چرا امریکا عربستان را به "دشمن" تبدیل کرد؟

عبدالباری عطوان روزنامه نگار مشهور عرب و سردبیر پایگاه رأی الیوم در سرمقاله ای نوشت: رأی یکپارچه نمایندگان کنگره و مجلس نمایندگان امریکا به قانونی که امکان اقامه دعوی از سوی خانواده های قربانیان حملات یازده سپتامبر علیه عربستان سعودی برای دریافت دیه و خسارت را فراهم می کند و به منزله ابطال وتوی باراک اوباما درباره قانون مذکور به شمار می آید غیر قابل پیش بینی نبود. اما آنچه باعث شگفتی گردید سرعت تصویب این قانون برای ابطال وتوی اوباما و رأی یکپارچه و بی سابقه نمایندگان در تصویب این قانون بود.

رأی الیوم افزود: برای نمونه در سنای امریکا، از مجموع 97 سناتور فقط یک نفر از دادن رأی مثبت به این قانون خودداری کرد که این امر نشان دهنده میزان تنفر از عربستان سعودی مورد اعتمادترین همپیمان امریکا در خاورمیانه و جهان در طی 70 سال اخیر است. آیا منطقی است که این همپیمان که در همه جنگهای امریکا، آن کشور را همراهی کرده است در کنگره، فقط یک رأی داشته باشد؟

به نوشته این روزنامه اینترنتی، در واقع قانون اخیر که نام "عدالت علیه حامیان تروریسم" بر آن گذاشته شده است، تنها ابزاری برای انتقام از این همپیمان امریکا است که امروزه دیگر کارکرد خود را از دست داده و همپیمانی با آن دیگر بی فایده است. این در حالی است که کمیته تحقیقات کنگره هر گونه نقش مستقیم یا غیر مستقیم در حملات یازده سپتامبر را منتفی دانسته بود.

***

در ادامه این مقاله با اشاره به تاریخ روابط دو کشور آمده است: رابطه استراتژیک میان عربستان و امریکا که بنیان های اولیه آن، در دیدار ملک عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل سعود پادشاه عربستان با روزولت رئیس جمهوری وقت امریکا بر روی عرشه یک کشتی جنگی در کانال سوئز در سال 1945 بنیانگذاری شد و امروزه از سوی امریکا پایان آن اعلام شد. زیرا امروزه دیگر وضعیت مالی عربستان مانند گذشته نیست و امریکا به نفت این کشور هیچ نیازی ندارد.

عطوان می افزاید: این رابطه استراتژیک براساس قاعده "حمایت امریکا در مقابل نفت عربستان" بنیان گذاشته شده بود و گمان می شد از استحکام خوبی برخوردار است. اما به دنبال استخراج نفت فلات قاره در امریکا (به میزان حدود 10 میلیون بشکه در روز) و یافتن منابع جایگزین دیگر، نیاز این کشور به نفت عربستان به پایان رسیده و در یک چشم بر هم زدن "دوست" به "دشمن" تبدیل شده است.

به نوشته رأی الیوم، عربستان سعودی اکنون در لبه پرتگاه عملیات باج خواهی مالی و سیاسی بی سابقه ای قرار دارد؛ آن هم در زمانی که ذخایر مالی اش کاهش پیدا کرده و رو به افول گذاشته است و برای کاهش کسری کلان در بودجه هایش، مالیات و سیاست های ریاضتی علیه شهروندانش اعمال کرده است.

سرمقاله نویس رأی الیوم خاطر نشان می کند: عربستان 750 میلیارد دلار سرمایه گذاری، سپرده ها و اوراق بهادار در آمریکا دارد که از جمله اینها 119 میلیادر دلار به شکل اوراق بهادار در خزانه داری آمریکا است که به عنوان بخش اول از چندین بخش احتمالی برای دادن غرامت به خانواده های قربانیان حملات یازدهم سپتامبر که کارشناسان این غرامت را نزدیک به 3.3 تریلیون دلار تخمین زده اند، روی آنها دست گذاشته خواهد شد و بلوکه می شوند. این بدان معناست که اگر این تخمین ها درست از آب درآید، نفت عربستان به مدت دهها سال در گرو آمریکا درمی آید تا غرامت های مطلوب را از عربستان بگیرد.

