برای 25 روز طی ماههای اوت تا سپتامبر 2015 میلادی نخست وزیر یونان شد. در اتریش نیز در سال 2016 میلادی پس از ابطال نتایج انتخابات ریاست جمهوری و تا زمان برگزاری انتخاباتی دوباره، خانم دوریس بورس رئیس شورای ملی حزب سوسیال، موقتا رئیس جمهور شد.

بنگلادش، در صدر کشورهای جهان
شش کشور اول جهان که در آنها زنان طولانی‌ترین زمان باقی ماندن در قدرت را به خود اختصاص داده اند به ترتیب عبارتند از بنگلادش، هند، ایرلند، ایسلند، فیلیپین، سیرالئون.

قاره آسیا طی پنجاه سال گذشته شاهد رهبران زن بسیاری بوده است. بنگلادش در صدر کشورهای آسیایی قرار دارد. این کشور را در 23 سال از پنجاه سال گذشته، دو زن اداره کرده اند یعنی شیخ حسینا (نخست وزیر سالهای 1996 تا 2001 میلادی و سپس 2009 میلادی تا زمان حاضر) و خالده ضیا (نخست وزیر سالهای 1991 تا 1996 میلادی و سپس سالهای 2001 تا 2006 میلادی).

وضعیت مشابهی نیز در کشور هند دیده می شود که دو رهبر بزرگش زن بوده اند. این دو زن که در مجموع مدت 21 سال بر مسند قدرت بودند عبارتند از خانم ایندیرا گاندی که حدود شانزده سال نخست وزیر هند بود و خانم پاراتیبها پاتیل که طی سالهای 2007 تا 2012 میلادی ریاست جمهوری این کشور را بر عهده داشت.

فیلیپین و سیرالئون نیز در کنار کشورهای اروپایی ایرلند و ایسلند، جزو فهرست شش کشوری هستند که در میان 146 کشور مطالعه شده، زنان در آنها طولانی‌ترین زمان باقی ماندن در قدرت را به خود اختصاص داده اند.

وضعیت زنان سیاستمدار در قاره اروپا
اروپا قاره‌ای است که در اکثر کشورهای آن، زنان در قدرت سهیم هستند. در این قاره هم اکنون چهارده کشور توسط زنان اداره می شود.

زنان سیاستمدار کشورهای شمال اروپا بیش از هر جای دیگری در این قاره سبز، مسئولیت اداره دولت را برعهده داشتند. در این زمینه ایرلند و ایسلند در صدر قرار دارند. در ایرلند قدرت برای 21 سال و در ایسلند به مدت 20 سال در دست زنان بوده است. پس از این کشورها زنان سیاستمدار نروژ و فنلاند با دوره زمامداری به ترتیب 13 و 12 سال در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

کشورهای بالتیک جایگاههای بعدی را به خود اختصاص داده اند. زنان سیاستمدار 10 سال در لیتوانی، 7 سال لتونی و یک سال در استونی بر مسند قدرت بودند. خانم کرستی کالیولاید در 10 اکتبر سال 2016 میلادی به عنوان رئیس جمهور استونی انتخاب شد و همچنان بر مسند قدرت است.

در این میان، کشور سوئد یک استثناء است. این کشور واقع در شمال اروپا، تا به امروز هرگز توسط یک سیاستمدار زن رهبری نشده است.

در مجموع از سال 1996 و زمانی که ایندیرا گاندی در هند قدرت را در دست گرفت، در سراسر جهان به تدریج بر تعداد زنانی که در کشورهای مختلف رئیس دولت بودند افزوده شده و از تعدادی انگشت شمار به حدود 70 زن افزایش یافته است و در سال 2000 این رقم دو برابر شد.

افزایش میزان برابری زن و مرد در سطح دولتها و پارلمان‌ها
در گزارش مجمع جهانی اقتصاد، به حضور زنان نمایندۀ پارلمان و یا زنان عضو کابینه دولتها نیز اشاره شده است. بنا بر یافته‌های این مطالعات، در حال حاضر در بیش از 95 درصد از کشورها، زنان در کابینه دولت حضور دارند و تنها شش کشور در سراسر جهان دیده می شود که وزیر یا عضوی از کابینه آن زن نیست. این کشورها عبارتند از: بوسنی و هرزگوین، پاکستان، اسلوواکی، عربستان سعودی، مجارستان و برونئی.

در چهار کشور فرانسه، سوئد، فنلاند و نروژ نیز شمار زنان حاضر در کابینه دولت در مقایسه با مردان، 50 درصد یا بیش از 50 درصد است.

در مجموع در سراسر جهان، زنان 20 درصد از ترکیب دولتها و ۲۲.۶ درصد از ترکیب پارلمان‌ها را تشکیل می دهند.

رواندا و بولیوی دو کشوری هستند شمار زنان در پارلمان بیش از مردان است (در رواندا 64 درصد و در بولیوی 53 درصد از نمایندگان پارلمان را زنان تشکیل می دهند) و تنها در دو کشور جهان یمن و قطر، هیچ زنی در پارلمان‌های ملی حضور ندارد.

با این وجود در این گزارش تاکید شده است که فارغ از بحث گسترش فعالیتهای سیاسی زنان در جهان، نابرابری میان زن و مرد همچنان بطور قابل توجهی در بسیاری از کشورها دیده می شود