کری: ما همچنان تحریم‌های حقوق بشری ایران را حفظ کرده‌ایم

متن اظهارات جان کری وزیر خارجه این کشور در دانشگاه شیکاگو و پاسخ‌های او به پرسش‌های مطرح شده، را منتشر کرد. 

جان کری در پاسخ به پرسشی که چرا حمایت شما از دولت مرکزی افغانستان همانند حمایت ما از ویتنام جنوبی نیست، گفت: دلایل زیادی وجود دارد. اول از همه اینکه طالبان از اسامه بن لادن و القاعده حمایت کرد. آن‌ها به القاعده و اسامه بن لادن پناه دادند. از او محافظت کردند، هیچ کس در دنیا نباید از آن‌ها حمایت کند اما ملا عمر و طالبان تصمیم گرفتند که از آن‌ها (القاعده) حمایت کنند. به همین علت بود که آن‌ها به مشکلی برای ما تبدیل شدند. 

وی افزود آن‌ها همچنین تمایل ندارند که وارد روند سیاسی عادی شوند درحالیکه آن‌ها به اندازه کافی فرصت داشتند که این کار را بکنند. ما در سالهای گذشته به طرق مختلف با آن‌ها ارتباط برقرار کردیم تا آن‌ها را وارد مذاکرات مشروع کنیم و به نتایج مشروعی دست یابیم افغانستان چندین انتخابات برگزار کرد. آن‌ها به تازگی انتخاباتی داشتند. من کمک کردم تا اینکه مصالحه‌ای صورت گیرد چون تردیدهایی درباره فرد منتخب وجود داشت. دولت وحدت تشکیل شد. دولت وحدت اعلام کرد که آماده آشتی و پذیرفتن کامل طالبان است. 

وزیر خارجه در ادامه اعلام کرد: این چیزهایی که در افغانستان رخ دادند در مکانی مثل ویتنام رخ ندادند. 

کری در واکنش به این پرسش آیا تصمیم اخیر دوترته در فیلیپین برای جدا شدن از ما (آمریکا) و پیوستن بیشتر به روسیه و چین روی سایر کشور‌ها مثل ویتنام تاثیر خواهد گذاشت نیز گفت: پاسخ «خیر» است. من به دلایل مختلف چنین چیزی را پیش بینی نمی‌کنم. اول از همه اینکه من اطمینان ندارم که این موضع گیری نشان دهندهٔ احساسات کامل و کل مردم فیلیپین باشد. قطعا، ارتش و دیگران، بسیار حامی روابط با آمریکا هستند و از منافعی که در این پیمان‌های دفاعی با ما دارند حمایت می‌کنند. 

دیوید بلر از روزنامه تلگراف گزارش داد که چگونه بشار اسد از عامل عصبی سارین ضد اهداف داعش استفاده کرد. مجله تایم در ماه سپتامبر درباره استفاده از گاز کلر در مناطق تحت کنترل شورشیان (تروریست‌ها) خبر داد. پرسش من این است که 

وی در پاسخ به پرسشی درباره ادعای اینکه دولت سوریه از تسلیحات شیمیایی در این کشور استفاده شده است و اینکه رئیس جمهور آتی آمریکا باید چگونه به آن واکنش نشان دهد، گفت: پرسش خوبی است. پاسخ خیر است. باعث تضعیف توافقنامه‌ای نخواهد شد که ما با سوریه دست یافتیم چون توافقنامه‌ای که ما به آن دست یافتیم می‌خواهد که همه تسلیحات اعلام شده براساس کنوانسیون تسلیحات شیمیایی باید برچیده شوند. 

وزیر خارجه آمریکا گفت: گاز کلر به خودی خود در فهرست قرار ندارد. تحت کنوانسیون تسلیحات شیمیایی قرار نمی‌گیرد مگر اینکه با مواد شیمیایی دیگر ترکیب شود در این صورت به ماده‌ای سمی تبدیل می‌شود. پس به خودی خود الزامی برای برچیدن آن وجود ندارد به همین علت است که برچیده نشد. اما اکنون که رژیم اسد این ماده را با سایر مواد شیمیایی ترکیب کرد بله در این صورت در فهرست قرار می‌گیرد. سازمان منع تسلیحات شیمیایی، ساز و کار تحقیق مشترک دارد که ما به همراه روسیه آن را ایجاد کردیم. 

جان کری در ادامه با مطرح کردن ادعاهای بی‌اساس درباره دولت سوریه، اضافه کرد: من به اطلاع سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه رساندم توافقی که ما دو طرف، به آن دست یافتیم ساز و کاری مناسب برای حل این اختلافات بود. آن‌ها گفتند که اسد از آن (تسلیحات شیمیایی) استفاده کرد و آن‌ها دو مورد خاص را گفتند. ما معتقدیم که بیش از دو بار رخ داد، اما همچنین معتقدیم که داعش نیز چند بار از آن استفاده کرد، البته کمتر از اسد، اما این هنوز ثابت نشده است. 