عطوان در ادامه مقاله اش تصریح می کند: آمریکا، در چارچوب طرح های انتقامجویانه ای که در اتاق های سیاه تاریک در چندین سال پیش تدوین شده است، عربستان را در جنگ سوریه، یمن، لیبی و پیش از همه اینها در افغانستان گرفتار و سپس پشت آن را خالی کرد و علیه آن موضع گرفت و به حال خود رها کرد تا به تنهایی با سرنوشتش مواجه شود.

در ادامه مقاله رأی الیوم آمده است: آمریکا به تهدیدهای عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان برای خارج کردن سرمایه های این کشور اهمیتی نشان نداد و موضع گیری اش با سفر شاهزاده محمد بن سلمان جانشین ولیعهد عربستان در چند ماه پیش تغییر نکرد و هیچ اهمیتی به پیشنهادهای خرید سلاح و تزریق سرمایه های جدید برای رونق اقتصادش نداد؛ زیرا حاکمیت آمریکا تصمیم گرفت که شمشیر دشمنی و انتقام را علیه عربستان از رو ببندد و مجلس های نمایندگان و سنا چاره ای جز اجرای آن نداشتند و وتوی اوباما چیزی جز رد گم کنی نیست.

عبدالباری عطوان پیش بینی کرد: حاکمیت عربستان در آینده روزهای دشواری را در همه سطح ها و زمینه ها در پیش خواهد داشت، زیرا همپیمان آمریکایی اش در برهه بسیار سختی از تاریخ معاصر عربستان و با بی رحمی آشکار از چهار طرف به طور همزمان به آن خنجر زده است.

وی افزود: کشورها هیچ مصونیتی ندارند، هم پیمانی ها هم ابدی نیستند. مقوله ای به نام "دوستی با اعراب" وجود خارجی ندارد و زمانی که حاکمیت آمریکا حاکم تصمیم به سرنگون کردن نظام یکی از کشورها بگیرد بدون توجه به شخصیت حاکم در رأس هرم قدرت در امریکا، همه این مفاهیم به یکباره رنگ می بازند و از بین می روند.

عطوان با اشاره به سیر تاریخی سوء استفاده امریکایی ها از آل سعود می نویسد: آمریکاییها ابتدا از عراق آغاز کردند و سپس سراغ لیبی رفتند و پس از آن وارد بحران سوریه شدند و کشورهای عربی، اتحادیه عرب و پولشان را برای این عملیات ویرانگر به کار گرفتند و اکنون نوبت به همپیمان سعودی رسیده است که بدون درنگ و با اشتیاق قابل توجه در همه این جنگ ها شرکت کرد.

سردبیر رأی الیوم تصریح می کند: هرگز از آمریکا حمایت نکرده ایم و هرگز در اردوگاه آن قرار نگرفتیم و به نیت هایش اعتماد نداریم و وعده های شیرین اش درباره عدالت و دموکراسی ما را فریب نداد و همیشه در اردوگاه دیگر ایستادیم به همین دلیل احساس آرامش وجدان می کنیم.

عبدالباری عطوان در ادامه با طرح سؤالی درباره گزینه های سران عربستان برای تعامل با این نمک نشناسی امریکا نوشت: گمان نمی کنم کمک گرفتن از برخی صهیونیست های آمریکایی برای به بهره گرفتن از آنها در لابی های دفاع از عربستان فایده ای داشته باشد و بر این باور نیستیم که نزدیک شدن به اسرائیلی ها آن گونه که برخی از طرفداران عادی سازان روابط با این رژیم ادعا می کنند راه حل باشد. مسأله نیاز به دگرگونی در همه سیاست های گذشته عربستان دارد که منجر به ایجاد وضعیت کنونی شدند. ولی ما همچنین بر این باوریم که آل سعود فقط به دگرگونی در خارج از مرزهایشان و در آن دسته از کشورهای عربی که در اردوگاه آنها قرار ندارد علاقه مندند نه تغییرات در داخل عربستان.