وی در پاسخ به پرسشی درباره روابط کاری بین آمریکا و ایران در نبرد علیه داعش نیز گفت: ما روابط رسمی نداریم. ما هماهنگ نمی‌کنیم. بله ما منافع مشترکی داریم. آن‌ها بدون هماهنگی به دنبال منافع خودشان هستند، بدون آنکه با ما تماس داشته باشند و ما نیز منافع خودمان را تعقیب می‌کنیم. اکنون ما دوست داریم شاهد باشیم که ایران در کمک به حل موضوع سوریه از طریق دستیابی به راه حل سیاسی سازنده عمل کند. 

وزیر خارجه آمریکا افزود: ایران در پای میز مذاکره با ما حضور دارد، با روسیه در گروه بین‌المللی حمایت از سوریه حضور دارد و در تلاش برای آوردن همه ذینفعان به پای میز مذاکره حضور دارد. نمی‌توان این موضوع را بدون حضور طرف‌ها حل کرد. 

کری اضافه کرد: بعضی وقت‌ها از ما انتقاد می‌شود که چرا شما با روس‌ها می‌نشینید و چرا با آن‌ها گفتگو می‌کنید؟ بله ما با آن‌ها گفتگو می‌کنیم چون آن‌ها درآنجا هستند، چون آن‌ها ماموریت‌های بمباران را انجام می‌دهند و چون آن‌ها از اسد حمایت می‌کنند، چون آن‌ها زمانی که اسد خیلی ضعیف بود وضع را برای اسد تغییر دادند. دیپلماسی همین است. 

جان کری در پاسخ به پرسشی درباره خروج نظامیان آمریکایی از عراق گفت: باید تاریخ را درک کرد چون این درک اهمیت بسیار زیادی برای این ارزیابی‌ها دارد. جرج بوش تصمیم به خروج از عراق گرفت. روند خروج از عراق شکل گرفت اما استثنا این بود که توافقنامه وضع نیرو‌ها باید تکمیل می‌شد. ما در دولت اوباما روی این موضوع مذاکره کردیم. در طول این مدت بود که عراقی‌ها اجازه ندادند که نیروهای ما از محافظت برخوردار باشند درحالیکه ما معمولا در مذاکرت درباره وضع نیرو‌ها روی آن بحث و گفتگو می‌کنیم تا نیروهای نظامی ما در کشوری دیگر مشمول حبس یا اتهام یا شکایت واقع نشوند. آن‌ها قبول نکردند. حتی اگر فرض کنیم که آن‌ها قبول می‌کردند، بعضی از نیرو‌ها رفته بودند. هیچ یک از آن‌ها براساس توافقنامه بوش و براساس توافقنامه قبلی، قرار نبود که نیروهای رزمی باشند هیچ یک از آن‌ها. 

وی مدعی شد: نخست وزیر مالکی از برگه شیعه به صورت مطلق استفاده می‌کرد که اساسا ارتش به ارتش شخصی و فرقه‌ای او تبدیل شده بود. من معتقدم که ارتش در هم شکست چون در طی زمان ضعیف شده بود و علت ضعف هم فقدان آموزش کافی و مناسب و فقدان پاسخگویی از طریق روندی بود که دولت مالکی ایجاد کرده بود. یکی از علل حمایت نکردن ما از نوری المالکی برای ادامه نخست وزیری‌اش، ناکامی دولت به طرق مختلف بود. 

وزیر خارجه آمریکا در پاسخ به پرسشی درباره برجام و ادعای حمایت ایران از تروریسم نیز گفت: پرسش‌هایی خوب مطرح شده است، اما می‌خواهم به صراحت پاسخ بگویم. ما در مذاکرات ایران، به صراحت برای ایرانی‌ها روشن کردیم که مشکلی که ما تلاش می‌کنیم حل کنیم، در آن مذاکرات خاص، مشکل تسلیحاتی نبود که آن‌ها برای حمایت از حزب الله یا دیگر کار‌ها انتقال می‌دهند. اگر اینگونه بود ما همچنان مشغول بودیم. ما تا امروز هم باید پای میز مذاکره بحث و گفتگو می‌کردیم. 

وی با مطرح کردن ادعاهای بی‌اساس درباره کشورمان، افزود: ما معتقد بودیم که تهدید اصلی برای منطقه این بود که ایران دو ماه با تولید بمب‌ها فاصله داشت و اینکه آن‌ها به اندازه کافی مواد شکاف‌پذیر داشتند تا بتوانند حدود دوازده بمب بسازند. در مورد اسرائیل و بقیه منطقه نیز ما معتقد بودیم که فوریت این است که (برنامه) از مسیر برداشته شود چون هر موضوع دیگر به شدت تحت این موضوع خواهد بود که آیا آن‌ها سلاح هسته‌ای دارند یا خیر. 

وزیر خارجه آمریکا اضافه کرد: «برای ایران جای تمجید دارد، در واقع آن‌ها تمجید نمی‌شوند، اما من می‌خواهم در اینجا بگویم که جای تمجید دارد که ایران تصمیم گرفت که آن‌ها سلاح هسته‌ای نمی‌خواهند و اینکه آن‌ها قصد ندارند سلاح هسته‌ای داشته باشند و اینکه آن‌ها آماده مذاکره هستند تا ما بتوانیم ثابت کنیم که آن‌ها در مسیر صلح آمیز قرار دارند.» 

جان کری گفت: تحریم تسلیحاتی همچنان به قدرت خود باقیست. ما آن را از دست نداده‌ایم. در حقیقت ما به طور ویژه و از مدت‌ها پیش برای اینکه این موضوع همچنان به قدرت خود باقی بماند، مبارزه کرده‌ایم؛ زیرا بر اساس توافق‌های گذشته این موضوع در حال از بین رفتن بود. در حقیقت ما و در جریان توافق برای مدت هشت سال این موضوع را حفظ کردیم. همچنین تحریم‌های آمریکا ضد ایران به خاطر حمایت از تروریسم را حفظ کردیم. ما همچنین تحریمهای مرتبط با موضوع حقوق بشر را حفظ کردیم. ما هر آنچه را که در رابطه با مسائل دیگر وضع شده بود کنار نگذاشتیم. 

وی افزود: در حقیقت از زمان توافق و به خاطر اینکه آن‌ها موشک‌هایی شلیک (آزمایش) کردند ما تحریمهای بیشتری را وضع کردیم. بنابراین ما ذره‌ای به طرف کاهش تلاشهای خود در رابطه با امنیت کلی منطقه، حرکت نکرده‌ایم. 

وزیر خارجه آمریکا اضافه کرد: اجازه بدهید که من به موضوع بلند مدت بپردازم. ایران باید به محدوده غنی‌سازی سه ممیز شصت و هفت صدم درصد برای مدت پانزده سال پایبند باشد. آن‌ها باید به این موضوع پایبند باشند که زرادخانه‌ای داشته باشند که برای پانزده سال نتواند بیش از سیصد کیلوگرم ماده غنی سازی شده داشته باشد. باید نظارتی بیست ساله بر تولیدات سانترفیوژهای آن‌ها وجود داشته باشد. آن‌ها باید برای مدت بیست و پنج سال اجازه ردیابی و نظارت اورانیومی را که در کشورشان تولید می‌کنند، بدهند. 

وزیر خارجه آمریکا گفت: بنابراین، اینکه زمانی افرادی می‌گویند که این موضوع در مدت ده تا پانزده سال خاتمه پیدا می‌کند، نه، اینگونه نیست. ما وضعی را ایجاد کرده‌ایم که پروتکل الحاقی آژانس بین المللی انرژی اتمی نامیده می‌شود. بر اساس پروتکل الحاقی آژانس بین المللی انرژی اتمی هر زمانی که ما به این موضوع شک ببریم که آن‌ها در تلاشند که گریز هسته‌ای کنند، یا اینکه ماوراء حدی که قرار شده غنی سازی کنند، غنی سازی می‌کنند و یا اینکه آن‌ها مقدار اورانیومی بیشتر از حدی که باید داشته باشند، دارند؛ ما خود را ملزم به بازرسی می‌دانیم. ما خود را ملزم به پرسیدن سوال و رفتن برای بازرسی می‌دانیم. این موضوع برای طول عمر این توافق است. 

کری گفت: بنابراین اگر پس از پانزده سال از بیست سال نظارت شاهد یک یا دو درصد افزایش در فعالیت‌های آن‌ها باشیم آنگاه ما هشدار خواهیم داد که آن‌ها در تلاشند که کارهایی انجام دهند. آنگاه ما زمان و ابزارهای کافی را برای اینکه بدانیم که حقیقتا چه روی می‌دهد، در اختیار خواهیم داشت و اگر نیاز باشدآنگاه ما‌‌ همان گزینه‌هایی را که امروز در اختیار داریم در پانزده، ده و بیست سال آینده هم در اختیار خواهیم داشت. 

وی افزود: مسئله این است که آیا ایران قصد دارد که رفتار خود را در این دوره زمانی تغییر دهد؟ آیا این‌‌ همان چیزی است که روحانی در تلاشهای اصلاح طلبانه‌اش دنبال می‌کند؟ آیا آن‌ها در این برهه زمانی قصد دارند که در منطقه تغییر کنند؟ من خوش بین هستم و امیدوارم که در مدت زمان پانزده سال، ما این اختلافات را حل و فصل کنیم. ما می‌توانیم از این فرقه گرایی دور شویم. ما می‌توانیم به مسئله اسرائیل_فلسطین و رسیدن به توافق صلح رسیدگی کنیم و بایستی دینامیک حزب الله لبنان و منطقه و دیگر چالش‌هایی را که با آن‌ها روبرو هستیم، تغییر دهیم. 

وزیر خارجه آمریکا در اظهاراتی مغرضانه گفت: بنابراین شما باید به احتمال تغییرات ایمان داشته باشیم و من معتقدم که ما از ادله لازم برای اثبات این موضوع برخورداریم. اسرائیل حفظ می‌شود، ما حفظ می‌شویم و منطقه حفظ می‌شود و این دلیل آن است که من معتقدم که توافق خوب است.